به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) آیین رونمایی کتاب «از سعدآباد تا لوزان» نوشته محمدسعید احدیان عصر دوشنبه 25 خرداد 1394 با حضور مهدی فضائلی، مدیر عامل انتشارات سروش، بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی، سیروس ناصری، نماینده پیشین ایران در دفتر سازمان ملل متحد در ژنو در فرهنگسرای رسانه برگزار شد.

کمالوندی، درباره کتاب «از سعدآباد تا لوزان» گفت: انتشار همزمان مطالب با وقایع روز همراه است؛ موضوعی که کمتر اتفاق می‌افتد. با انتشار چنین کتاب‌هایی می‌توان دریچه‌ای به سوی آینده گشود و از تجربه‌ها برای ساخت آینده بهره برد. هنر این است که بتوان در بحبوحه مسائل آن‌ها را واکاوی کرد تا از تجربه‌های انبار شده برای آینده بهره برد. در واقع این، ویژگی اصلی و نقطه قوت کتاب «از سعدآباد تا لوزان» هست.

سخنگوی سازمان انرژی هسته‌ای ادامه داد: نگارنده کوشیده است نگاه بی‌طرفانه‌ای داشته باشد. شاید اگر نویسنده اطلاعات بیشتری داشت، اثر بهتری خلق می‌کرد. اسدیان نقش بی‌بدیلی را برای مدیریت مقام معظم رهبری در مساله هسته‌ای قائل است و به نظر من این موضوع باید هم در ابعاد ملی و هم در ابعاد فنی بررسی شود.

کمالوندی با بیان این‌که احدیان بر تصویرسازی تاکید دارد، گفت: به هر حال شیوه‌ای که جمهوری اسلامی ایران در چند سال گذشته آن را مطرح و پیگیری کرد، در زمان خود، روش خوبی بوده است. گرفتن امتیاز غنی‌سازی برای ایران در مذاکرات هسته‌ای هم امر مهمی بود که نویسنده کتاب «از سعدآباد تا لوزان» به آن پرداخته است. احدیان در بیان مطالب، توازن را به خوبی رعایت کرده است و درک درستی از شرایط داشته است چرا که در زمانی رویکرد تقابلی می‌توانست به منافع کشور آسیب بزند.

وی با تاکید به این‌که نویسنده به فراز و نشیب مذاکرات، تعاملات منطقه‌ای و به وقت‌کشی که از سوی غربی‌ها در مذاکرات هسته‌ای صورت می‌گیرد هم اشاره داشته است، گفت: برخی مفاهیم امنیتی سیال‌ هستند. در عرصه سیاست ممکن است جای دوست و دشمن تغییر یابد. بنابراین باید هوشیارانه عمل کنیم.

سخنگوی سازمان انرژی هسته‌ای با بیان این‌که تحولات منطقه‌ای می‌تواند به عنوان فرصتی برای کشورمان باشد، تاکید کرد: همین فرصت می‌تواند به تهدیدی هم تبدیل شود. نگارنده در بخش‌هایی از این کتاب از تفاوتی سخن گفته که بین حاکمیت آمریکا با اوباما قائل هستیم. این نکته درستی است و باید حساب اوباما را از کل نظام آمریکا جدا کرد. قصد تطهیر او را ندارم و نمی‌خواهم او را پاک جلوه دهم زیرا خودِ اوباما در سخنانی گفته بود که به دنبال بازکردن پیچ و مهره صنعت هسته‌ای ایران بود و اگر می‌توانست، در سایر موارد نیز این کار را می‌کرد. به هر حال تفاوت مواضع اوباما با مواضع کلیت نظام آمریکا قابل درک است.

احتمال اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی
کمالوندی ادامه داد: کتاب درک درستی از قطعنامه‌ها دارد. متاسفانه برخی قطعنامه‌های شورای امنیت را بی‌اهمیت می‌خوانند، این امر درست نیست. با آن‌که احتمال اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی از سوی ایران وجود دارد، برخی تلاش می‌کنند در این زمینه واقعیت‌ها را جور دیگری نشان دهند! در مقابل هر وزیر ما دو وزیر آمریکایی قرار می‌گیرد و این نشان‌دهنده اقتدار جمهوری اسلامی است. تشریفات سیاسی قوانین خاص خود را دارد.

وی اضافه کرد: همچنین، در کتاب «از سعدآباد تا لوزان» به نقش و اهمیت اراده مردم اشاره شده است. نویسنده در صفحه 88 کتاب اشاره‌هایی به فعالیت مثبت دیپلماتیک جاری کرده و آن را ستوده است. هرچند در صفحاتی هم به دلیل انتقاد دکتر ظریف از عملکرد دولت قبل، انتقادهایی به دکتر ظریف دارد. تاکید کتاب بر این‌ که ایران به دلیل فشارها به مذاکره رو آورده است هم درست نیست.

سخنگوی سازمان انرژی هسته‌ای با تاکید بر ضرورت ویرایش ادبی و فنی کتاب گفت: گاهی اشاره شده است که برخی فعالیت‌ها «لو» رفت یا «شبهات» زیادی در فعالیت‌های ما پیدا شده است. به کارگیری این کلمات در کتاب صحیح نبود و معتقدم اگر هرآنچه که ما می‌دانستیم، شما هم به عنوان نویسنده درک می‌کردید، این گونه نمی‌نوشتید. باید باهم صحبت کنیم تا حقایق گشوده شود. گاهی هم نتیجه‌گیری‌ها و قضاوت‌ها زودتر از آن‌چه که باید ارائه شده است.

وی ادامه داد: نویسنده به «عقب‌نشینی» در مذاکرات ایران اشاره کرده است. معتقدم که لزوماً رفتار افرادی که در مذاکرات حضور دارند تعیین‌کننده نیست بلکه این که چقدر دست‌شان پر باشد هم اهمیت بسیاری دارد.

«از سعدآباد تا لوزان» نیازمند ویرایش فنی و ادبی 
کمالوندی به برخی از ایرادهای فنی موجود در کتاب اشاره کرد و گفت: در صفحه 39 کتاب گفته شده است که خروجی آب سنگین پلوتونیوم است و من باید بگویم که نه. خروجی آب سنگین، پلوتونیوم نیست. سوختی که تشعشع می‌بیند، به پلوتونیوم تبدیل می‌شود و با تشعشع بیشتر هم از بین می‌رود.

وی ادامه داد: در کتاب گفته شده که فناوری آب سنگین از نظر اقتصادی بسیار به صرفه است در حالی که چنین نیست. آب سنگین بسیار هزینه‌بر و گران است. در کتاب به اهمیت فردو به عنوان مکانی برای غنی‌سازی اشاره شده است در حالی که اهمیت فردو به دلیل تاسیسات زیرزمینی آسیب‌ناپذیر است. همچنین، نویسنده کتاب مذاکره مستقیم ایران و آمریکا را پیشنهاد صالحی و احمدی‌نژاد عنوان کرده است. در صورتی که این پیشنهاد فقط از سوی دکتر صالحی بود و اگر آقای احمدی‌نژاد هم از آن حمایت می‌کرد وضعیت به گونه دیگری رقم می‌خورد.

توضیح قابل فهم از «بازی بزدل‌ها»

فضائلی در این برنامه با اشاره به عملکرد مثبت ایران در عدم پنهان‌کاری در فعالیت‌های هسته‌ای گفت: وقتی قضاوت‌هایی در کتاب مطرح می‌شود که مستند نیست، قضاوت مخاطب برای صحت مطالب عنوان شده فقط با تکیه بر اعتماد او به نویسنده صورت می‌گیرد.

وی ادامه داد: دکتر احدیان چهار راهبرد در پایان کتاب با تکیه بر تئوری بازی‌ها و از آن میان «بازی بزدل‌ها» ارائه می‌کند. توضیح‌های مفید و قابل فهمی درباره تئوری بزدل‌ها ارائه شده است. این مفهوم برگرفته از فیلمی هالیوودی است. بارها در این گونه فیلم‌ها شاهد سرشاخ شدن دو ماشین با هم بوده‌ایم و راننده ترسو که فرمان را به سمت راست یا چپ هدایت کند، بازنده است. تعبیر زیباتر این بازی، «نبرد اراده‌ها» است که از سوی مقام معظم رهبری مطرح شد و این تعریفی غنی‌شده است از همان بازی‌بزدل‌ها. حقیقتاً ما امروزه در صحنه رویارویی جدی در حوزه اراده‌ها هستیم. هر کسی که از اراده راسخ‌تری برخوردار بوده باشد، پیروز میدان است.

فضائلی تاکید کرد: ما که اعتقاد راسخ به خداوند داریم، باید پیروز میدان باشیم. اگر در این نبرد اراده‌ها، غفلتی صورت بگیرد شکست ایران نیست؛ شکست یک تفکر و باور است که به توکل اعتقاد دارد. ما که پشتوانه خود را وعده‌های الهی می‌دانیم و این وعده‌ها را صادق تلقی می‌کنیم و طرف مقابل خود را ستمگر می‌دانیم، نباید اجازه دهیم که در این رویارویی شکست بخوریم. در این راهبرد که برگرفته از همین نظریه است، نباید ترسید. باید مراقبت کنیم که هیچ ضعفی از ناحیه ما بروز پیدا نکند. این صحنه نبرد یک ایمان و ارده پولادین می‌خواهد. باید کوشید با عقلانیت و تدیبر هزینه‌هایی که دشمن سعی دارد به ما تحمیل کند را کاهش دهیم.

کمبود کتاب درباره موضوع هسته‌ای
در بخش دیگری از این برنامه مراد عنادی، مدیر مسئول روزنامه جام جم گفت: در یک دهه گذشته با وجود آن‌که مساله هسته‌ای دغدغه افکار عمومی ما بوده است، اما اثر کمتری در این زمینه در حوزه رسانه نوشته شده است از این حیث «از سعدآباد تا لوزان» کتاب خوبی است. در بحث هسته‌ای نظریات متعددی را می‌توان مطرح کرد اما نویسنده بازی بزدل را انتخاب کرده که در نوع خود جالب است.

عنادی افزود: با توجه به این‌که در سنای آمریکا و مجلس شورای اسلامی در ایران هم با موضوع هسته‌ای درگیر هستند، تصور می‌کنم اگر نگارنده فضای بازتری برای پژوهش خود در نظر می‌گرفت، بهتر می‌توانست تحلیل کند. نگارنده خیلی وارد جزییات نشده است و این طبیعی است زیرا روزنامه‌نگار از اطلاعات نهانی مطلع نیست. در همین حد که احدیان اطلاعات داشته، کتاب خوبی نوشته است.

شکر را شوکران نکنیم!
دکتر سیروس ناصری، عضو پیشین تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای هم در این برنامه گفت: وقتی این کتاب را مطالعه می‌کردم، انتظار بالایی داشتم. در هر حال مهم این نیست که این کتاب چقدر عمیق هست یا نه مهم این است که چرا فرهیخته‌ای مثل احدیان تحت تأثیر موج ظاهری قرار گرفته است و عمیق در لایه‌های این مساله نشده است. هر جا ما به نظر عقب‌نشینی کرده‌ایم، در نگاه نگارنده کار بزدلانه‌ای است اما جایی که غیر مدبرانه زیادی پیش روی داشته‌ایم، رویکرد او مثبت است. متاسفانه مصادیق درستی انتخاب نشده است. این کتاب در هر حال چاپ شده است اما نیازمند بازنگری است و من پیشنهاد می‌دهم که نویسنده با بنده یا افراد مطلع دیگری به گفت‌وگو بنشیند و زوایای تازه‌ای بر او گشوده شود.

وی ادامه داد: قاطعانه معتقدم که برای قضاوت تاکتیک‌ها و رفتارهای متعددی باید سنجیده شود. اکنون به شدت نیازمند همدلی در جامعه هستیم. متاسفانه مسیری در حال ایجاد شده است که جامعه را به این سمت می‌کشانیم که گویی موفقیت ما تسلیم بوده است. موفقیت و پیروزی بزرگی که در لوزان به دست آمد، جای شادمانی بسیاری داشت. مردم ما حق دارند که پس از دوران مقاومت بزرگ و سخت، حلاوت این پیروزی را بچشند اما برخی می‌کوشند شکر را در کام مردم شوکران کنند.

عضو پیشین تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ادامه داد: اگر فردی علاقه‌ای به این نظام دارد، انتخاب چنین مسیری اشتباه است. مردم ما با مقاومت خود توانستند بی آنکه از هدف خود عقب‌نشینی کنند، دشمن خود را زمین‌گیر کنند. آمریکا می‌گوید من غنی‌سازی را قبول کرده‌ام فقط باید چارچوبی بر آن بگذاریم. چه پیروزی بالاتر از این؟ این مهم‌تر است یا قدم زدن در کنار دریاچه؟! چطور ممکن است اصل موضوع را فراموش کنیم و در حاشیه خود را غرق کنیم؟ از نگارنده خواهشمندم که در چاپ بعدی اثر، با انجام مصاحبه‌های دقیق‌تر مطالب کتاب را ویرایش و اصلاح کند.

تصویر تیره‌ای از «عقب نشینی»
محمدسعید احدیان آخرین سخنران این برنامه بود که در سخنانی اظهار کرد: این اثر در راستای بیان یک تصویر بی‌طرف از مذاکرات هسته‌ای برای مخاطب عامه جامعه بود. غیر از مقاله آخر، تحلیل سیاسی ویژه‌ای در «از سعدآباد تا لوزان» نداشتم. تصویر عقب‌نشینی که در این کتاب آمده است، تصویر نادرستی است تصور عمومی این است که ادبیات تند احمدی‌نژاد اشتباه بوده است. در تحلیل آخر کتاب نشان دادم که چنین نیست. معتقدم که این کتاب نیازمند اصلاح و ویرایش است اما به دلیل موضوعیت آن در این موقعیت، این کار با عجله به چاپ رسید. روش تحقیق من تحلیل محتوای توافق‌نامه‌های رسمی بوده است که قابل اعتناست.  

در پایان این برنامه، کتاب «از سعدآباد تا لوزان» با حضور نویسنده این اثر و دکتر ناصری رونمایی شد.