به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، نمایشنامه «دام» نوشته تادئوش روژه‌ویچ، شاعر و نمایشنامه‌نویس مشهور لهستانی، جدیدترین ترجمه منتشر شده دکتر محمدرضا خاکی است که به تازگی از سوی نشر بیدگل منتشر شده است. این نمایشنامه برش‌هایی از زندگی فرانتس کافکا، نویسنده اثرگذار آلمانی زبان اهل کشور چک است.
روژه‌ویچ در یادداشتی که برای این نمایشنامه نوشت، اشاره کرد که مدت‌ها در زندگی خود تحت تاثیر فرانتس کافکا بود و این اثر را برای رهایی از این تاثیر و خداحافظی با کافکا نوشت. این یادداشت در آخر کتاب ترجمه و منتشر شده است.
نمایشنامه در قالب 15 تابلو تنظیم شده که عناوین هرکدام به ترتیب به این شرح است: «اتاق خدمتکار»، «چند سال بعد»، «قربانی توبه کاری»، «فروشگاه مبل»، «والدین»، «در اتاق یک هتل»، «محاکمه خود»، «حلقه‌ها»، «اعلام کننده»، «برادران و خواهران»، «من با دستان دوستم آتش می‌زنم»، «پیشِ سلمانی»، «برو اونو ببین»، «اون هیچ‌وقت بالغ نمیشه» و «در برابر دیوار».
مقدمه «آ. وان کروگتن» مترجم نمایشنامه «دام» به زبان فرانسه، مقدمه مترجم فارسی، مقاله‌ای درباره این نمایشنامه با عنوان «مثل یک صاعقه» به قلم ژان لویی ژاکوپن و قطعه شعری از روژه‌ویچ با عنوان «گفت‌وگوی قطع شده» دیگر بخش‌های کتاب را تشکیل می‌دهد. شعر «گفت‌وگوی قطع شده» را نویسنده ابتدا به عنوان «پرولوگ» یا پیش‌درآمد نمایشنامه درنظر گرفته بود، اما به دلایل تئاتری آن را به اصل اثر ملحق نکرد.
خاکی در بخشی از مقدمه خود بر این ترجمه درباره سابقه ترجمه آثار روژه‌ویچ به زبان فارسی نوشته است: «اولین نمایشنامه‌ای که از تادئوش روژه‌ویچ به فارسی منتشر شده، نمایشی به نام «پیرمرد مضحک» است که پیش از انقلاب، توسط آربی اُوانسیان و صدرالدین زاهد ترجمه شد و در 30 آبان 1356 در تئاتر چهارسو به کارگردانی اُوانسیان به اجرا درآمد. متن این نمایشنامه هم به تعدادی محدود، در همان زمان توسط کارگاه نمایش چاپ و منتشر گردید.»
بخش دیگری از مقدمه دکتر خاکی به بیان شرح دشواری‌های ترجمه اختصاص یافته است: «برای ترجمه این نمایشنامه با دشواری‌هایی رو در رو بودم. یک سوی این دشواری‌ها، زبان مرسوم و شاعرانه خود روژه‌ویچ است که از همه لحاظ کارها را سخت می‌کند، زیرا شعر و شاعرانگی زبان، بخش غیر قابل تفکیک اغلبِ نمایشنامه‌های او ، بویژه نمایشنامه «دام» است؛ بی‌تردید و به صراحت می‌گویم که به گمان من، شعر هرگز قابل ترجمه نیست... دیگر دشواری ترجمه این اثر، وجود تعداد قابل توجهی دیالوگ و قطعه‌های شعری به زبان آلمانی بود که در متن اصلی (لهستانی) عینا ذکر شده بود و آلن وان کروگتن مترجم زبان لهستانی به فرانسه این اثر نیز آنها را بی‌هیچ تغییر با ترجمه‌ای در متن آورده بود، اما من ترجیح دادم که ترجمه فارسی قطعه شعرها و دیالوگ‌های آلمانی را هم در شعر پیش‌درآمد و هم در متن نمایشنامه ارائه دهم، تا مخاطبان فارسی درک بهتری از اثر پیدا کنند.»
نمایشنامه «دام» نوشته تادئوش روژه‌ویچ و ترجمه محمدرضا خاکی با شمارگان هزار نسخه، 195 صفحه و بهای 14 هزار و 500 تومان از سوی نشر بیدگل روانه کتابفروشی‌ها شده است. خاکی ترجمه این نمایشنامه را به مصطفی اسلامیه، مترجم و نمایشنامه‌نویس پیشکسوت، تقدیم کرده است.
درباره نویسنده
تادئوش روژه‌ویچ، شاعر، رمان‌نویس، نمایشنامه‌نویس و فیلمنامه‌نویس معاصر لهستانی در سال 1921 در شهر رادومسک به دنیا آمد و در 24 آوریل 2014 درگذشت. روژه‌ویچ در کشور خود با 20 عنوان کتاب شعر منتشر شده، بیشتر به عنوان یک شاعر معروف است تا نمایشنامه‌نویس. وی بارها نیز از سوی آکادمی سوئد به عنوان کاندیدای دریافت جایزه نوبل ادبی معرفی شد.
از این نویسنده تاکنون نمایشنامه‌هایی چون «پیرمرد مضحک» با ترجمه مشترک آربی اُوانسیان و صدرالدین زاهد، «شهادت، یا یک کم آسایشی که داریم/فهرست» و «فهرست» هر دو با ترجمه محمدرضا خاکی، به فارسی ترجمه و منتشر شده است.
شنبه ۶ تیر ۱۳۹۴ - ۰۹:۲۰
نظر شما