خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا): سید فرید قاسمی بخش قابل ملاحظه‌ای از نشریه‌ها و کتاب‌های کتابخانه شخصی‌اش را به مرکز کتاب پژوهی خانه کتاب اهدا کرده است. حالا شما چه کار به این‌ها دارید، اگر کارت اهل قلم توی جیبتان هست یا نیست و به ادبیات علاقه‌مندید و می‌خواهید خط سیری را در ادبیات معاصر ایران از سال 1361 به بعد دنبال کنید، می‌توانید فقط چند پله را بالا بروید و توی اتاق مرکز کتاب‌پژوهی مجله‌ها را به اصطلاح خودمان زیر و رو کنید و هر چه می‌خواهید در آن پیدا کنید و بخوانید.
معرفی فوری چند نشریه ادبی
فصلنامه «بررسی کتاب» از بهار 1361 با قیمت چهار دلار در امریکا چاپ می‌شود. البته شاید نام این نشریه ما را یاد «بررسی کتاب» داریوش آشوری بیندازد که پیش از انقلاب به عنوان ضمیمه کتاب‌های انتشارات مروارید منتشر می‌شد اما واقعیتش این دو نشریه هیچ ربطی به هم ندارند. یک چیزی مانند شباهت «کتاب هفته» شاملو و «کتاب هفته»ای که امروز در خانه کتاب به چاپ می‌رسد.
«بررسی کتاب» در کنار «انتقاد کتاب» و «راهنمای کتاب» و «کتاب هفته» نشریاتی بودند که سعی می‌کردند تصویری زنده و جذاب و گیرا از ادبیات ایران به خوانندگان و کتابخوان‌های آن روزگار ارایه کنند. قضاوت این‌که در این مورد چقدر موفق بودند بماند برای بعد. در واقع حالا می‌خواهیم برخی از صفحات این نشریات را ورق بزنیم و ببینیم آیا اصلاً ارزش این را دارد که برایش بکوبیم و برویم به خیابان فلسطین و پله‌های خانه کتاب را بالا برویم؟ اصلاً صرف دارد که وقت گران‌بهایمان را(!) چند ساعتی در اینجا بگذرانیم؟
نشریه «بررسی کتاب» هنوز منتشر می‌شود. این نشریه در کنار 2120 کتاب و 394 نشریه به ما کمک می‌کند تا تصویر روشنی از ادبیات معاصر داشته باشیم. شما در قفسه‌های مرکز کتاب پژوهی خانه کتاب می‌توانید شعری از سیمین بهبهانی بخوانید. یادداشت و داستان و شعری را از هوشنگ گلشیری، ابراهیم گلستان، منصور اوجی، هوشنگ عاشورزاده، نادر نادرپور، محمدعلی اسلامی ندوشن، احمد کریمی حکاک (مترجم رمان ناطور دست جی.دی.سالینجر)، یدالله رویایی، رضا براهنی، صفدر تقی‌زاده، احمد شاملو، مهدی اخوان ثالث مطالعه کنید. تازه لازم هم نیست برای هر شماره 4 دلار ناقابل از جیبتان بیرون بکشید!
راحت بگویم اگر ادعای روشنفکری دارید باید عارتان بیاید اگر کسی به شما بگوید این نشریه را می‌شناسید و شما از آن بی اطلاع باشید. سیمین بهبهانی که سال گذشته از میان ما رخت بربست لابه‌لای نشریه‌های بررسی کتاب هنوز زنده است و با شما حرف می‌زند. می‌توانید سهل و ساده شعر دو ردیف برگ اقاقی او را بخوانید:
«... ز گروه یار نگیرم، به صفی قرار نگیرم؛
همه کج سرشتی محضم، نه تقابلی نه نظامی
خزه‌ام که دامن چرکین همه جا به زهره کشیدم
چه به پشتواره خشتی، چه به سینه‌سار رُخامی
دو ردیف برگ اقاقی- چه حروف روشن سبزی!
به کتاب شعر طبیعت، چه عبارتی چه کلامی!
من و این خیال مشوش که به هیچ جمله نگنجد
چه خروش و هیبت دریا که به استطاعت جامی...»
شاید بگویید حالا چرا روی این نشریه متمرکز شده‌ایم. در واقع نشریه «بررسی کتاب» به عنوان آوانگاردترین نشریه‌ای که در خارج از ایران در حوزه ادبیات منتشر می‌شود، می‌تواند بیشتر از هر چیز در اتاق کتاب پژوهی خانه کتاب به شما ایده دهد. ذهنتان را باز کند و اگر حتی حال و حوصله خواندن ندارید دست‌کم طرح‌های نورالدین زرین‌کلک، مرتضی ممیز، بیژن اسدی‌پور و بهمن فرسی و ده‌ها طراح و گرافیست دیگر را در این نشریه ببینید و بخوانید.
در نشریه «بررسی کتاب» حتی از شاعرانی چون گروس عبدالملکیان نیز شعر هست. حسن عابدینی، شمس لنگرودی و اشعار بیژن جلالی در کنار جوان‌ترها و در کنار نسل اکبر اکسیر و پس از او هم دیده می‌شود. یادمان احمد محمود در کنار ویژه‌نامه صادق هدایت و ویژه‌نامه اردشیر محصص نیز در آن چاپ شده. مطالبی از فریدون توللی و عباس صفاری در کنار مطالبی از اورهان پاموک(نویسند ترک برنده نوبل ادبیات) و مدیا کاشیگر دیده می‌شود.
اگر هنوز از پیمودن پله‌های مؤسسه خانه کتاب خسته نشده‌اید می‌توانید چایی بنوشید و در اتاق آفتاب‌رو مرکز کتاب پژوهی نشریه «راهنمای کتاب» را ورق بزنید. اگر دوستتان کنارتان عطسه زد بدانید نه سرما خورده است و نه آلرژی دارد. گرد و خاک این نشریات قدیمی هم قیمتی است و اگر نمور غباری هم در فضا پراکنده شود به گشتن میان این نشریه‌ها می‌ارزد.
عطسه کنید و کتاب بخوانید
در این مرکز شاید بیش از 50 شماره از این نشریه در اختیار شما قرار دارد و در ضمن می‌توانید نشریه «راهنمای کتاب» را که از سال 1325 تا 1357 به مدت 22 سال منتشر شده بخوانید. هرچه هنوز پا به اتاق مرکز کتاب‌پژوهی نگذاشته‌اید اما به شما قول می‌دهم که فضای آرام این اتاق نیز به شما اجازه خواهد داد تا پا روی پا بیندازید و با آرامش نشریه‌های مرتبط با ادبیات را بخوانید و از خواندنشان سیر نشوید.
اگر بازنشسته‌اید بد نیست برای جست‌وجوهایتان به خانه کتاب بروید یا اگر کارمند اداره‌ای هستید یک روز مرخصی بگیرید. اگر مغازه‌داری علاقه‌مند به کتاب هستید ظهر کرکره مغازه‌تان را پایین بکشید و سری به خانه کتاب بزنید.
نشریه «راهنمای کتاب» تحت عنوان «نشریه مخصوص شرکت نسبی علی اکبر علمی و شرکا» به کوشش احسان یارشاطر و ایرج افشار در نخستین شماره خود می‌نویسد: «منظور «انجمن کتاب» از انتشار این مجله نخست کمکی به دوستداران دانش و فرهنگ و خوانندگان و پژوهندگانی است که در پی آنند تا بدانند چه آثاری در رشته مطلوب آن‌ها منتشر می‌شود و ارزش این آثار چیست و کدامیک در خور مطالعه است. دوم کوششی است در اصلاح تدریجی آثاری که در ایران انتشار می‌یابد، از راه نقد درست و بی‌طرفانه کتاب.»
فکر کنم حالا دیگر بیش و کم دریافته‌اید که چه گنجینه عظیمی در مرکز کتاب پژوهی وجود دارد. در نشریه «راهنمای کتاب» نیز می‌توانید بخش هایی از دیوان صائب را به خط خودش ببینید و بخوانید. در واقع این‌ها مواردی است که باعث می‌شود ذوق شما در زمینه ادبیات زنده شود. در این نشریه می‌توانید قلم‌های متفاوتی را بخوانید. از محمدعلی جمالزاده گرفته تا محمدعلی فروغی و محمدتقی دانش‌پژوه و سیروس شمیسا.
مقاله‌ها و یادداشت‌های احمد آرام، مهدی بیانی، احمد بیرشک را بخوانید. در ضمن همه این‌ها انتشارات سخن سال 1377، 21 جلد کتاب منتشر کرده و در این کتاب‌ها دوره کامل نشریه «راهنمای کتاب» چاپ شده است. اگر گرد و غبار نشریه ممکن است شما را به عطسه بیندازد می‌توانید دست از مجله‌ها بکشید و کتاب انتشارات سخن را بخوانید.
نشریه «انتقاد کتاب» نیز جزو نشریه‌های خوب ایران است. این نشریه در واقع ضمیمه‌ای رایگان بود که از آذر 1334 تا 1347 برای کتاب‌هایی مانند «پدران و فرزندان» تورگئنف، «روبینسن کروزوئه» دانیل دفو، «کشتی شکسته‌ها»(پنج داستان از پنج نویسنده) ترجمه ابراهیم گلستان، «خیمه شب‌بازی» صادق چوبک، «داغ ننگ» ناثانیل هائورن ترجمه سیمین دانشور، «باباگوریو» اونوره دوبالزاک ترجمه ا.به آذین، «وغ وغ صاحاب» صادق هدایت، «شکار سایه» ابراهیم گلستان، «سرخ و سیاه» استاندال، «آنتیگن» سوفوکل، «اسیر» فروغ فرخزاد بود.
ضمیمه‌ای برای کتاب‌هایی مانند «هوای تازه» و «آیدا در آینه» احمد شاملو، «شریفجان شریفجان» تقی مدرسی، «واهمه‌های بی نام نشان» غلامحسن ساعدی و «طاعون» آلبر کامو. این نشریه پس از انقلاب ضمیمه فصلنامه «نگاه نو» شد و نخستین شماره‌اش همزمان با چاپ هشتاد و ششمین شماره این فصلنامه در سال 1389 به چاپ رسید. در این نشریه نیز می‌توانید نقد آثاری از بهاءالدین خرمشاهی، سیمین بهبهانی، احمدرضا احمدی را بخوانید.
اگر از هنوز از پله‌های خانه کتاب خسته نشده‌اید می‌توانید چایی برای خودتان بریزید و به مطالعه‌تان ادامه دهید. در مرکز کتاب پژوهی خانه کتاب هیچ کس با شما کاری ندارد و مزاحم مطالعه‌تان نمی‌شود. کتابداران این مرکز نیز می‌توانند به شما در یافتن کتاب‌ها و نشریه‌ها کمک کنند.
دوشنبه ۲۶ مرداد ۱۳۹۴ - ۱۶:۱۶
نظر شما