گزارش «ایبنا» از نشست نقد و بررسی دو کتاب تئوریک در حوزه هنر معاصر
عربزاده: هنر معاصر با هنر مدرن تفاوتهای ماهوی دارد/شرح مفهوم معاصریت در هنر
جمال عربزاده در جلسه نقد و بررسی دو کتاب در حوزه بررسی تئوریک هنر معاصر گفت که بر خلاف نظر بسیاری، هنر معاصر با هنر مدرن تفاوتهای ماهوی بسیاری دارد؛ موضوعی که کاترین میه در کتاب «هنر معاصر؛ تاریخ و جغرافیا» به طور کامل این مساله را شرح داده است. در این نشست همچنین مفهوم معاصریت در هنر از منظر جولیان استلابراس تشریح شد.
تعریف و مختصات هنر معاصر
جمال عربزاده در این نشست درباره کتاب «هنر معاصر؛ تاریخ و جغرافیا» صحبت کرد. وی در بخشی از سخنان خود گفت: خانم میه منتقد هنری مشهوری در فرانسه است. او از ابتدای دهه 60 میلادی کار نگارش نقد هنری را آغاز کرد. وی نقش زیادی در معرفی و شهرت هنرمندان معاصر فرانسه به ویژه هنرمندان هنرهای مفهومی و مینیمال ایفا کرد.
وی افزود: کلیت کتاب، درباره مفهوم معاصریت در هنر معاصر است؛ به عبارتی در این کتاب به این سوال مهم پاسخ داده شده که چگونه میتوان گفت یک اثر هنری، معاصر است. نویسنده در قسمت افتتاحیه کتاب با ارائه مثالهای توصیفی بسیاری از نمایشگاههای متنوع هنری، سعی دارد تصوری را که ما از هنر معاصر داریم، تغییر دهد.
عربزاده ادامه داد: بیان تفاوتهای بین هنر امروز و معاصر با هنر مدرن یکی از مهمترین اهداف نگارش این کتاب بوده است. میه به منظور شرح این تفاوت، به نقش مهم نهادهای موثر در تولید آثار هنری اشاره میکند. نخستین نهادی که اثر هنری را در خود نگه میدارد و به نحوی نقش مهمی در تولید آنها نیز دارد، موزه است.
کارکرد متفاوت موزههای هنر مدرن با موزههای هنر معاصر
عربزاده در بخش دیگر سخنان خود به نقش مهم موزهها در قوام هنر معاصر اشاره کرد و گفت: موزههای هنر معاصر از یک تاریخ خاص متولد شده و کارکرد آنها تفاوتهای بسیاری با موزههای هنر مدرن داشته است.
این نویسنده و مترجم اضافه کرد: به طور کلی، موزهها در زمره نخستین مکانهایی هستند که هنر معاصر آنها را فتح کرده است. این هنر قابلیتهای ویژهای دارد که باعث میشود، نتوان آن را در موزههای هنر مدرن نگهداری کرد.
عربزاده در ادامه با اشاره به این نکته که بهطور کلی موزهداری در هنر با «هنر مدرن» آغاز شده، گفت: هنر مدرن پیشرو در مساله ژانر هنری نبوده است؛ به عنوان مثال آثار کلود مونه با تمام نوآوریهای خود به هرحال تابلوی نقاشی هستند، اما هنر معاصر به ژانر خاصی محدود نمیشود. همین مساله عدم محدودیت، به معضلی برای نگهداری این آثار در موزهها بدل شد و به این دلیل این نهادها ناچار شدند آثار خود را توسعه دهند. خانم میه در این کتاب، با طرح مفهوم «زمان» سعی در حل این معضل یعنی «نگهداری» کرده است.
جولیان استلابراس و نقد مارکسیستی
علی گلستانه در این نشست به بررسی کتاب «هنر معاصر» استلابراس پرداخت. وی در بخشی از سخنان خود گفت: جذابیت استلابراس در این است که در این کتاب، هنر معاصر را با تیغ تیز نقد مارکسیستی به بررسی مینشیند.
وی افزود: براس در این کتاب هنر معاصر را از هنر پستمدرن متمایز دیده و راه این دو را از زمان فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال 1989، جدا میکند. جالب است که براس اشاره میکند که در همین سال 1989 یک بحران مالی عظیم در هنر رخ داد که حاصل کنار کشیدن خریداران ژاپنی از بازار هنر بود.
گلستانه ادامه داد: براس، هنر جهان از جنگ جهانی دوم تا سال سقوط اتحاد جماهیر شوروی بر اساس تفاوتهای بین بلوکهای شرق و غرب توصیف میکند. به عنوان مثال در این سالها اتحاد جماهیر شوری از رئالیسم سوسیالیستی در هنر پشتیبانی میکند، اما در مقابل در غرب هنر استقلال بسیاری دارد و به نسبت هنر رئالیسم سوسیالیستی بسیار تلخ و گزنده است، ولی پس از سقوط شوروی، این تقابل محتوایی در بین آثار هنری از بین میرود.
بازخوانی کتابهای مورد نقد در این جلسه
جواد حسنجانی نیز در این نشست کتابهای مورد بحث در این جلسه را به شرح زیر معرفی کرد: کتاب «هنر معاصر؛ تاریخ و جغرافیا» برای نخستین بار در سال 1389 منتشر و در سال 1393 تجدید چاپ شد. مترجم این کتاب نیز خانم مهشید نونهالی، یکی از بهترین مترجمان زبان فرانسه در این سالهاست.
وی افزود: کتاب در زبان اصلی خود برای نخستین بار در سال 1999 منتشر و با استقبال بسیار مخاطبان روبهرو شد. در سال 2006 این کتاب با بازبینی و ویرایش جدید نویسنده به چاپ دوم خود رسید. همین نسخه مورد استفاده مترجم فارسی کتاب قرار گرفت. باید اشاره کنم که این کتاب با پرداخت حق کپیرایت و با اجازه ناشر و نویسنده آن، ترجمه و منتشر شده است.
حسنجانی ادامه داد: در این کتاب، درباره تحول هنر و آیندهای که میتوان برای آن متصور شد، بحث شده است. سوالهای مهمی که در این کتاب به آنها پاسخ داده شده از این قرار است که «هنر مدرن در چه زمانی به پایان رسیده است؟»، «هنر معاصر از چه تاریخی آغاز شده است؟» و «آیا اصولا میان هنر مدرن و هنر معاصر وجه افتراقی وجود دارد یا خیر؟».
این نویسنده و پژوهشگر همچنین درباره کتاب «هنر معاصر» جولیا استلابراس نیز گفت: این کتاب نیز 6 فصل دارد که عنوانهای آن به ترتیب عبارتند از: «منطقه آزاد»، «نظام نوین جهانی»، «فرهنگ مصرفی»، «استفادهها و قیمتهای هنر»، «قواعد امروز هنر» و «تناقضها».
حسنجانی اضافه کرد: این کتاب از مجموعه «A very short introduction» دانشگاه آکسفورد است. این مجموعه به عنوان یکی از مهمترین مجموعههای علوم انسانی در سطح جهان از شهرت خاصی برخوردار بوده و هرکدام از مجلدات آن را یکی از تئورسینهای مشهور معاصر نوشته است.
چاپ دوم «هنر معاصر؛ تاریخ و جغرافیا» نوشته کاترین میه و ترجمه مهشید نونهالی با شمارگان هزار و 500 نسخه، 192 صفحه و بهای 10 هزار تومان در سال گذشته (1393) از سوی موسسه فرهنگی و پژوهشی چاپ و نشر نظر روانه کتابفروشیها شده است.
برای کسب اطلاعات بیشتر درباره این کتاب به نشانی زیر مراجعه کنید:
همچنین کتاب «هنر معاصر» نوشته جولیان استلابراس و ترجمه احمدرضا تقا نیز در سال 1392 با شمارگان هزار نسخه، 208 صفحه (قطع پالتویی) و بهای هشت هزار تومان از سوی نشر ماهی منتشر شده است.
برای کسب اطلاعات بیشتر درباره این کتاب نیز میتوانید به نشانی زیر مراجعه کنید:
نظر شما