از چهره‌های شاخص در این مراسم نیز می‌توان به محمدرضا خاکی، لیلی گلستان، محمود معتقدی، قاسم روبین، توکا ملکی، عباس مخبر، علیرضا بهنام و کامران غبرایی اشاره کرد.
اسلامیه تا روزی‌که کتاب‌هایش خوانده شوند، زنده است
اسدالله امرایی در این مراسم گفت: مصطفی اسلامیه یک خادم فرهنگی بود که همیشه می‌خواست کنار بایستد. وی مدام می‌گفت که من کارهایم را انجام داده‌ام و نمی‌توانم درباره آنها صحبت کنم.
وی افزود: اسلامیه چهره‌‌ای نبود که هر روز برنامه تلویزیونی یا مصاحبه مطبوعاتی داشته باشد اما تا روزی که آثارش خوانده شوند، او در میان ما زنده خواهد بود.
امرایی ادامه داد: مراسم یادبودی نیز برای این مترجم فرهیخته از ساعت 16 تا 18 جمعه 16 بهمن (1394) در سرای محله اکباتان، فاز یک، برگزار می‌شود.
اسلامیه و دو راهی بین مطالعه جدی و تحصیل در دانشگاه
نورالله مرادی از دوستان و همکاران قدیمی زنده‌یاد اسلامیه نیز در این مراسم گفت: در نخستین سال‌های دهه 40 در موسسه فرانکلین با مصطفی اسلامیه و علی صلح‌جو آشنا شدم. ما هر سه در بخش نمونه خوانی کار می‌کردیم. از تجربه همکاری با او آموختم که در کارهایم بسیار جدی باشم.
وی افزود: در سال‌هایی بحث تحصیل زنده‌یاد اسلامیه در دانشگاه پیش آمد. وی در‌این‌باره می‌گفت که یا باید به دانشگاه برویم و سال‌ها در پی مدرک باشیم یا آنقدر مطالعه کنیم تا جامعه قبول کند که ما صاحب نظر و باسواد هستیم. به همین دلیل نیز وی از بین ادامه تحصیل در دانشگاه و مطالعه، مطالعه را انتخاب کرد.
مرادی ادامه داد: مصطفی در مطالعه بسیار جدی بود. به هنر، فرهنگ و تاریخ ایران، به ویژه تاریخ معاصر ایران بسیار عشق می‌ورزید. به شخصیت مرحوم محمد مصدق بسیار علاقه داشت و حاصل مطالعات عمیقش در این موضوع شد کتاب شرح حال دکتر مصدق و نمایشنامه‌هایی چون «رضا خان ماکسیم».
این ویراستار همچنین درباره توجه زنده‌یاد مصطفی اسلامیه به زبان فارسی گفت: مرحوم اسلامیه به زبان فارسی بسیار عشق می‌ورزید و تسلطش در این حوزه را می‌توان در رمان «مهتابی و ملکوتی» دید. همچنین عشقش به زبان فارسی را با نگارش زندگینامه نیما یوشیج با عنوان «به کجای این شب تیره بیاویزم قبای ژنده خویش را» نشان داد.
مرادی در ادامه به تسلط اسلامیه به زبان انگلیسی و مقوله ترجمه نیز اشاره کرد: زنده‌یاد اسلامیه با تسلطی که بر دو زبان فارسی و انگلیسی و همچنین علوم مختلف داشت، در ترجمه و ویرایش استاد بود. هرچند که به دلایل مادی نیز مجبور به ترجمه‌هایی شد که علاقه‌ای به آنها نداشت.
مرادی اضافه کرد: آخرین رمان مصطفی اسلامیه نیز اثری است درباره تاریخ موسیقی در ایران که سه روز قبل از وفاتش آن را تمام کرد. امیدوارم این کتاب و باقی کتاب‌هایش که هنوز مجوز نگرفته‌اند، به زودی در دسترس مخاطبان قرار بگیرند.
رمان «مهتابی و ملکوتی» را از یاد نبریم
مهدی غبرایی نیز در این مراسم سخنرانی کوتاهی کرد. وی در بخشی از سخنان خود گفت: مصطفی چون اطلاعات دایره‌المعارفی داشت کمتر در مسائل روشنفکری درمی‌ماند. دایره دانش وی، از تاریخ ایران و جهان گرفته تا سیاست، ادبیات، فلسفه، هنر و... را دربرمی‌گرفت.
وی افزود: از سال 1358 که مصطفی با برادرم مرحوم هادی غبرایی در نشر دانشگاهی همکار بود، با وی آشنا شدم. دوستی‌ام با او ادامه داشت تا اینکه دوره همکاری من با «کتاب نشر نیکا» شروع شد. من از مصطفی نیز دعوت به همکاری کردم که حاصلش شد ترجمه رمان «میلیونر زاغه‌نشین».
غبرایی ادامه داد: کتاب‌های زنده‌یاد اسلامیه بسیار متنوع بودند که در بسیاری از شبکه‌های اجتماعی به آن اشاره شده است، اما در اینجا دریغم می‌آید که به رمان «مهتابی و ملکوتی» اشاره نکنم که همه آن را از یاد برده‌اند. اهمیت این رمان در تنوع لحن‌هایی است که مصطفی خلق کرده است.
این مترجم به پرهیز زنده‌یاد اسلامیه از رسانه‌ها نیز اشاره کرد و گفت: مصطفی اهل صحبت کردن درباره آثارش نبود، به همین دلیل نیز قدرش آنچنان که باید شناخته نشده است.
مدیا کاشیگر، مترجم مطرح زبان فرانسه نیز در این ماسم گفت: مصطفی اسلامیه یک وجه مهم از زندگی را برای من عیان می‌کند و آن دانش شاد بودن است. اگر می‌خواهیم وارث این انسان بزرگ باشیم باید دو چیز را فرا بگیریم: همیشه شاد باشیم و هیچگاه قلم را زمین نگذاریم.
نیما اسلامیه، فرزند مرحوم مصطفی اسلامیه نیز دقایقی کوتاه برای حاضران صحبت کرد. وی گفت: مصطفی اسلامیه مترجمی پرکار و فروتن، آزاده و روشنفکر بود که به من و هم‌نسلانم آزاداندیشی را آموخت. ترجمه‌های او بسیار مطرح و ماندگارند، اما آنچه جا مانده کتاب‌هایی چون «17 شهریور»، «مهتابی و ملکوتی» و «رضا خان ماکسیم» هستند که علیرغم نایاب بودن، اجازه تجدید انتشار ندارند.
وی در پایان بخش‌هایی از رمان «مهتابی و ملکوتی» را برای حاضران قرائت کرد.
حل مشکلات مترجمان جوان
کامران غبرایی، مترجم حوزه هنر نیز در حاشیه این مراسم به خبرنگار «ایبنا» گفت: زمانی که من خانواده‌ام را از دست دادم آقای اسلامیه نقش پدر و راهنما را برای من ایفا کرد.
وی افزود: من هر کاری کرده و هر کتابی ترجمه کرده‌ام، نتیجه زحمات زنده‌یاد اسلامیه است. پرهیز می‌کنم از یاد کتاب‌ها و ترجمه‌هایش که تاثیر پایان ناپذیری بر من و امثال من گذاشتند.
کامران غبرایی ادامه داد: هیچ مترجم و نویسنده‌ای نبود که به خانه‌اش بیاید و اثر عمیقی از اسلامیه نگیرد. با حوصله، طمانینه و خنده‌رویی به همه پرسش‌های ما مترجمان نسل جدید، پاسخ می‌داد و مشکلاتمان را برطرف می‌کرد.
زنده‌یاد مصطفی اسلامیه، مترجم و نمایشنامه‌نویس ایرانی، صبح روز یکشنبه 11 بهمن در سن 74 سالگی از دنیا رفت. این نویسنده، متولد سال 1320 در تهران بود. «تاریخ هنر مدرن: نقاشی، پیکره‌سازی و معماری در قرن بیستم»، «تئاتر تجربی: از استانیسلاوسکی تا پیتر بروک»، «چهار نوشته درباره کوبیسم»، «میلیونر زاغه‌نشین» و «ب‍ال‍ت‍ازار و ب‍ل‍م‍ون‍دا» از ترجمه‌های او هستند. از او همچنین دو سرگذشت‌نامه از نیما یوشیج و دکتر محمد مصدق با نام‌های «به کجای این شب تیره» و «فولاد قلب» به جا مانده است. «رستم و سهراب»، «رض‍اخ‍ان ماکسیم: نمایشنامه در هفت پ‍رده» و «ماجرای شگفت‌انگیز دیوید نیوسام» هم از نمایشنامه‌های منتشرشده اسلامیه هستند.
همچنین «خورشید‌شاه» بازنوشته از متن کهن «سمک عیار» و «ایبسن و استریندبرگ: نقد و تفسیر نمایشنامه‌نویسان نروژی و سوئدی» از دیگر آثار به‌جامانده از این نویسنده و مترجم‌اند.
نظر شما