به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، آیین بزرگداشت زنده‌یاد زاون قوکاسیان، پژوهشگر و منتقد سینما عصر امروز جمعه 22 آبان با حضور مهرداد اسکویی، مستندساز و پژوهشگر، کامران ملکی، از اعضای انجمن منتقدان و نویسندگان سینمایی و دبیر خانه سینما، فرید فرخنده‌کیش، مدیرعامل انجمن سینمای جوانان ایران، محمدرضا شرف‌الدین، سینماگر و تهیه‌کننده، فرزان معظم، مدیر بنیاد سینمایی ــ پژوهشی زاون قوکاسیان در پردیس سینمایی چهارسو، برگزار شد.

در این مراسم همچنین مجید غلامی جلیسه، مدیرعامل خانه کتاب و دبیر بیست و سومین هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران، محمد رحمانیان، نمایشنامه‌نویس و کارگردان تئاتر و همایون ارشادی، بازیگر سینما، نیز حضور داشتند.

پاسخی به سوال «هنرمند کیست؟» در کتاب‌های قوکاسیان
مهرداد اسکویی در این مراسم گفت: زاون قوکاسیان عاشق بود و با عشقش هنرش را زندگی کرد. زاون همیشه با ماست و به همه ما یاد داد که چگونه هنرمان را زندگی کنیم و چگونه تاریخی را که در آن زیست می‌کنیم، بنویسیم؟

وی افزود: زاون کتاب‌هایش را با این هدف نوشت که بداند هنرمند کیست و چگونه متولد می‌شود؟ جهان خودزیسته زاون قوکاسیان همیشه با ماست و ما تک تک چیزهایی را که از او یاد گرفتیم، آنچه بود که خود زندگی می‌کرد. زاون دوست داشت زندگی‌اش ادامه پیدا کرده تا بتواند کمک‌های خود را به ما کماکان ارائه کند. مگر می‌توان به وی حسادت نکرد؟

اسکویی ادامه داد: از زاون یاد بگیریم که تاریخ را ما می‌نویسیم. من به عنوان یک فیلمساز بسیار خوشحالم که زاون قوکاسیان تاریخ شفاهی سینمای ایران را با عشق و قدرت نوشت. جهان دارد به گردش خود ادامه می‌دهد و ما باید خوشحال باشیم که محضر زاون را درک کردیم.

شکل‌گیری بنیاد سینمایی ــ پژوهشی زاون قوکاسیان
فرزان معظم، فیلمساز و منتقد سینما و از نزدیکان زاون قوکاسیان نیز در این مراسم از شکل‌گیری بنیاد سینمایی ــ پژوهشی زاون قوکاسیان خبر داد و گفت: این بنیاد از ابتدای سال جاری و به منظور پاسداشت یک عمر فعالیت سینمایی و پژوهشی زنده‌یاد زاون قوکاسیان شکل گرفت.

وی افزود: همایون اسعدیان، جمشید طاهری، پیام مستوفی، فاطمه معتمدآریا و من از اعضای هیات مدیره این بنیاد هستند. تشکیل یک کتابخانه سینمایی برای در اختیار گذاشتن تمام کتاب‌ها، پژوهش‌ها و دست‌نوشته‌های زاون قوکاسیان، از اهداف تشکیل این بنیاد است.

کتاب‌‌های زاون در تاریخ سینمای ایران ماندگارند
کامران ملکی نیز در این مراسم گفت: در دومین جشن کتاب سال سینمای ایران بزرگداشتی را برای زاون قوکاسیان به بهانه کتاب‌هایش در خانه سینما برگزار کردیم. زاون در این بزرگداشت تواضع را به همه ما آموزش دادم. وی در سینمای ایران کسی بود که به همه کمک می‌کرد.

وی افزود: بسیاری از نویسندگان و منتقدان سینمای ایران شاگرد زاون بوده و به او بسیار مدیون‌اند. کتاب‌های او همیشه در تاریخ سینمای ایران ماندگارند و زاون به دلیل همین کتاب‌ها همیشه لایق تشویق است.

قوکاسیان، مردی که مومن بود
محمدرضا شرف‌الدین یکی دیگر از سخنرانان این مراسم بود. وی در بخشی از سخنان خود گفت: من در سال 1354 وارد مجموعه سینمای آزاد اصفهان شدم که پس از انقلاب به انجمن سینمای جوانان ایران تغییر نام داد. در این زمان زاون قوکاسیان به تازگی به جای محمد حقیقت به سمت مدیریت سینمای آزاد اصفهان انتخاب شده بود.

وی افزود: پایه آشنایی من با سینما در زمان زاون قوکاسیان اتفاق افتاد و من به راستی الفبای سینما را از زاون آموختم. زاون استاد من بود و ارتباط ما پس از دوران پیروزی انقلاب اسلامی ایران نیز ادامه پیدا کرد تا اینکه در ادامه مجموعه تالیفات و مصاحبه‌های سینمایی‌اش، با من نیز مصاحبه بلندی انجام داد که قرار است به کتاب «محمدرضا شرف‌الدین جلوه‌های ویژه» منتشر شود. در این کتاب من کامل‌ترین تاریخ را از سرگذشت جلوه‌های ویژه در سینمای ایران ارائه دادم. این مصاحبه در اواخر عمر زاون انجام شد.

شرف‌الدین ادامه داد: فارغ از دینش، مومن بودن مهم‌ترین ویژگی شخصیتی زاون قوکاسیان بود. در استان و شهر اصفهان اقوام سه دین ابراهیمی یهودیت، مسیحیت و اسلام به خوبی در حال زندگی کردن هستند و این هم‌زیستی همیشه به نفع وحدت در کشور بوده است.

زنده‌یاد زاون قوکاسیان، محقق فقید سینمای ایران، پیش از ظهر جمعه اول اسفند (1393) به دلیل سرطان معده در منزل شخصی خود در اصفهان درگذشت.
 
قوکاسیان، کار تحقیق و تالیف کتاب‌های سینمایی را از سال 1350، با نگارش کتابی درباره فیلم «چشمه» ساخته آربی آوانسیان، شروع کرد و حدود 24 کتاب درباره سینماگران مختلفی همچون جمشید ارجمند، ارحام صدر، مسعود جعفری جوزانی، مسعود کیمیایی، عباس کیارستمی، بهمن فرمان آرا، خسرو سینایی، گلاب آدینه، فاطمه معتمدآریا، مجید انتظامی، محمدرضا اصلانی و... تالیف و تدوین کرده است.
 
از آثار تصویری قوکاسیان می‌توان به فیلم‌های «همه فرزندان من»، «فصلی دیگر»، «نقش خیال» و «خاج شویان» اشاره کرد.