سیدعلی کاشفی خوانساری، نویسنده، پژوهشگر و منتقد ادبی، معتقد است درعین حالیکه نباید مخاطبان کودک و نوجوان ایرانی را از آثار برجسته و شاخص جهان محروم کنیم، باید با ایجاد محدودیتها و گزینش کارشناسانه ورود داستانهای ترجمهای کم ارزش را محدود کنیم. وی در یادداشتی به این مطلب میپردازد.
در مقایسه کیفی آثار تالیفی داخلی با آثار خارجی باید به حجم آثار هم توجه کرد. برای مثال وقتی ما از داستانهای تالیفی داخلی صحبت میکنیم شاید از حدود هزار عنوان در طول یکسال و وقتی از داستانهای خارجی نام میبریم شاید بالغ بر یک میلیون عنوان کتاب در سال وجود داشته باشد. طبیعی است که در میان تعداد فراوانتری از آثار کتابهای برجسته و قوی بیشتری پیدا میشود اما جدا از بحث ارزشهای ادبی و هنری بحث نزدیکی و تطابق با سلایق، شرایط و نیازهای مخاطب هم باید مورد توجه قرار گیرد که از این نظر قطعا آثار ایرانی شانس بیشتری در مواجه به مخاطب خواهند داشت. به هرحال منطقیترین روش این است که ما مخاطبان کودک و نوجوان ایرانی را از آثار برجسته و شاخص جهان محروم نکنیم و از آن سو باید با ایجاد محدودیتها و گزینش کارشناسانه ورود داستانهای ترجمهای کم ارزش را محدود کنیم.
یکی از مهمترین عواملی که میتوانند به شکل غیرمستقیم در رشد کیفی آثار تالیفی ایرانی موثر باشد رونق و گسترش فضای نقد و پژوهش است. بر ایناساس برگزاری همایشها و سمینارهای علمی و انجام پژوهشهای کاربردی، برگزاری جلسات نقد و بررسی کتاب، فراهم آوردن امکان گفتوگوی رو در رو میان نویسندگان و مخاطبان با حذف محدودیتهای موجود درباره ورود کتاب و نویسندگان به مدارس، مهد کودکها، کتابخانهها و ... از جمله این موارد است.
گسترش جریان نقد به ویژه نقد برای مخاطبان عمومی هم قطعا در ارتقای کیفی آثار داخلی موثر خواهد بود. در دهههای گذشته گهگاه آموزشهای ویژهای برای نویسندگان با سابقه و یا تازهکار پیشبینی میشد. قطعا برگزاری چنین کارگاههایی به ارتقای کیفی آثار تالیفی کودک و نوجوان کمک خواهد کرد.
برهمین اساس اگر انتظار داریم آثار تالیفی ما در بازارهای جهانی مورد توجه قرار گیرد باید هرچه بیشتر به تقویت کیفی اثار و ارتقای زمینهها و زیرساختهای فرهنگی و پژوهشی این آثار اهتمام ورزیم. در حال حاضر اگر آثاری از ادبیات کودک و نوجوان ایرانی در بازارهای بینالمللی مورد توجه قرار میگیرد به پشتوانه پیشینه ادبی قوی و فرهنگ عامیانه و افسانههای کهن پارسی و همچنین فرهنگ اقوام ایرانی است.
براین اساس باید بکوشیم درباره داستانهای معاصر، اجتماعی، واقعگرا و فانتزی هم از چونان هویت، غنا و بنیهای برخوردار شویم که مخاطبان جهانی هم مجذوب آثار تالیفی ما شوند و ادبیات کودک و نوجوان ایران بیش از پیش در بازارهای جهانی و بینالمللی مورد توجه قرار گیرد.
نظر شما