محمدحسن شهسواری، داستان‌نویس در آئین اختتامیه سومین جشنواره خاتم گفت:موضوعی در فضای ادبیات درباره ارتباط رنسانس و مدرن و یکی از محصولات آن رمان و در ادامه داستان کوتاه که در قرن 19 بوجود آمد، وجود دارد. به درستی رمان و داستان کوتاه را فرزند رنسانس و مدرنیته می‌دانند و کاملا فرزند عقل. بنابراین چون فرزند عقل است، باید افسون یا امر قدسی را زیر سوال ببرد. افسون‌زدایی را مرتبط با قدسی‌زدایی می‌دانند، در حالیکه در منابع خود غربی‌ها و میلان کوندرا که به‌نظر من بزرگترین نویسنده معاصر دنیاست، می‌گوید که اگر آن راهی که فلسفه رفت و متافیزیک را از زندگی غربی بیرون کرد، حتما تمدن اروپایی و تمدن غربی فرو می‌ریخت، چون انسان نمی‌تواند بدون متافیزیک زندگی کند. کوندرا معتقد است که رمان غربی در این میان توانست جامعه را به تعادل برساند.
نويسنده رمان«وقتي دلي» ادامه داد: رمان تا آنجایی که به افسون‌زدایی زیست ماقبل خودش می‌پردازد، امر عقلی است. اگر شروع رمان را «دن کیشوت» بدانیم می‌بینیم که این کار را انجام داده است. اما به محض اینکه خود عقل تبدیل به یک افسون جدید می‌شود، هنر و ادبیات وارد افسون‌زدایی عقل جدید می‌شوند، اگر این‌طور بود فقط رئالیسم و شکل خاصی از داستان حکمفرما در همان غرب حاکم می‌شد. بنابراین ما به‌عنوان کسی که ادعای مسلمانی داریم باید ثابت کنیم، آنچه که 1400 سال پیش در حجاز اتفاق افتاد، هنوز می‌تواند به پرسش‌های زندگی مدرن و انسان پاسخ دهد. برای اینکه ایمان زائیده تردید و راز است و هر دوره‌ای رازهای خود و به تبع آن تردیدهای خودش را دارد و انسان به دنبال منفذی هست که این راز و این تردیدهای از پی راز را تبدیل به یقین و ایمان کند.
شهسواري افزود: شاید خیلی بیراه نیست که نویسندگان جوان ما، پیامبر را به‌عنوان یک گمشده می‌بینند. شاید تاکنون بخاطر حضور پررنگ خیلی چیزها، شمایل حضرت را واضح نشان نداده‌اند و نویسنده معاصر بیشتر ایشان را به‌عنوان یک گمشده دنبال می‌کند.
نويسنده رمان «شب ممكن» تاكيد كرد: این اشتباه زیاد گفته می‌شود که بروز ادبیات در ایران از همین نگاه هست که افسون‌زدا و قدسی‌زداست و این اشتباه است. به‌عنوان یک ادیب که عاشق داستان‌نویسی است، می‌گویم که خودمان را از بخش مهمی از ادبیات محروم می‌کنیم اگر فکر کنیم که ادبیات صرفا یک امر مدرن و ضد ایمان است. اگر به‌عنوان یک نویسنده هم به این دیدگاه نگاه کنم، افسوس خواهم خورد که خودمان را از بخش مهمی از ادبیات محروم کنبم. کما اینکه در همه این سال‌ها محروم ماندیم از این بخش از ادبیات. امیدوارم این جشنواره و همه کسانی که دغدغه ما را دارند، بتوانند فضاهای ادبیات را گسترده کنند و اگر کسانی که مدعی ایمان هستند، محدوده ایمان را انقدر محدود نکنند که پیامبر گمشده نسل جدید باشد.
محمدرضا سنگری نیز در این آئین بیان کرد: چهارگونه رویکرد نسبت به پیامبر (ص) می‌توانیم داشته باشیم. نخستین رویکرد، رویکرد مناسبتی است به این معنی که در مناسبت‌هایی که درباره این شخصیت بزرگ وجود دارد با وجود مبارک پیامبر (ص) ارتباط برقرار کنیم. برخورد دوم، رویکرد انفعالی و تقابلی است، یعنی رویدادی زمینه پرداختن به شخصیت پیامبر(ص) شود؛ مانند کشیدن کاریکاتور پیامبر (ص) در کشور دانمارک و یا تالیف کتاب «آیات شیطانی». رویکرد سوم تاریخی است، یعنی اینکه پیامبر (ص) را در متن تاریخ ببینیم، اما جشنواره خاتم در پی این است که پیامبر (ص) را مستمر و اکنون ببیند؛ پیامبری که با ما زندگی می‌کند و مثل ماست. این شیوه، رویکرد جشنواره ادبی خاتم است.
وی با اشاره به برخی نکات درباره آثار این دوره از جشنواره گفت: از مجموعه داستان‌‌های بخش بزرگسال جشنواره، 75 داستان با روایتی از پیامبر (ص) آغاز شده بود، ولی در ادامه هیچ ارتباطی بین روایت و متن داستان دیده نمی‌شد و یا این ارتباط بسیار ضعیف بود. تعدادی از آثار نیز موضوعاتی مشابه به عصر پیامبر (ص) در امروز یافته بودند. 32 داستان روح تداعی سلوک پیامبر را نشان می‌داد به این معنی که روایت در داستان جذب شده بود و برون‌داد داستان ما را به یاد آن روایت می‌انداخت. 18 مورد از آثار کاملا حادثه‌ای تاریخی از عصر پیامبر را بازنویسی یا بازآفرینی کرده بودند. 30 مورد از آثار نیز بی‌ربط بودند. همچنین برخی آثار عناصر زمانی و جغرافیایی داستان را نیز نشناخته بودند. اشکالاتی نیز در تصویرپردازی و همچنین گسستگی در اجزای برخی داستان‌ها به چشم می‌خورد. ولی در مجموع احساس کردم چند پله از سال گذشته جلوتر هستیم و به راحتی می‌توان بیش از 50 داستان را در قالب کتاب منتشر کرد.
محسن چینی‌فروشان در ادامه درباره جوایز این جشنواره اظهار کرد: این جشنواره بودجه و حمایت دولتی ندارد و به‌صورت خصوصی اداره و برگزار می‌شود. باتوجه به نوسانات رخ‌داده در بازار، امروز معادل بودجه اختصاص‌داده شده به جای سکه وجه نقد به برگزیدگان اهدا شد.
وی در این زمینه افزود: به هریک از سه دانش‌آموز برگزیده، یک عدد تبلت اهدا شد. همچنین به نفرات اول در هر دو گروه کودک و نوجوان و بزرگسال، مبلغ 12 میلیون تومان یعنی 30 درصد بیش از جایزه سال پیش، به نفرات دوم هشت میلیون و 400 هزار تومان و به نفرات سوم 6 میلیون تومان اهدا شد. دفتر نشر فرهنگ اسلامی برنامه‌ای هم برای افزودن بخش رمان خاتم به این جشنواره دارد که در این راستا نشستی در ماه‌های پایانی سال 96 در جزیره کیش برگزار شد.
تجلیل از نویسنده رمان «پیامبر (ص)»
در ادامه این آئین از نقی سلیمانی، نویسنده رمان «پیامبر (ص)»به پاس سال‌ها تلاش در عرصه قلم، تجلیل شد. مصطفی رحماندوست در این بخش در جملاتی کوتاه از نقی سلیمانی گفت: سلیمانی در کار بسیار سختگیر بوده که با این روحیه هم مخالفم و هم آن را ستایش می‌کنم، چون عامل پایداری اوست. خوشحالم که تمام نوشته‌های نقی سلیمانی در این سال‌ها بدون استثنا خوب است و از دل برمی‌آید. دلیل سختگیری او این است که خیلی خوانده و به یک نقطه انتخاب رسیده است. نقی سلیمانی بدون سفارش و درخواست، جزو نویسندگان خوب ادبیات دینی است که هیچگاه به‌خاطر جایزه ننوشته است.
رحماندوست ادامه داد: وی در یکی از آخرین کارهایش، مجموعه‌ای پنج جلدی برای کودکان و نوجوانان نوشته که در آن پیامبر (ص) را از زاویه‌ای دیده بود که برای بچه‌ها پنجره‌ای جدید باز کند.
نقی سلیمانی نیز به‌عنوان آخرین سخنران این آئین بیان کرد: در جلد ششم رمان «پیامبر (ص)» به دعایی بسیار مهم از حضرت اشاره کرده‌ام با این مضمون که «خدایا چیزها را به ما چنان بنما که هستند». در واقع بخش عظیمی از چیزهایی که در جهان اتفاق افتاده از توهم‌هایی است که همراه انسان است یا انسان با خود همراه می‌کند و در نتیجه مسائل را با خطا می‌بیند. در همه جنبه‌های زندگی و حتی در نوشتن هم این امکان وجود دارد که برای خود توهم ایجاد کنیم، بنابراین توجه به این دعای پیامبر بسیار اهمیت دارد، چراکه انسان هر خصلتی که داشته باشد از همان دید به جامعه و مسائل نگاه می‌کند.
وی افزود: خوشحالم جشنواره‌ای با عنوان خاتم و با محوریت داستان کوتاه درباره پیامبر اعظم (ص) برگزار می‌شود. ذکر این نکته ضروری است که نوشتن درباره پیامبر (ص) نباید به‌صورت مقطعی باشد، بلکه این امر باید به‌طور مستمر انجام شود. اما یکی از عیب‌های این جشنواره به اعتقاد من، پرداختن صِرف به داستان کوتاه است که خوشبختانه مسئولان برگزاری درصدد هستند رمان را هم به جشنواره بی‌افزایند. خیلی خوب است که پایگاهی متناسب با جشنواره راه‌اندازی شود و نویسندگان حرفه‌ای به نویسندگانی که می‌خواهند در این زمینه قلم بزنند، کمک فکری کنند.
نظر شما