به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، بیشتر شعرای فارسی برای مزین کردن کلام و آراستگی گفتار خود از مضامین دینی و قرآنی بهره برده‌اند. شاعران و نویسندگان در طول تاریخ از مفاهیم قرآنی استفاده کرده و در راستای تعلیم، تربیت و پرورش قوای ذهنی و روحی انسان‌ها از آن بهره برده‌اند. شاعران نامدار پارسی نیز همواره از آموزه‌های اخلاقی و دینی متاثر بوده‌اند. رگه‌های اخلاق در میان داستان‌های تاریخی و ادبیات کلاسیک و افسانه‌های ادبیات عامه به دفعات مطرح شده است.
همانطور که در کتاب «اخلاق دینی و قرآنی در شعر فارسی» تالیف محمدرضا بختیاری، عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور، بیان شده، اسدی توسی صاحب لغت‌نامه فارسی (لغت فرس) در اشعار خود به اخلاق توجه ویژه‌ای داشته است:
«ستیزآوری کار اهریمن است ستیزه به پرخاش آبستن است
همیشه در نیک و بد هست باز تو سوی در بهتری شو فراز»
همچنین از شاخصه‌های مهم ادبی شاهنامه، آوردن آموزه‌های اسلامی و قرآنی و باورهای پهلوانی با مفاهیم اخلاقی است، به‌طوری‌که از تلفیق مولفه‌های متنوع، اثری ماندگار به‌وجود آورده است:
«بیا تا جهان را به بد نسپریم به کوشش همه دست نیکی بریم
نباشد همه نیک و بد پایدار همان به که نیکی بود یادگار»
در لابه‌لای حکایت‌ها، مثل‌ها و اشعار آثاری همچون «مرزبان‌نامه»، «قابوس‌نامه» و «کلیله و دمنه» نیز نکته‌های اخلاقی، اندرزهای و حکمت‌های بسیار مطرح شده است.
از جمله مهم‌ترین موضوعات مطرح شده در کتاب می‌توان به تمام کردن نیکی به دیگران، پرهیز از نومیدی، وفاداری به سوگند، نیکان، صبر و شکیبایی، طلب دانش، نفقه دادن، کسب علم و خردورزی، مشورت در کار، تربیت نیکو، کم گوی و گزیده گوی چون دُر، بخشش کنید، اعتدال در رفتار، دنیا بازیچه است، سکوت، پرهیزکاری، کردار نیک همواره ماندگار است، بزرگواری انسان، همدردی با فقیران، توصیه به صبر، توکل به خدا، تواضع، پرهیز از تنبلی، راستگویی، شناخت خدا، عبرت از روزگار، انسان کرامت دارد، اسراف نکنید، پاداش هرکسی به اندازه عملش می‌باشد، مودت با مردم، پرهیز از ظلم، عاقبت تکبر، قدرت عشق و عقل، ابلاغ رسالت پیامبری، هم‌صدائی کائنات با خدا، پرهیز از خشم و ادای امانت، اشاره کرد.
«فروتن باش» یکی از موضوعاتی است که در صفحه 200 کتاب به روایت قرآن و اشعار فارسی اینطور بیان شده است:
«واحفض جناحک / و فروتن باش
لا تمدن عینک الی ما متعنا به ازواجا منهم و لا تحزن علیهم و اخفض جناحک للمومنین. (الحجر/88)
تواضع می‌نهد تاجی به تارک اگر خواهی علو «واخفض جناحک» (خسرونامه/17)
واخوا العداوت لا یمر بصالح الا و یلمزه بکذاب اشر (گلستان/315)
دشمنی پیشه، بر نیک‌مردی نگذرد جز آن که وی را عیب کند که دروغ زنی متکبر است. (گلستان/پاورقی/315)»
نخستین چاپ کتاب «اخلاق دینی و قرآنی در شعر فارسی» در 287 صفحه با شمارگان یک‌هزار نسخه به بهای 34 هزار تومان از سوی انتشارات میلاد راهی بازار نشر شده است.
جمعه ۱۵ دی ۱۳۹۶ - ۱۰:۳۰
نظر شما