به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) به نقل از پایگاه خبری حوزه هنری، نشست بررسی رمان «وقتی از خواب بیدار شدم» نوشته كاوه بهمن یكشنبه 16 آبان‌، با حضور نویسندگان و محمدرضا شرفی‌خبوشان و راضیه تجار در حوزه هنری نقد و بررسی شد.

محمدرضا شرفی‌خبوشان در این نشست با بیان اینكه برای تحلیل و بررسی یك اثر داستانی نوجوان باید پرسش‌هایی را مدنظر قرار داد، اظهار كرد: نویسنده باید از خود بپرسد آیا مخاطب نوجوان قادر است داستان را دنبال كند؟ آیا داستان توانسته است مخاطب را سرگرم كند؟ و سوال سوم این است كه آیا پیام داستان زیركانه منتقل شده است؟ اگر بخواهیم به مخاطب نوجوان چیزی را مستقیما آموزش دهیم او گریزان می‌شود و به همین دلیل هم داستان خلق شده است تا با عنصر سرگرم‌كننده مخاطب را به چنگ بیاوریم.
 
وی افزود: نویسنده تلاش كرده كه ماجرایی بیافریند و فكر كرده كه انقلاب سفید را چگونه باید در قالب داستانی بیان كند اما توان و مایه كافی برای خلق قصه به كار نبرده است و زمانی چنین اثری به سرانجام می‌رسد كه بطن تاریخ را هم تبدیل به ماجرا كنیم.
 
رو شدن دست نویسنده در صفحات آغازین
این نویسنده تصریح كرد: مخاطب نوجوان عموما چنین اثری را دنبال نمی‌كند؛ چرا كه از صفحات ابتدایی، دست نویسنده رو می‌شود و مخاطب متوجه می‌شود كه با چه داستانی رو به رو است. همچنین داستان خیلی دیر شروع می‌شود. داستان نوجوان باید به سرعت آغاز شود و اگر در یكی دو صفحه ابتدایی موقعیت‌ها و شخصیت‌ها تشریح نشوند، مخاطب نوجوان اثر را ادامه نمی ‌هد. همچنین این كتاب مستندات خشك زیادی را ارائه می‌كند كه بیشترین حجم آن برگرفته از كتاب «داستان انقلاب» است. نویسنده باید واقعه انقلاب سفید را هم وارد داستان می‌كرد و وقتی بیشتر حجم یك كتاب داستانی نوجوان، نثر تحقیقی كتاب‌های تاریخی باشد، مخاطب نمی‌تواند آن را دنبال كند.
 
وی با تاكید بر اینكه به كارگیری شخصیت اول دختر یا پسر در یك اثر داستانی نوجوان متفاوت و حائز اهمیت است، اظهار كرد: مخاطبان نوجوان پسر، عموما تمایل ندارند كه شخصیت اصلی داستان، دختر باشد، در حالی كه برای مخاطبان نوجوان دختر، این امر مهم نیست و در هر دو صورت اثر را پیگیری می‌كنند و بسیاری از نویسندگان از شخصیت اصلی پسر و یا دو شخصیت پسر و دختر استفاده می‌كنند تا مخاطبان بیشتری را جذب كنند.
 
شرفی‌خبوشان همچنین گفت: تلاش نویسنده برای هم‌زمانی زمان داستان با زمان وقوع انقلاب سفید قابل تحسین است. نویسنده با آگاهی از این كه مطابقت‌های تاریخی می‌تواند اثر را جذاب كند، این نوع روایت را انتخاب كرده است.
 
این نویسنده انتشار مجموعه كتاب‌های «روزهای انقلاب» را از گام‌های مثبت و موثر برای واگویه تاریخ انقلاب اسلامی دانست و اظهار کرد: در كنار نقد این گونه آثار، باید انصاف را هم رعایت كنیم و ببینیم كه كل پروژه «روزهای انقلاب» كه كتاب «وقتی از خواب بیدار شدم» هم جزئی از این مجموعه است، موفق بوده و اگر نقدی هم شكل می‌گیرد برای بالاتر بردن كیفیت آثار است. البته اگر شرایطی برای نویسندگان ایجاد كنیم كه با فراغ بال به سوی تولید این گونه آثار بروند، نتیجه بهتری هم به دست می‌آوریم.
 
ضرورت تسخیر روح مخاطب
راضیه تجار، نویسنده و منتقد ادبی، نیز با بیان اینكه نویسنده در خلق اثر خود باید به تسخیر روح مخاطب برسد، عنوان كرد: به ویژه در یك اثر نوجوان نویسنده باید تلاش زیادی كند تا مخاطبش را جذب كند. مخاطب نوجوان همچون مخاطب بزرگسال آرام نیست كه بتواند مستندات تاریخی را دنبال كند. گره‌های داستانی و پیام اثر باید به صورت غیرمستقیم به جان مخاطب بنشیند.
 
وی ادامه داد: نویسنده گرانی‌گاه داستان را یك خانواده سه نفره قرار داده است و شخصیت اصلی باید كنفرانسی درباره انقلاب سفید ارائه دهد و بر همین مبنا در طول داستان، اطلاعاتی را به مخاطب ارائه می‌دهد. كفه داستانی باید بر مستند بچربد اما چنین اتفاقی را در رمان «وقتی از خواب بیدار شدم» نمی‌بینیم.
 
تجار همچنین گفت: در رمان «وقتی از خواب بیدار شدم» كاوه بهمن، نویسنده اثر، خانواده سه نفره‌ای را روایت می‌كند. البته راوی اثر نام ندارد و فیزیك ظاهری او هم توصیف نشده است و ظاهر دوست شخصیت اصلی را هم نمی‌بینیم و در واقع نویسنده بیشتر تیپ‌سازی كرده است. در این اثر با خانواده‌ای مثبت رو به رو هستیم و هیچ كدام از افراد خانواده با هم در تضاد نیستند و به نظر می رسد نویسنده درگیر این موضوع بوده كه به مخاطب نوجوان پیام و آموزش مثبت بدهد. همه چیز در این اثر مثبت و خوب است و چالش جدی را نمی‌بینیم.
 
این نویسنده خاطرنشان كرد: از صفحه 30 كتاب به بعد متوجه می‌شویم داستان در زمان حال می‌گذرد و همچنین در برخی بخش‌ها سن شخصیت اصلی بسیار كم نشان داده می‌شود و در برخی بخش‌های داستان هم بیش از سن اصلی خود نشان داده می‌شود. مشكلاتی كه سر راه دختر نوجوان برای تهیه كنفرانس به وجود می آید بسیار جزئی است و هیچ كدام به گونه‌ای نیست كه مخاطب را درگیر كند.
 
تجار با اشاره به عنوان كتاب «وقتی از خواب بیدار شدم» نیز گفت: عنوان این اثر، فكر شده است و نویسنده عنوان زیبایی برای آن انتخاب كرده است. در افتتاحیه كتاب، می‌بینیم كه شخصیت از عبارت وقتی از خواب بیدار شدم استفاده می‌كند و در طول داستان هم به نوعی آگاهی می‌رسد.
 
وی خاطرنشان كرد: در بخش‌هایی از این اثر شلختگی‌های نثری دیده می‌شود كه بد نیست هر نویسنده‌ای به این نكات هم دقت كند. اگر نویسنده وقت بیشتری برای نگارش این اثر می‌گذاشت، می‌توانست اثر بهتری بنویسد. البته طرح كتاب‌های روزهای انقلاب بسیار ضروری است و علاقه‌مندم بدانم شماره‌های دیگر این مجموعه در چه رابطه‌ای منتشر می‌شود.