به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، نشست نشریه‌های فارسی در آسیای مرکزی با سخنرانی دکتر حبیب‌الله اسماعیلی(سردبیر فصلنامه نقد)، شاه‌منصور شاه‌میرزا(کارشناس فرهنگی تاجیکستان در موسسه اکو)، مهدی جعفریخانقاه(پژوهشگر رسانه) عصر چهارشنبه 23 اردیبهشت‌ماه در تالار گفت‌وگوی بیست‌وهشتمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران برگزار شد. دبیری این نشست را دکتر محسن جعفری‌مذهب برعهده داشت.
اخبار ایران صدر‌نشین هفته‌نامه شورای انقلاب
اسماعیلی سخنران این نشست با یادی از پیشکسوتان مطبوعات در آسیای مرکزی گفت: سید‌رضا علیزاده یکی از مطبوعاتی‌های موفق و فعال در آسیای مرکزی بود. وی اگرچه گرایش‌های سوسیالیستی داشت و منتسب به جریان‌های چپ جدید بود، اما در هفته‌نامه شعله انقلاب به طور جدی مسائل زبان فارسی را مطرح کرد. همچنین وی بسیاری از اخبار ایران دوران مشروطه، زمان سپهداری رضا‌خان را در هفته‌نامه خود بیان می‌کرد. به‌طوری که می‌توان گفت اخبار ایران در صدر سایر مطالب این هفته‌نامه بود.
وی با اشاره به فعالیت‌های مثبت در دفاع از زبان فارسی در مطبوعات آسیای مرکزی اظهار کرد: علیزاده در مقاله‌ای در هفته‌نامه شعله انقلاب از ضدّیت با زبان فارسی انتقاد کرد و خود را از فرزندان جهان فارسی‌زبان دانست. این مطبوعاتی فعال متاسفانه مانند برخی دیگر از مبارزان شامل تصفیه‌‌های استالینی شد و از بین رفت.
سردبیر فصلنامه نقد تاریخ با اشاره به روز نشریه عنوان کرد: امروز روز نشریه است و هزار افسوس که با وجود چاپ روزنامه‌هایی مانند السفیر و الرای العام و... در چند کشور عربی و همزمان در پایتخت کشورهای اروپایی تاکنون هیچ روزنامه فارسی‌زبان مشترکی بین ایران و افغانستان و تاجیکستان به صورت جهانی منتشر نشده است. به عبارتی ما هنوز روزنامه مشترک فارسی‌زبان در میان فارسی‌زبانان نداریم. روزنامه که سهل است حتی یک نشریه یا هفته‌نامه نیز در پایتخت سه کشور نامبرده منتشر نمی‌شود.
روزنامه عامل موفقیت حزب کمونیست
شاه‌میرزا درباره نشریه‌های تاجیکستان گفت: نخستین سرمایه‌گذاران و حامیان روزنامه‌ها در منطقه آسیای میانه تاتار‌ها و یهودیان بودند و مطبوعات این منطقه با حمایت مالی آنها به وجود آمد و افرادی چون سید رضا علیزاده حامیان معنوی روزنامه‌ها در این منطقه بودند.
وی درباره حس همکاری میان روزنامه‌ها افزود: روزنامه‌های آن دوره با وجود تمام مشکلات و مسائلی که وجود داشت اخبار و اطلاعات روز را به مناطق مختلف منتقل می‌کردند. این روزنامه‌ها به درستی وظیفه خود یعنی انتقال اخبار درست را به خوبی انجام می‌دادند. در عین حال میان رسانه‌هایی که در آن زمان منتشر می‌شد همکاری خوبی وجود داشت.
کارشناس فرهنگی تاجیکستان در موسسه اکو بیان کرد: زمانی که روزنامه‌های منطقه تاجیکستان منتشر می‌شدند در عین حال برخی روزنامه‌ها نیز خارج از این منطقه به زبان فارسی منتشر می‌شد. مانند روزنامه «بخارا»، «حبل‌المتین» و «ثریا» که میان این روزنامه‌ها یک نوع همکاری وجود داشت. همکاری که امروز در رسانه‌های مدرن ما وجود ندارد.
شاه‌میرزا با اشاره به تاثیر روزنامه در حزب کمونیست عنوان کرد: یکی از عوامل پیروزی حزب کمونیسم در منطقه آسیای مرکزی نشریات بود. زیرا این نشریات اخبار را در کمترین زمان به مناطق مختلف انتقال می‌داد. بنابراین این حزب بیشترین پیام‌های خود را از طریق مطبوعات منتقل می‌کرد. گویی که نشریات را به عنوان اسلحه انتخاب کرده و از جنبه انتقادی این رسانه بیشترین بهره را می‌گرفتند. آنها معتقد بودند که روزنامه باید وسیله انتقاد باشد. شعاری که از سران حزب کمونیست مانند لنین مطرح شده و در روزنامه‌ها شکل عملی پیدا کرده بود.
بیش از 300 نشریه از سوی افغان‌ها در ایران منتشر شده
جعفریخانقاه در ادامه این نشست با بیان مطالبی درباره تاریخچه مطبوعات افغانستان گفت: نشریه در افغانستان در سال 1215 هـ.ش با عنوان شمس‌الوقار در کابل منتشر و پس از حمله انگلیسی‌ها به این کشور تعطیل شد. باید بگویم تاکنون بیش از دو هزار و پانصد عنوان نشریه در افغانستان منتشر شده که بیشترین این عناوین در سال 1357 هـ.ش و همزمان با مهاجرت افغان‌ها بوده است.
وی با اشاره به مهاجرت افغان‌ها به ایران اظهار کرد: بیش از 300 نشریه از سوی افغان‌ها در ایران منتشر شده است که معرفی و بیان تاریخچه آنها نیز در یک کتاب منتشر شده است. جالب این‌که نه افغانی‌ها و نه ایرانی‌‌ها از این دامنه اطلاعات درباره نشریات منتشر شده در ایران خبر نداشتند.
این پژوهشگر حوزه رسانه درباره دستاورد‌های مطبوعاتی افغانستان گفت: با سقوط طالبان و با روی‌کار‌آمدن حامد کرزی وضعیت چاپ نشریات در این کشور بسیار مطلوب شد و نزدیک به هزار رسانه دیداری و نوشتاری پدید آمد که این آمار بسیار قابل‌توجه بود و از این تعداد 500 نشریه به زبان فارسی منتشر می‌شد.
جعفریخانقاه درباره تصویب قانون مطبوعات عنوان کرد: با تصویب قانون مطبوعات در سال 1386 رسانه‌های آزاد این کشور گسترش یافت و آزادی بیان و گسترش روزنامه‌های آزاد با تکیه بر قانون مطبوعات باعث رشد نشریه‌های افغانستان شد. البته باید این را اضافه کنم که فرایند دریافت مجوز برای چاپ روزنامه در افغانستان به دشواری آن در ایران نیست. این گسترش مطبوعات افغانستان در حالی صورت گرفت که پیش از این سایه شوم استعمار سال‌ها بر این کشور سایه افکنده بود و با از بین بردن بستر‌های فرهنگی این کشور مانع از پیشرفت مطبوعات آن می‌شد.
چهارشنبه ۲۳ اردیبهشت ۱۳۹۴ - ۲۰:۰۵
نظر شما