به گزارش خبرگزاری کتاب ایران‌(ایبنا) فرهنگسرای نیاوران عصر جمعه‌ (هفتم اردیبهشت‌ماه) به مناسبت اختتامیه هفدهمین و هجدهمین دوره جایزه مهرگان ادب و علم، میزبان جمعی از نویسندگان، اهالی شعر و ادب و دوستداران طبیعت و محیط زیست بود.
 
علیرضا زرگر در ابتدا بعد از خیرمقدم و ابراز خرسندی از تجربه برگزاری اختتامیه جایزه مهرگان ادب در فصل بهار توضیح داد که دلیل اصلی تاخیر در برپایی مراسم اختتامیه ارسال تعداد بی‌سابقه اثر به دبیر‌خانه و همچنین ارزیابی تشکل‌های فعال محیط زیست بود.
 
به گفته این فعال فرهنگی، ۵۲۷ اثر ادبی از سوی داوران در این دوره ارزیابی شد که در مقایسه با دوره‌های پیش بسیار قابل توجه است. داوران طی ۱۳ماه، ۲۸۴ رمان و ۲۴۲ مجموعه داستان را بررسی کردند.

وی در ادامه با اشاره به ضعف مالی تشکل‌های مدنی در ایران ارسال اثر به بخش مهرگان علم را قابل توجه دانست.
 
زرگر با تاکید بر اندک توان مالی تشکل‌های مدنی از کم‌توجهی به این ارگان‌های مردم‌نهاد انتقاد کرد و گفت: چندان رسم نداریم به جوایز ادبی و همچنین تشکل‌های مدنی توجه کنیم در حالی‌که رویدادهای ادبی در سایر کشورها از حمایت وسیع برخوردارند و بدون دخالت دولت برگزار می‌شوند.

دبیر جایزه مهرگان ادب با گلایه از بی‌توجهی خیران به حمایت از جوایز ادبی و علمی گفت: در حالی‌که مدرسه‌ها و بیمارستان‌ها با کمک خیرین ساخته می‌شود اما خیرین درباره جوایز ادبی از کمک پرهیز می‌کنند. به جز چهار تا پنج دوره اول، جایزه مهرگان ادب از حمایت مالی برخوردار نشده است.

زرگر از غیبت نهاد‌های عمومی از‌ جمله شهرداری‌ها در جریان برگزاری رویداد‌های فرهنگی گفت و سخن را به هزینه‌‌های اجاره سالن برای آیین اختتامیه کشاند. به گفته زرگر،‌ برای هر دقیقه برگزاری اختتامیه جایزه مهرگان ۲۰ تا ۳۰ هزار تومان به مدیریت فرهنگسرای نیاوران پرداخت شده است.

 

وی با اشاره به رایزنی با مسئولان باغ کتاب تهران برای برگزاری اختتامیه جایزه مهرگان بیان کرد که مسئولان باغ کتاب ۲۵ تا ۳۰ میلیون تومان درخواست کردند.

دبیر جایزه مهرگان در ادامه به جریان داوری آثار پرداخت و توجه به سه مولفه داوری منصفانه،‌ بی‌طرفانه با تاکید بر معیار‌های حرفه‌ای را وظیفه متولیان برگزاری جایزه مهرگان اعلام کرد.

زرگر به انتخاب احمد محمود، سیمین دانشور و علی‌اشرف درویشیان به‌عنوان نویسندگان برتر بخش یک عمر تلاش در عرصه نوشتن اشاره کرد و افزود: بخش یک عمر تلاش در عرصه نوشتن، نشانه قدرشناسی و مهم‌ترین بخش جایزه ادبی مهرگان است. تقدیر از نویسندگانی که داخل یا خارج از کشور زندگی می‌کنند، حتی اگر آثار آن‌ها منتشر نشود.
 
فقط برای مردم می‌نوشت
کوروش اسدی، بیشترین نامی بود که در آیین اختتامیه هجدهمین دوره جایزه مهرگان ادب گفته و شنیده شد.
شهرزاد اسدی؛ فرزند و آتفه چهارمحالیان؛ همسر این نویسنده و منتقد ادبی فقید دوبار برای دریافت جایزه به بالای سن دعوت شدند. این نخستین‌بار بود که داوران جایزه مهرگان ادب برخلاف قوانین، آثار نویسنده فقید را برگزیده‌اند.

هیأت داوران با اكثریت آرا رمان «کوچه ابرهای گمشده» اسدی را به‌عنوان نخستین رمان تحسین شده هیأت داوران انتخاب و شایسته دریافت تنديس مهرگان ادب، جايزه نقدی و لوح تقدير دانستند. این کتاب از سوی نشر نیماژ منتشر شده است.

خلق اثری عمیق با به‌کارگیری شگردهای زبانی و داستانی، تصاوير درخشان و آشنازدا و انسجام و تعلیق، تبديل مصداق‌های تاريخی اجتماعی به دلالت‌های داستانی، پرداختن به انسان و مسائل کوچک اما بغرنج او در هاله‌ای شاعرانه دلایل هیات داوران برای این انتخاب اعلام شده است.

بعد از اعلام نتایج داوری شهرزاد اسدی به یاد پدر متن آتفه چهارمحالیان را خواند. «کورش رو از هر سو که می‌دیدی نویسنده بود. تمام وقت می‌خواند و می‌نوشت و ایمان داشت که جز این به هیچ کار دیگه ای تعلق نداره. همه کسانی که عاشقش هستن هم ستایشگران بی دریغ کورش نویسنده‌اند. شاید اگر خودش اینجا بود چیزهای دیگه‌ای می‌گفت، چند ثانیه‌ای چشم‌هاشو می‌بست و با طمأنینه بن‌بست‌ها و بن‌بست‌سازان رو به لرزه می‌انداخت. ولی حالا که دهانش خاموشه از گفتن؛ وجودش به قلب همه کسانی که  دوستش دارن و می‌خوننش درود می‌فرسته‌. عشقش به داستان و  ادبیات در هر سطرش سخن می‌گه. کورش فقط برای مردم می‌نوشت بی‌آنکه که تندیس‌ها برایش مهم باشند هرچند نمادها شمایل قله‌ها باشن‌‌‌‌، شمایل آنها که تا نفس دارند عاشقند و کورش اسدی وقتی رفت هنوز نویسنده بود.»

بعد از دریافت دومین تندیس، همسر کوروش اسدی نیز بالای سن آمد و گفت: هر اثری که از کوروش منتشر شده مُهر برگزیدگی دارد. از جایزه مهرگان متشکرم که بحق به خاطر خود رمان، فارغ از هر تاثیرپذیری عاطفی درامتیازدهی و سپس تغییر قوانین قدیمی انعطاف نشان دادند.

در ادامه فرزانه طاهری‌ مترجم، تندیس مهرگان را به خانواده مرحوم اسدی اهدا کرد.
 
حذف «کوچه‌ ابرهای گمشده» جفا بود
زرگر در ادامه درباره انتخاب اثر یک نویسنده فقید برخلاف قوانین جایزه مهرگان ادب با تاکید بر توانمندی کوروش اسدی در نویسندگی گفت: دو رمان «کوچه ابر‌های گمشده» کوروش اسدی و «این سگ می‌خواهد رکسانا را بخورد» از قاسم کشکولی از بین 285 رمان بدون حتی یک رای منفی به مرحله نهایی راه یافته بودند، بنابراین اگر این اثر دیده نمی‌‌شد جفایی در حق کوروش اسدی بود.

بعد از پایان اهدای جوایز به نویسندگان آثار برتر بخش داستان کوتاه، هوشنگ مرادی‌کرمانی در چند جمله کوتاه  ابراز خرسندی کرد که جایزه مهرگان ادب تداوم پیدا کرده است.

سروش چیت‌ساز، برنده بهترین مجموعه داستان جایزه مهرگان ادب نیز گفت: هیچ تغییری در جهان رخ نمی‌دهد مگر اینکه ابتدا در تخیل انسان‌ها به وقع بپیوندد.

نماینده احمد آرام، نویسنده «بیدار نشدن در ساعت نمی‌دانم چند» دومین مجموعه داستان تحسین شده جایزه مهرگان ادب، پیام این نویسنده را قرائت کرد: «...ما می‌نویسیم تا انسان را دوست بداریم ما  برای انسان‌هایی می‌نویسیم که پیوسته پیدا و ناپیدا هستند، اما می‌دانیم که قلب آن‌ها در قلب ما می‌تپد تا ما بتوانیم زبان حال آن‌ها باشیم. لذت جایزه ادبی لحظه کوتاهی دوام می‌آورد و ما را سرشوق می‌آورد، اما لذت به دست آوردن مخاطبانی که پیوسته داستان‌های ایرانی را دوست می‌‌دارند بسیار سخت است...»

امروز نویسندگانی می‌توانند در عرصه ادبیات حرف اول را بزنند و بدون اعتنا به سن و سال آثاری خلق کنند که در بستر زمان مدام جوان و جوان‌تر شوند ما می‌نویسیم تا ادبیات را جوان نگه داریم و این کوشش سن و سال نمی‌شناسد...»

در ادامه مراسم، جایزه یک عمر تلاش در عرصه نوشتن به رضا براهنی رسید. با توجه به اقامت این نویسنده در کانادا همسر وی با ارسال پیام ویدئویی درباره چهار دهه فعالیت براهنی گفت.  وی به تلاش و کوشش این نویسنده اشاره و تاکید کرد: موانع موجب نشد تا وی از تلاش دست بردارد.



اکتای براهنی به نمایندگی تندیس مهرگان ادب را دریافت کرد. جواد اسحاقیان؛‌ منتقد ادبی نیز دقایقی درباره آثار رضا براهنی گفت.
 
مهرگان علم باید از سوی مردم حمایت شود
در ادامه، اختتامیه هفدهمین دوره مهرگان علم برگزار شد. در ابتدای این مراسم اسکندر فیروز؛ طبیعت‌شناس و فعال محیط زیست گفت: محیط زیست ایران بیش از هر زمان دیگر با مخاطرات جدی روبه‌رو است. این چهره سرشناس محیط زیست ایران که 92 سال دارد ادامه داد:  در این سن و سال به جز محیط زیست و حفظ ایران به چیز دیگری فکر نمی‌کنم و ابراز امیدواری کرد که جایزه مهرگان سال‌های سال به راه خود ادامه دهد.

در ادامه بهرام حسن‌زاده کیابی، برگزیده يک عمر تلاش در عرصه محیط زيست تجلیل شد. دکتر اسماعیل کهرم، به نمایندگی از حسن‌زاده کیابی روی سن حاضر شد و در حالی‌که از وجود برخی فشار‌ها بر فعالان محیط زیست گلایه‌مند بود تاکید کرد کیابی، عاشق ایران است.

سید‌باقر موسوی،‌ محیط‌‌‌‌‌بان جوان خوزستانی دیگر برگزیده مهرگان علم بود. موسوی جوان سال‌هاست برای بازگشت آهوان منطقه جنگ زده فکه با هزینه شخصی فعالیت می‌کند. برای تامین آب، چاه حفر کرده و موفق شده تا زمینه‌های تولید مثل آهوان را فراهم کند.  
   
این محیط‌بان جوان در پیام خود به جایزه مهرگان علم آورده بود که باید کنار آهوانم می‌ماندم، اگر لحظه‌ای از آن‌ها دور باشم آسیب می‌بینند چراکه باور دارم در این راه تنها هستم.
  
محمد درویش، فعال محیط زیست نیز در پایان ضمن تشریح بخشی از فعالیت‌ انجمن‌های محیط زیست تاکید کرد که اعضای تشکل‌های مردم‌نهاد محیط زیست در شمار پاک‌ترین فرزندان این سرزمین هستند.




زرگر در بیان دلایل برگزاری همزمان دو جایزه مهرگان ادب و علم گفت: برگزاری این دو رویداد، تاکید بر اهمیت توجه نویسندگان ادبی به مقوله محیط زیست و تشویق کارشناسان بر پیوند ادبیات با مفاهیم علمی برای تولید کتاب‌های علمی به زبان ساده است.