به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) آیین اختتامیه دومین دوره جایزه کتاب سال اعضای هیات علمی دانشگاه‌های سراسر کشور ویژه علوم انسانی (نشان دهخدا) سه‌شنبه 25 آبان با حضور سید عباس صالحی، معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، علی ربیعی، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد و فرهنگ اسلامی و مسعود کوثری مدیر انتشارات علمی فرهنگی در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران برگزار شد.

هیچ رسانه‌ای به اندازه کتاب با ذات تفکر ارتباط ندارد
سید عباس صالحی در بخشی از این مراسم با اشاره به اهمیت رسانه کتاب در میان رسانه‌های دیگر گفت: اگر به رسانه‌های مختلف بشری نگاه کنیم و نسبت آن‌ها را با تفکر و اندیشه در نظر بگیریم و ببینیم که کدام رسانه نسبت قوی‌تری با تفکر و اندیشه دارد قطعاً پاسخمان کتاب خواهد بود.
 
وی ادامه داد: هیچ رسانه‌ای به اندازه کتاب با ذات تفکر ارتباط ندارد. رسانه‌های مختلف بشری هر یک ضریب نفوذهای مختلفی در جامعه دارند اما کتاب نماد و نمود بشری دارد و شاید اینکه معجزه پیامبر خاتم (ص) نیز کتاب است به همین برمی‌گردد که ذات انسان با تفکر پیوند دارد و تفکر با کتاب.
 
صالحی با بیان اینکه جامعه ایرانی پس از انقلابی اسلامی همواره در حال سنجیدن نسبت خود با رسانه کتاب بوده است، افزود: در سال جاری و طی 7 ماه گذشته حدود 40 هزار عنوان کتاب چاپ نخست و مجدد عرضه شده و خوشبختانه آمایش موضوعی آن نیز نشان‌دهنده متوازن شدن آن است.
 
وی با ارائه آماری از حوزه‌های مختلف چاپ کتاب گفت: طی این هفت ماه 6 هزار و 681 عنوان کتاب در حوزه علوم تجربی و ریاضی چاپ شده و در حوزه علوم انسانی نیز نزدیک به هشت هزار عنوان کتاب در اختیار مخاطبان قرار گرفته که از این تعداد 5 هزار و 430 عنوان کتاب در حوزه علوم اجتماعی، هزار و 770 عنوان در حوزه تاریخ و جغرافیا، هزار و 697 عنوان کتاب در حوزه فلسفه منتشر شده است. در حوزه هنر نیز هزار و 379 عنوان کتاب، در حوزه ادبیات 7 هزار و 707 عنوان کتاب و در حوزه دین نیز 4 هزار و 761 عنوان کتاب به چاپ رسیده است.
 
به گفته صالحی، البته در این میان، دوره‌هایی نیز بوده که آمایش موضوعی کتاب چنین تصویری نداشته است و در برخی از حوزه‌ها، جلوتر یا عقب‌تر بودیم. با توجه به اینکه در حوزه کمی کتاب‌ها آمار قابل اتکایی وجود دارد در حوزه آمایش موضوعی نیز توازن خوبی داریم.

معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در بخش دیگری از سخنانش درباره رابطه جامعه علمی با بحث کتاب سخن گفت و افزود: فرهنگ مکتوب کشور اگر بخواهد از این آمار و آمایش موضوعی متوازن به سوی کیفی شدن کتاب‌ها نیز حرکت کند این پشتوانه باید از سوی جامعه علمی کشور صورت گیرد. بنابراین در گام نخست نباید تنها به کمیت دلخوش باشیم در گام دوم باید به آمایش موضوعی اهمیت بدهیم و در گام سوم فرهنگ مکتوب باید به سوی کیفی شدن آثار حرکت کنیم.
 
وی تاکید کرد: البته این به معنای تحقیر کردن تولیدات قبلی ما نیست بلکه در این میان آثار تولید شده در گذشته کتاب‌های کیفی و خوب فراوانند اما باید کاری کنیم جریانی که تنها نام کتاب دارند به پشتوانه جامعه علمی کشور کمتر شوند و این تنها با کیفی‌سازی فرهنگ مکتوب در نسبت با جامعه دانشگاهی و علمی صورت می‌گیرد.
 
معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با بیان اینکه نسبت دانشگاه با کتاب باید قوی‌تر شود، یادآور شد: فرصت‌سازی برای تولید اثر کیفی خوب در این زمینه بسیار مهم است. ده‌ها هزار استاد دانشگاه فرصت‌سازی مناسبی برای تالیف کتاب خوب دارند.
 
صالحی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را تنها، نهاد مجوز دهنده به کتاب دانست و نه مولد آن و گفت: کتاب کیفی را باید محیط علمی تولید کند. اگر بخواهیم گام سوم را در فرهنگ مکتوب برداریم باید از کمیت به کیفیت برسیم و جامعه علمی نیز باید فرصت تولید کتاب خوب را بیشتر کند چراکه جای کتاب را مقاله پر نمی‌کند.
 
وی تصریح کرد: کتاب رسانه بی بدیل است و جرقه‌های فکری در این زمینه کفایت نمی‌کند. اکنون فرصت کار برای استادان دانشگاهی وجود دارد.
 
صالحی در بخش دیگری از سخنانش با بیان این‌که فرهنگ مکتوب کشور نیازمند سوژه‌های خوب برای تالیف کتاب است، اظهار کرد: متاسفانه امروز موضوعات و سوژه‌های تکراری زیاد شده و میراث مکتوب ما به سوژه‌های جدید نیاز دارد و یکی از کارکردهای جامعه علمی ما این است که به کشف و خلق سوژه‌های جدید بپردازد.
 
نیازمند نقد علمی میراث مکتوبیم
معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با بیان اینکه فرهنگ مکتوب ما همچنین نیازمند نقد علمی میراث مکتوب است عنوان کرد: از جامعه علمی در این زمینه بیش از این انتظار می‌رود که به نقد آثار منتشر شده بپردازند چون تا در کشور ما نقد جدی صورت نگیرد، تولید علم هم جدی نمی‌شود. جامعه علمی باید فضایی را بیافریند که هر کسی نتواند اثری را به نام کتاب ببافد و عرضه کند. جامعه علمی نباید اجازه ورود ناسره‌ها به سره‌ها را بدهد بنابراین جامعه علمی ما باید منصفانه اما شجاعانه وارد نقد میراث مکتوب شود.
 
صالحی با اشاره به اینکه عطر خوب را عطار می‌شناسد، گفت: بسیاری از کتاب‌های خوب ما مدفون هستند؛ استادان رشته‌های مختلف و فرهیختگان باید کمک کنند تا با معرفی کتاب‌ها این آثار داخل ویترین‌ها گم نشوند. اگر ما مشکلاتی در کتابخوانی داریم به این دلیل است که مخاطب برای انتخاب کتاب سردرگم است و نمی‌داند چه باید بخواند بنابراین اگر کسی از شما پرسید که چه کتابی بخواند و یا اینکه چه کتابی را پیشنهاد می‌کنید دریغ نکنید!
 
معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی یادآورشد: فرهنگ هر جامعه خروجی آن است و هر چه اتصال جامعه علمی کشور با تولید علم قوی‌تر باشد آن فرهنگ عمیق‌تر خواهد بود و امیدوارم زمینه‌های اتصال این دو بیشتر شود.