خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)- نصرالله حدادی:
«وزیر ارشاد در حاشیه بازدید از بیست و سومین نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم از باغ کتاب و باغ موزه دفاع‌مقدس به عنوان میزبان اصلی نمایشگاه کتاب سال آینده نام برد. علی جنتی با اشاره به قول شهردار تهران برای آماده‌سازی 130 هزار متر مربع فضای نمایشگاهی گفت: سال آینده علاوه بر نمایشگاه قرآن، بیست و نهمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران هم به باغ موزه دفاع مقدس و باغ کتاب منتقل می‌شود.»
(همشهری، دوشنبه/ 15 تیرماه/ 94، صفحه 6).

خبر بالا، جالب و خواندنی و در عین‌حال امیدبخش است. برگزاری بیست و نهمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب در باغ و محوطه باغ موزه دفاع مقدس برگزار می‌شود و با توجه به فضای مناسب، فرح‌انگیز، قابل دسترسی با وسائط نقلیه عمومی و همچنین طراحی صحیح ـ حداقل در بخش باغ کتاب ـ می‌توانیم انتظار آن را داشته باشیم که از آشفتگی‌های یک دهه اخیر خلاصی یافته و کتاب دوستان، در محیطی بسیار بهتر از گذشته، می‌توانند به «یار مهربان» دسترسی پیدا کنند.

در دوران جنگ تحمیلی، یک بار نمایشگاه کتابی را در محوطه پارک‌شهر تهران ـ در نزدیکی کتابخانه قدیمی اولین بوستان تهران‌ ـ مسئوولین وقت برگزار کردند و با اقبال نسبی مردم مواجه شد و با انتقال آن به صورت بین‌المللی، به محل دائمی نمایشگاه‌ها، در آن سال‌ها ـ از سال 1368 ـ با توجه به حال و هوای کشور، حداقل تا یک دهه، برگزاری این نمایشگاه بسیار مطلوب بود و علاوه بر دسترسی آسان و نسبتا راحت به نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، اهالی منطقه، چندان دچار دردسر نمی‌شدند و ترافیک، آنها را «جان به سر» نمی‌کرد، اما با توجه به فضای زیبا و فرح‌فزای نمایشگاه در اردیبهشت ماه، برای بسیاری از بازدیدکنندگان، گردش در این محیط، هم فال بود و هم تماشا.

نمایشگاه بین‌المللی تهران که در دهة 40 شمسی در مجاورت سازمان رادیو و تلویزیون ملی ایران و بر روی بخشی از تپه‌های امانیه ـ زمین‌های متعلق به امان‌الله میرزا جهانبانی ـ به منظور عرضه و نمایش کالاهای کشورهای جهان، ساخته شده و شکل گرفته بود، آخرین بار در نیمة اول مهرماه سال 1357 شاهد برپایی نمایشگاه بین‌المللی کالاهای مختلف از صنعتی گرفته، تا صنایع دستی و مصرفی و حتی به گونه‌ای ابراز قدرت در صحنه علم و دانش و فناوری، از چهارگوشه عالم بود.

در این نمایشگاه تمامی کشورهای صاحب صنعت، آخرین تولیدات و دستاوردهای علمی خود را در دید عمومی گذارده و هر سالن، متعلق به یک کشور بود و همواره و هر ساله، در همان سالن، با انواع و اقسام کالاها حضور می‌یافت و خوب به یاد دارم، روس‌ها ـ که آن وقت اتحاد جماهیر سوسیالیستی شوروی بودند ـ سفینه فضایی سایوز، حامل یوری گاگارین و والنتین تروشگوا را به نمایش گذاشته بودند و برای اولین بار، هواپیمای جنگنده میگ ـ‌ ساخته فرزند میگویان، نخست وزیر شوروی ـ را نیز به صورت ماکت، به رخ آمریکایی‌ها کشیده بودند و آمریکایی‌ها نیز بخشی از آپولو 11، به همراه عکس‌های فضانوردان آن، نیل آرامسترانگ ـ اولین انسانی که در کره ماه قدم زد ـ ادوین آلدرین و مایکل کالینز را در سراسر محوطه سالن اختصاصی خود آویخته بودند و حتی کشور چین، که تازه از انزوای خود خواسته جهانی خارج شده بود، با ابزار آلات صنعتی متفاوت خود، چشم بسیاری از بازدیدکنندگان را به خود خیره کرده بود و آلمانی‌ها و سوئدی با خانه‌های پیش ساخته، که در کمتر از یک ساعت ساخته، شکل گرفته و قابل سکونت می‌شدند، تولید صنعتی و انبوه خانه‌های پیش ساخته آن را که در مقابل زلزله بسیار مقاوم بودند، به نمایش گذاشته و باعث حیرت بازدیدکنندگان می‌شدند.

در این نمایشگاه کشورهایی همچون عراق و عربستان نیز شرکت می‌کردند و با به نمایش گذاشتن محصولاتی همچون نوشابه‌های گازدار مشهور، ابراز وجود می‌کردند و ژاپن و هند، در میان تمامی کشورها استثنا بودند و کالاهایی که عرضه می‌کردند، نشان از اقتدارگیری اقتصاد آنان، آن هم به صورت کاملاً چشمگیر در برابر قدرتهای بزرگ آن روزگار بود.

بازدیدکنندگان از نمایشگاه، شاید در طول ده روز، به 200 هزار نفر هم نمی‌رسیدند و اکثر قریب به اتفاق مراجعه‌کنندگان، به قصد انعقاد قرارداد، برای ورود کالاهای غربی و امریکایی به این محل پای می‌گذاردند، هرچند بودند عده‌ای که برای بازدید و تماشا می‌آمدند و چون آخرین مرتبه برگزاری ـ در مهر سال 57 ـ پس از واقعه 17 شهریور تهران و همچنین حکومت نظامی در سراسر کشورمان بود، بسیاری از کشورهای صاحب نام، بیشتر با کالاهای ساخته شده از ماکت و همچنین پوستر و عکس، پذیرای بازدیدکنندگان بودند و این آخرین بار، برای همیشه به تاریخ سپرده شد و بعد از یک وقفه هفت هشت ساله، با نمایشگاه کتاب، رفت و آمد چند صد هزار نفری، بار دیگر در آن صورت گرفت و آن شد که در دوره نهم ریاست جمهوری، وزیر ارشاد وقت ملزم به آن شد که از این فضا دل کنده و با جای بهتر و مناسب‌تری برود و مصلی، تنها جای بهتر بود و نُه دوره برگزاری این نمایشگاه در فضای نیمه ساخته مصلی، هرگز نتوانست دل بازدیدکنندگان را به دست آورد و امروز با این مژده مواجهیم که سومین مکان نمایشگاه بین‌المللی کتاب، حداقل تا چهار سال آینده ـ به دلیل تقارن با ماه مبارک رمضان در سال‌های 1398 ـ در یک فضای بهتر و مناسب‌تری برگزار می‌شود.

حال که وعده عالی‌ترین مقام فرهنگی کشور، این نوید را داده است، از همین امروز دست به کار شویم و کمیته برگزاری را راه‌‌اندازی کنیم و از آنجا که قرار است متصدی امر، بخش خصوصی و ناشران باشند، از آنان، برای فضای جدید نظرخواهی کنیم و در بهمن و اسفند امسال، به قول قدما «تهیه دیده» و آماده پذیرایی از دوستانِ کتاب و فرهنگ باشیم و همه چیز ساخته و پرداخته، به دور از هرگونه تبعیض و پارتی بازی و شائبه، در اختیار آنان قرار گیرد و شاهد برپایی نمایشگاهی باشیم که درخور کتاب، فرهنگ ایران زمین، کتابدوستان، ناشران و تمامی اصحاب نشر و کتاب باشد.
برپایی نمایشگاه در فضای جدید را به فال نیک بگیریم و بعید ندانید در صورت برنامه‌ریزی صحیح، آن هم از امروز ـ که فردا خیلی دیر است ـ می‌توانیم، بار دیگر گام به سوی آینده بهتر کتاب و کتابخوانی برداریم.