خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، علی محمدپور- به تازگی نخستین جلسه ناشران دیجیتال حوزه کودک و نوجوان در مرکز رسانه‌های دیجیتال وزارت ارشاد برگزار شده است. در یک سال اخیر چند نهاد بزرگ حاکمیتی به حوزه مجازی کودکان و نوجوانان کشور  توجه ویژه نشان داده است. شورای عالی فضای مجازی که هم اکنون در حال تدوین سند جامع صیانت از کودکان در فضای مجازی است. وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات که به تازگی سند حمایتی‌اش از کودک و نوجوان در حوزه مجازی منتشر شده است. صدا و سیما که بازار محتوا را هم ایجاد کرده و فضای مجازی کودک را خیلی جدی گرفته است.

چهار نهاد بزرگ حاکمیت روی موضوع کودک و نوجوان متمرکز شده‌اند. این تمرکز علاوه بر تدوین اسناد مهم باعث تمرکز در ایجاد ظرفیت‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری در این حوزه می‌شود. اما متاسفانه ابزار بیشتر و پهنای باند بیشتر باعث تولید محتوا نمی‌شود. همان‌طور که در 10 سال گذشته افزایش پهنای باند و افزایش ابزارهای دیجیتال باعث رشد محتوا نشده که خیلی از ناشران محتوایی هم از بین رفته و دسترسی به محتوای ناسالم راحت‌تر شده است. ولی چرا؟ و راه حل چیست؟

بدون استراتژی محتوا ابزارهای بیشتر به ضرر ما تمام خواهد شد. همان‌طور که پول زیاد بدون طرح و برنامه و استراتژی باعث تولید نخواهد شد بلکه باعث افزایش فساد خواهد شد. در واقع بزرگ شدن ظرف باعث افزایش مقدار مظروف نمی‌شود. هر چه دایره فضای مجازی بازتر شود به معنای فرهنگ سازی و تولید محتوای مناسب نخواهد بود. جاده سازی باعث افزایش تولید ماشین نمی‌شود بلکه اینها دو مقوله متفاوت و در طول هم هستند که همگام با رشد آن یکی، این یکی هم باید رشد کند.

سرعت رشد فضای مجازی و دسترسی به آن بسیار سریعتر از سرعت رشد محتوای قابل استفاده در این بستر است. این نابرابری همیشه باعث آسیب می‌شود. بخصوص حالا که کودکان ما بیشتر از همیشه وارد فضای مجازی می‌شوند. فضایی که در آن محتوای مناسب آن بسیار اندک است. سالها بعد، این موضوع که فضای مجازی کودکان ایرانی در امروزه گسترده‌تر شده است نقد خواهد خورد و مشخص خواهد شد که گستراندن سفره بدون آماده کردن غذا یک اشتباه استراتژیک بوده است.

دولت و حاکمیت هیچ برنامه‌ای برای تولید محتوا ندارد اما خود را متولی ایجاد بستر سخت‌افزاری و نرم‌افزاری فضای مجازی کودکان کرده است. ما همیشه اشتباه‌مان را تکرار می‌کنیم چون فقط راحت‌ترین کار را انجام می‌دهیم و توقع داریم کار سخت را دیگران انجام بدهند. کار سخت تولید محتواست. ولی کدام دیگران کار سخت را باید انجام بدهند؟

گسترده‌تر کردن فضای مجازی کودکان بدون تولید محتوای مناسب و بدون ایجاد فضای رشد محتوا ، باعث بی‌نتیجه شدن فعالیت‌های دولت خواهد شد. شبیه هجده هزار میلیارد تومانی که بی‌مهابا صرف بسترهای مخابراتی و سخت‌افزاری شد و بیشترش هم خیلی زود کهنه شد و اپراتورها را واردار کرد که دست به لاتاری بزنند. انتخاب اشتباه اول باعث شکل‌گیری اشتباهات بعدی شده و محتوای ایرانی تبدیل به لاتاری‌های چند صد میلیارد تومانی گشته و مردم ما به جای مصرف محتوای مناسب در لاتاری‌های اپراتورها شرکت می‌کنند تا برنده فلان و بهمان جایزه شوند.

ایجاد بستر سخت‌افزاری و نرم‌افزاری الزاما باعث تولید محتوا نمی‌شود. بلکه می‌تواند باعث سرریز محتوای خارجی در ظرف ایجاد کرده ما شود که تاکنون هم چنین بوده است. در چنین فضایی فعالیت بسترسازی ما بیشتر فرصت قربانی شدن کودکان ایرانی ایجاد خواهد کرد و در فضای باز مجازی بدون محتوای از قبل آماده شده، آنها را مصرف کننده محتوای خارجی و غربی خواهیم کرد. خطری که زمانی به نسل بزرگسال ما آسیب زد و حالا سراغ کودکان ما می‌رود.