به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) کتاب «چین ـ اویغورشناسی: بر پرهای سیمرغ تا سرزمین چین» نوشته نادره بدیعی از سوی انتشارات آرون منتشر شده است.
 
این کتاب در برگیرنده‌ی جستارهایی چند درباره‌ی اویغوران و تاریخ و فرهنگ و هنر اینان و رخنه‌ی فرهنگ ایرانی در میان آنان است. این کتاب از نُه بخش پدید آمده که در بخش نخست با اویغوران، وضعیت جغرافیایی، زبان و خط ایغوری و نمودهایی از فرهنگ آنان آشنا می‌شوید. دومین بخش معرفی تیمور دوامت، شاعر بلندآوازه‌ی اویغور است که برای نخستین بار سروده‌هایی از او به شعر پارسی برگردانده‌ شده است. بخش‌هایی از پیشگفتار یکی از کتاب‌های شعر او یعنی «مشعل حیات» نیز ترجمه شده است. در بخش‌های دیگر کتاب به «شیان‌فِی» یا بانوی خوشبو، ملکه ایرانی چین پرداخته‌ شده که ماجرای زندگی‌اش دستمایه‌ی بسیاری از نویسندگان، نمایشنامه‌نویسان و آفرینندگان اپرای پکن شده است. او نقشی بسیار جالب در تاریخ چین داشته است. بانوی ادیب و درویش‌مسلک.

دو بخش دیگر کتاب به تاجیکان چین اختصاص یافته که در بخش نخست گزیده‌هایی از کتاب تاریخ ملیت‌ها در شین‌جیان ترجمه شده که نشان می‌دهد با افسوس اویغوران و مورخان چینی امروز، کمتر آشنایی با فرهنگ و تاریخ ایران دارند و به راستی شناخت اینان از دانش و فرهنگ ایرانی بسیار سطحی و بی‌پایه است که شاید یکی از علت‌های آن تأثیر کمونیست‌های چین بر اندیشه‌ی اینان باشد و آدمی به افسوس می‌نشیند که چرا در روزگاران گذشته که پیوندهای بسیاری میان ایران و چین بود و بازرگانان، هنرمندان، موسیقی دانان و نقاشان و حتی ادیبان و فرستادگان سیاسی و اقتصادی از دو راه ابریشم آبی و راه ابریشم خاکی معروف به چین می‌رفتند و می‌آمدند، هر دو کشور و مردمانش با فرهنگ هم آشنایی داشتند و به یاد بیاوریم چگونه ادب پارسی سرشار از جلوه‌گری‌های بت‌های چینی و خَلُّخی و آهوی ختن بود فسوسا که امروز این چنین بی‌خبر و ناآگاهند تا آنجا که حتی درباره‌ی اوستا، کتاب سپنتای زرتشتیان ایران، دچار پندار و انگاشت و وهم و گمان شده‌اند و چگونه درباره‌ی این کتاب و ریشه‌های تاجیکان چین به راه نادرست رفته‌اند.

مولف در بخشی از کتاب می‌نویسد: «در برابر بخوانید پژوهش میدانی مرا درباره‌ی تاجیکان چین که به گونه‌ای جامعه‌شناسی تاجیکان چین است که درباره‌ی آداب و رسوم، فرهنگ، ترادادها و سنت‌ها، لباس‌ها، موسیقی، هنرهای دستی و ... تاجیکان پژوهیده‌ام و به همراه آن در سفری به تاشقورقان که سرزمین تاجیکان است به پژوهش میدانی در آنجا دست یازیدم و پیامد آن پژوهشی گسترده درباره‌ی تاجیکان چین شد که در این کتاب می‌خوانید. من دوباره درباره‌ی تاجیکان چین در انجمن دوستی ایران و تاجیکستان و افغانستان و نمایشگاه جهانی کتاب سخنرانی کرده‌ام و این پژوهش بسیار توجه و نگرش اهل فرهنگ را برانگیخت.

من از شما خوانندگان گرامی کتاب می‌خواهم که هر دو بخش را که درباره‌ی تاجیکان است یکی از دید چینی دو دیگر از دید منِ ایرانی بخوانید و خود داوری کنید و به من حق بدهید که نوشتم آدمی به افسوس می‌نشیند از این همه ناآگاهی و بی‌خبری که در این روزگاران نسبت به تاریخ و فرهنگ ایران است.»
 
به گفته بدیعی، در بخش دیگری از این کتاب، پس آنگاه که اویغوران به اسلام گرویدند، چند سده پس از پذیرش اسلام به ایران تاختند و بر ایران فرمانروا شدند و زیر تأثیر و خَلَند فرهنگ ایرانی با ادب و شعر، هنر و موسیقی، مهرازی، رقص، عرفان و ... رفتند و این فرهنگ و هنر را با خود به شین‌جیان امروزی بردند... اویغورانی که ایران را تسخیر کردند و فرمانروای ایران شدند در تاریخ به نام سلجوقیان می‌شناسیم و می‌دانیم که چگونه سلجوقیان و پادشاهان سلجوقی با یاری وزیران ایرانی‌شان «ایرانی‌اندیش» شدند و به همراه دستی پر از فرهنگ و هنر پربار ایرانی به سرزمین خود بازگشتند و امروزه سده‌ها و سده‌هاست که با فرهنگ ایرانی می‌زیند. در نخستین بخش این کتاب خواهید خواند که اویغوران تا سال 1936 میلادی اساساً پارسی‌زبان بودند و از آن زمان حکومت وقت آنان تلاش کرد تا زبان اینان را از پارسی به ترکی برگرداند و اینان را از فرهنگ ایرانی جدا کند و تجزیه و جداسازی فرهنگی را در آن سرزمین پایه گذارد و ... تُفو بر چرخ گردون و تفو بر استعمار فرهنگی. 

کتاب «چین ـ اویغورشناسی: بر پرهای سیمرغ تا سرزمین چین» نوشته نادره بدیعی با شمارگان هزار نسخه در 148 صفحه به بهای 18 هزار تومان از سوی انتشارات آرون به چاپ رسیده است.