خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) – خبرهای مربوط به کتاب در سال های اخیر حضور اندکی در برنامه های تلویزیونی داشته‌اند. نویسندگان حاضر در برنامه های تلویزیونی به طیف خاصی محدود هستند. با تغییر مدیریت سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران و حضور محمد سرافراز در این مسوولیت، گروه هنر رسانه ایبنا پرونده‌ای ویژه با موضوع انتظارات و پیشنهادها نویسندگان، پژوهشگران، مترجمان، ناشران و دیگر فعالان حوزه کتاب را دنبال می‌کند.
محمود رضا بهمن‌پور، مدیر نشر نظر یکی از حرفه‌ای‌ترین نشرها در حوزه هنر معاصر و کتاب‌های مصور، با اشاره به این نکته که هر کتاب منتشر شده كه توسط نهادهای قانونی مجوز گرفته، حق حیات اجتماعی دارد گفت: «در کشوری که در سال 30 تا 40 هزار عنوان کتاب منتشر می‌شود، معرفی و تبلیغات لازم برای كتاب‌ها، همکاری جدّی رسانه‌اي فراگير را می‌طلبد و از این رو نقش رسانه ملی در انجام این مهم، بسیار موثر و ضروری خواهد بود».
وی افزود: «اما آنچه در رفتار نهاد صدا و سیما و اغلب سازمان‌ها ونشریات مرتبط با آن دیده می‌شود، چنین نیست. فضایی که پُرمخاطب‌ترین رسانه‌های کشور به مسئله کتاب اختصاص می‌دهند، به معرفی کتاب‌هایی خاص محدود شده است که به موضوعاتی خاص می‌پردازند. این موضوعات نیز به گونه‌ای است که مردم کمتر به آنها علاقه دارند. کتاب باید بتواند حیات اجتماعی خود را در این رسانه‌ها بازیابد و فارغ از سلایق و چارچوب‌های سلیقه‌ای و شخصی مدیران و برنامه‌سازان، حضوری انکارناپذیر در رادیو و تلویزیون داشته باشد.
نباید سلیقه‌ای رفتار شود
بهمن‌پور با اشاره به اینکه خط‌کشی‌های برنامه‌های رادیو و تلویزیون باید تغییر کنند ادامه داد: «گاهی کتابی که موضوع خاصی دارد یا نویسنده آن مورد نظر برنامه‌ساز و تهیه‌کننده بوده، چندین بار در تلویزیون مطرح می‌شود اما من ندیده‌ام که یک رمان قابل‌توجه و وزین در تلویزیون معرفی شود. در صورتی که باید کتاب در این رسانه ملی که داعیه فرهنگ‌سازی دارد جایگاه قدرتمند خود را پیدا کند تا نتوان سلیقه‌ای با آن رفتار کرد.»
این ناشر تاکید کرد: «تاکنون صدا و سیما براساس تعاریفی عمل کرده که به اعتقاد من کمترین ارزشی برای مهمترین ثروت‌های حوزه نشر ایران در این تعاریف وجود نداشته است. خط کشی‌های این تعاریف به قدری محددود هستند که سبب شده صحنه اصلی و فعّال کتاب ایران به کلی در این رسانه‌ها حضور نداشته باشند.»
وی افزود: هیچ‌کس از اخبار تلویزیون توقع شنیدن اخبار کتاب و تازه‌های نشر را ندارد. این موضوع را وقتی در کنار تیراژ پایین کتاب‌ها قرار دهیم، خواهیم دید که چه فاجعه‌ای بار آمده است که در آن کتاب یک کالای تجملاتی محسوب می‌شود که نه تنها در شهرستان‌ها حضور و تقاضای بسیار کم‌رنگی دارد، بلکه در تهران نیز حیات خود را در چند راسته محدود کتابفروش‌ها ادامه می‌دهد.»
بهمن‌پور در ادامه سخنان خود، تاکید کرد: «ایدئولوژی آشکار یا پنهان صدا و سیما، حق حیات را از گروه وسیعی از ناشران و پدیدآورندگان کتاب سلب کرده است.»
وی در پاسخ به این سوال که چه پیشنهادی به برنامه‌سازان تلویزیونی برای پرداخت به پدیده کتاب دارد؟ گفت: «اگر مدیران، برنامه‌سازان و تهیه‌کنندگان صدا و سیما ایمان و اعتقاد لازم به اهمیت و ارزش جایگاه کتاب در شکل‌دهی فرهنگ عمومی پیدا کنند، راه‌های زیادی را چه با برگزاری نشست‌ها و گفت‌وگوها و چه در ساخت سریال‌ها و تله‌فیلم‌ها خواهند یافت.»
مطالعه رفتاري تجملاتی نیست که در روزمره افراد غایب باشد
بهمن‌پور ادامه داد: «چند بار فیلم یا سریالی دیده‌ایم که ماجرای اصلی آن در یک کتاب‌فروشی می‌گذرد یا دیالوگ‌ها و گفته‌های فیلم به کتاب‌ها ارجاع دارند؟ چقدر شخصیت‌های فیلم‌ها را در حال مطالعه می‌بینیم. مسئله این نیست که مطالعه تبلیغ شود بلکه منظور من این است که مطالعه یک رفتار حاشیه‌ای نیست بلکه افراد کتابخوان پابه‌پای تمامی فعالیت‌های روزمره خود ساعاتی را مطالعه می‌کنند اما تصویر همین رفتار به مثابه یک عمل روزمره هم در تصاویر فیلم‌ها دیده نمی‌شود.»
این ناشر ادامه داد: «در فیلم‌ها می‌بینیم که افراد قرآن می‌خوانند که این کار با تمام ارزش معنوی و معرفتی آن سرجای خود خوب است اما نمی بینیم کتاب بخوانند، تازه‌های نشر را دنبال و مطالعه کنند و از این مسئله حرف بزنند.»
وی با اشاره به اینکه تاکنون نشر نظر در برنامه‌های تلویزیونی حضور نداشته است گفت: «تنها یک بار در برنامه‌ای که به ابراهیم حقیقی (هنرمند گرافیست) اختصاص داشت، اشاره‌ای گذرا به «کتاب حقیقی» شد. به طور کلی همین اعتنای ناچیزِ صدا و سیما، بیشتر معطوف به ناشران دولتی بوده و ناشران خصوصی فضایی در آن نداشته‌اند.»
این ناشر در بیان انتظاراتش از ریاست جدید صدا و سیما گفت: «هیچ انتظاری وجود ندارد، الا اینکه امکان استفاده از فضای این رسانه فرهنگی در برنامه‌های کتاب، از حیطه اقلیت‌ها به حیطه عمومی برسد. طبیعتا از آنجا که کتاب شاخص‌ترین کالای فرهنگی است، عرصه تبلیغات آن باید گسترده‌تر و با هزینه‌های بسیار کمتری در اختیار ناشران قرار گیرد. ناشران کتاب برای تبلیغ تولیدات خود هرگز به قدرت تولید‌کنندگان لباس و موادغذایی نخواهند رسید.»
وی افزود: «ریاست صدا و سیما اگر بخواهد رفتاری پدرانه در برخورد با فرهنگ مردم داشته باشد، بیش از هر چیز باید این تبعیض‌ها و تمایزات سلیقه‌ای میان کتاب‌ها را کنار بگذارد.»
بهمن‌پور درباره همکاری نشر نظر با نشریات مرتبط با صدا و سیما، از جمله روزنامه جام‌جم و مجله سروش عنوان کرد: «نشر نظر تاکنون هیچ همکاری‌اي با این نشریات نداشته است، زیرا اغلب توقعاتی دارند که نخواسته‌ایم پاسخ‌گوی آنها باشیم».
دوشنبه ۱۰ آذر ۱۳۹۳ - ۰۸:۵۱
نظر شما