از ناشران فعال در حوزه تاریخ که در سی و یکمین نمایشگاه بینالمللی کتاب حضور داشتند میتوان به موسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی، دفتر نشر وزارت امور خارجه و انتشارات کتابخانه موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی اشاره کرد که هر کدام با عناوین جدیدی در نمایشگاه حضور داشتند و کتابهای گوناگونی از آنها مورد استقبال مخاطبان قرار گرفت.
موسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی
کمال شمسآبادی، روابط عمومی این موسسه، تازهها و پرفروشهای موسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی را این طور برشمرد:
الف لام خمینی
کتاب «الف لام خمینی»، زندگینامه امام روحالله موسوی خمینی، بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران، از تازههای کتاب موسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی در نمایشگاه کتاب تهران بود که در عین حال پر اقبالترین کتاب این غرفه از سوی مخاطبان نیز به شمار میرود. این کتاب، زندگی و زمانه امام خمینی را تا پیروزی انقلاب اسلامی با نگاه و نگارشی دیگر بررسی کرده است. نویسنده، هدایتالله بهبودی، در یادداشت خود یادآور شده که پس از چهار سال تلاش همواره، با استناد به مدارک و مستندات معتبر آن را فراهم آورده است. کتاب الف لام خمینی با معرفی خاندان امام خمینی آغاز میشود و سیر زندگی روحالله را از تولد، نشو و نما، تحصیل در زادگاه، ادامه درس آموزی در اراک و مهاجرت به حوزه علمیه قم پی میگیرد. میتوان این زندگینامه را به دو بخش کلی تقسیم کرد. اول؛ زندگی علمی حاج آقا روح الله خمینی در قم، که بیش از چهل سال از عمر او را در بر گرفت. او در این چهار دهه درس گرفت، درس داد، نوشت و ماترک چشمگیری از منشورات و شاگردان به جا گذاشت. دوم، زندگی سیاسی آیت الله است که از اواسط سال 1341 شمسی آغاز میشود و با فراز و نشیبهای فراوان شانزده سال بعد، به پیروزی نهضت اسلامی در سال 1357 میرسد.
نویسنده یادآور شده که گشت و گذار تاریخی در هر دو مقطع با دشواری روبهرو بوده است؛ دوره اول به جهت نبودن اسناد، و دوره دوم به علت فراوانی اسناد؛ چرا که تاریخ نگار برای یافتن روایت درست و رسیدن به حقیقت واقع میباید از مسیر پر پیج و خم راستی آزمایی مدارک و یادهای به جای مانده عبور کند و در دام خبرها و خاطرات تبلیغی نیفتد. چاپ اول الف لام خمینی، با 1157 صفحه در یک جلد، شامل یادداشت ناشر، یادداشت نویسنده، هیجده فصل، فهرست اعلام و بهای شصت هزار تومان منتشر شده و در اختیار علاقهمندان است.
علاوه بر این، شمسآبادی کتابهای دیگر موسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی که از سوی مخاطبان مورد اقبال قرار گرفت، را این طور معرفی کرد؛
«شرح اسم/ زندگینامه آیتالله سید علی خامنهای»
كتاب «شرح اسم» حاوي زندگینامه آیت الله سید علی حسینی خامنهای است.
پژوهش حاضر، شرحي است بر زندگي آيتالله سيدعلي حسيني خامنهاي از تبار و تولد تا سالهاي كودكي و نوجواني؛ و كارنامهاي است مختصر از آغازين كنشهاي سياسي اجتماعي او تا پيروزي انقلاب اسلامي.
قحطی بزرگ و نسلکشی در ایران
با وجود بيطرفي ايران در جنگ جهاني اول، در طول اين جنگ، ضربات و خسارات جبرانناپذيري بر پيكر ميهن و ملت ما وارد آمد. اخبار و گزارشهاي مربوط به اين قحطي در روزنامههاي آن زمان و كتابهاي تاريخي كه به حوادث آن دوره پرداختهاند و خاطرات بعضي از رجال و دستاندركاران -از جمله خاطرات بعضي از افسران انگليسي كه در آن دوره در ايران حضور داشتند و از نزديك شاهد ماجرا بودند- تا حدودي منعكس شده است. اما از كتاب فرمانفرما و قحطي شيراز نوشته دكتر حافظ فرمانفرماييان كه بگذريم تاكنون هيچ اثر مستقلي درباره قحطي بزرگ ايران و ابعاد فاجعهآميز و باورنكردني آن و علل و عوامل تشديد و ادامه و گسترش آن، تأليف و منتشر نشده است؛ و كتاب حاضر اولين اثر در اين زمينه است.
كتاب حاضر بازترجمهاي است از پژوهش پیشین محمدقلي مجد، محقق ايراني مقيم آمريكا كه در آن كشور چاپ و منتشر شده است. وي پژوهش خود را در زمينه قحطي بزرگ در ايران را با تكيه بر اسناد و مدارك و گزارشهاي آرشيو وزارت خارجه آمريكا و نيز اخبار و اطلاعات و گزارشهاي موجود در روزنامههاي آن دوره، به ويژه روزنامههاي رعد و ايران و همچنين خاطرات افسران و فرماندهان انگليسي حاضر در ايران در زمان جنگ جهاني اول به پايان برده است. پژوهش آقاي مجد اولين كار جدي و مستقل درباره قحطي بزرگ در ايران در دوران جنگ جهاني اول و ابعاد فاجعهآميز آن -كه نويسنده از آن به «هولوكاست واقعي» تعبير كرده- و نقش انگلستان در تشديد و ادامه آن است.
ظهور و سقوط سلطنت پهلوی؛ خاطرات ارتشبد حسین فردوست
این کتاب، خاطرات ارتشبد سابق حسین فردوست، یکی از برجسته ترین و موثرترین چهرههای سیاسی- اطلاعاتی رژیم پهلوی است. حسین فردوست از دوران کودکی به عنوان دانش آموز دبستان نظام، وارد کلاس مخصوصی شد، که رضاخان برای ولیعهدش محمد رضا پهلوی ترتیب داده بود. رضا خان که تمایل داشت در کنار فرزندش دوست و همبازی (درس خوانی) باشد، فردوست را مورد توجه خاص قرار داد. او به دربار راه یافت. بدینسان فردوست از کودکی نزدیکترین دوست محمد رضا پهلوی و محرم اسرار او شد. با عزیمت (ولیعهد) به سوئیس برای تحصیل در کالج فردوست تنها همکلاسی بود که به طور رسمی با او اعزام شد و طی سالهای اقامت در سوئیس، همچنان صمیمیترین یار محمدرضا بود. طی این سالها، این رابطه متقابل تعمیق یافت و چنان پیوندی به وجود آمد که گویی فردوست جزء مکملی از شخصیت و زندگی محمدرضا پهلوی است. با صعود محمدرضا به سلطنت، فردوست همچنان در کنار او بود و این رابطه چنان بود که شاه در کتاب ماموریت برای وطنم» تنها کسی را که به عنوان دوست خود معرفی کرد، فردوست بود.
در دوران سلطنت محمد رضا پهلوی، فردوست نه فقط صمیمیترین دوست او بود، تا بدان حد که تنها فردی بود که با شاه و ملکه بر سر یک میز غذا میخورد، بلکه محرم اسرار محمدرضا و رابط او در مخفیانهترین ارتباطات نیز بود. بالاتر از این، حسین فردوست به عنوان چشم و گوش محمدرضا پهلوی عمل میکرد. فردوست در راس مهمترین ارگان اطلاعاتی رژیم پهلوی، دفتر ویژه اطلاعات که سازمان اطلاعاتی شخصی شاه محسوب میشد بر کل سیستم سیاسی و اطلاعاتی کشور و حتی بر ساواک نظارت داشت و رابطه شخصی شاه را با مهمترین ارگانهای اطلاعاتی هم سنگ برقرار میساخت.
«پلهای پیروزی، سرزمین قحطی»؛ ایران در جنگ جهانی دوم
کتاب «پل پیروزی، سرزمین قحطی» ایران در جنگ جهانی دوم، تالیف محمدقلی مجد از جمله آثاری است که در موسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی منتشر شده است. در این کتاب عموما مشاهدات مستقیم و مکاتبات لوئیس دریفوس، وزیر وقت آمریکا در ایران با وزارت امور خارجه کشور متبوع خود گردآوری و در معرض دید و نظر خوانندگان قرار گرفته و نویسنده به خوبی توانسته تاثیرات «کمکاری عامدانه دولتهای خارجی» و «بیثباتی داخلی» بر یکدیگر را تشریح کرده و نتیجه آن را در بروز بلایای قحطی و بیماری در شهرهای ایران به تصویر بکشد.
«روزشمار تاریخ معاصر/ دوره 6 جلدی»
مجموعه کتابهاي «روزشمار تاريخ معاصر ايران» که از سوي موسسه مطالعات و پژوهشهاي سياسي منتشر ميشود، تکيهگاه اصلي خود را بر دوش اسناد کاخ مرمر گذاشته است؛ اسنادي که تاريخ پيدايش آن به تأسيس وزارت جنگ رضاخاني بازميگردد. اين اسناد، در مجموعه روزشمار با عنوان اسناد موسسه مطالعات و پژوهشهاي سياسي شناخته ميشود و در حقيقت مجموعه جامع و کاملي است از بخشنامههاي دولتي، مکاتبات اداري و مراسلات شخصيتهاي حقيقي و حقوقي، کشوري و لشکري و هر آنچه که به وزارت جنگ و شخص رضاشاه بازميگردد.
شمار اين گنجينه سندي که از سال 1300 آغاز ميشود، در سال 1305 با جهش کمي و کيفي مواجه ميشود؛ زماني که تاجگذاري به سرانجام رسيده و مکاتبات و مراسلات رنگ و بوي درباري به خود گرفته است. لذا اين اسناد ماهيت صرفاً نظامي ندارد و تمامي حوزههاي سياست داخلي، سياست خارجي، اقتصادي و فرهنگي را ميپوشاند؛ از عزل و نصب حاکمان و واليان يا تحصن بازرگانان شمال کشور تا معرفي وزيرمختار به فلان ممکلت اروپايي و برنامه ديدار رضاشاه با سفراي خارجي.
دفتر نشر وزارت امور خارجه
دفتر نشر وزارت امور خارجه، با 32 عنوان کتاب تازه در سیو یکمین نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران شرکت کرد. اباذر امیرپور، مسئول غرفه دفتر نشر وزارت امور خارجه، با بیان خبر فوق، تازههای این نشر را این طور معرفی کرد: فهرست نسخههای عهد ایلخانی(قرون 8-7 ه.ق) در کتابخانه های ایران، خرگرد جام در گذرگاه جاده ابریشم؛ تاریخ، فرهنگ و مردمشناسی، دیپلماسی عمومی: جلد دوم، گذری بر تاریخ: خاطرات دکتر علیاکبر صالحی، ایران پل میان فرهنگی تعاملات بینالمللی جاده ابریشم، مجموعه مقالات اولین کنگره بینالمللی عبدالرحمن جامی (جلد سوم)، سیاست خارجی ترکیه؛ الگوها، اسناد و تفاسیر جنگ استقلال تا به امروز، ایران و امپریالیسم روسیه تزاری؛ نمونه آرمانی هرج و مرج (1914-1800 م)، منطقهگرایی در شرق آسیا،نقش آفرینی ایران در خلیج فارس و دریای عمان؛ تحلیل تاریخی از قرن نهم تا چهاردهم هجری شمسی، ساز و کارهای بینالمللی در بررسی موضوع هستهای ایران، مناسبات تاریخی ایران و ژاپن بر اساس اسناد آرشیوی وزارت امور خارجه ایران 1979-1878، مبانی سیاست خارجی هنجاری: مطالعه موردی اتحادیه اروپایی، اتحاد استراتژیک: ج.ا.ا و فدراسیون روسیه, عوامل موثر و چشمانداز شکلگیری بخشی از کتابها را شامل میشود.
تشکیلات و آداب دیپلماتیک ایران: از آغاز قاجار تا پایان دوره ناصری، زبان کنش امنیت: مطالعات امنیتی و مکتی کپنهاگ، مجموعه مقالات همایش هفتادمین سالگرد تاسیس سازمان ملل متحد،مقدمه بر دیپلماسی علم و فناوری، تاریخ نحولات سلطانیه از آغاز تا عهد ناصری، سیاست و حکومت در بوسنی و هرزگوین، روزشمار روابط سی ساله ایران با ارمنستان، نظریههای توسعه؛ اختلافها، استدلالها و راهکارها، اسلوب پژوهش در روابط بینالملل؛ فلسفه علم و پیامدهای آن در مطالعات سیاسی جهانی، برنامه هستهای ایران و حقوق بینالملل: از تقابل تا توافق، دیپلماتها چه کار میکنند؛ زندگی و کار دیپلماتها، کارگزاران عرصه دیپلماسی ایران از آغاز تا عصر حاضر، گزیده عکسهای تاریخی دوره قاجار: موجود در آرشیو اسناد و تاریخ دیپلماسی وزارت اموز خارجه، کربلا؛ میراث مشترک فرهنگی و تمدنی؛ مجموعه مقالات نخستین همایش کربلا( این کتاب به زبان عربی نیز منتشر شده است)، کتیبههای ایرانی- اسلامی در آسیای مرکزی؛ برگزیدهای از کتیبههای بخارا، مجموعه مقالات تاریخ روابط خارجی ایران(دوره ایران باستان)، مجموعه مقالات تاریخ روابط خارجی ایران (از ورود اسلام تا قرن دهم هجری)، مجموعه مقالات روابط خارجی ایران (دوره صفوی) بخشی دیگر از کتابها را دربرمیگیرد.
امیرپور پرفروشهای نشر وزارت امور خارجه را در نمایشگاه کتاب، این گونه برشمرد: «گذری بر تاریخ» که جلد هشتم از مجموعه تاریخ شفاهی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران به شمار میرود و این جلد، خاطرات دکتر علیاکبر صالحی را در برمیگیرد و توسط واحد تاریخ شفاهی این دفتر تنظیم و تدوین شده است. این کتاب، پر استقبالترین در این غرفه بوده است.
دیگری، کتاب «گذار روابط بینالملل از جهان پساغربی» است که به صورت مشترک، توسط محمد جواد ظریف، سید کاظم سجادپور و عباداله مولایی تالیف شده است. و در مرتبه سوم پرفروش، مجموعه چهار جلدی «مطالعات تاریخ ایران و جاده ابریشم» قرار دارد و مجلد « ایران؛ پل میان فرهنگی تعاملات بینالمللی جاده ابریشم»، تالیف حسن باستی.
کتابخانه موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی
نیکی ایوبیزاده، مدیر «انتشارات کتابخانه موزه و مرکز اسناد شورای اسلامی» با اشاره به این نکته که استقبال از کتابها در نمایشگاه خوب بوده، گفت: ما تا کنون، بیش از چهارصد و پنجاه عنوان کتاب منتشر کردیم و با دویست و سی و سه عنوان کتاب و بیش از ده عنوان لوح فشرده که شامل مشروح مذاکرات مجلس و بیست و پنج مورد قبل از انقلاب و بسیاری از مجلات پیش از انقلاب میشود، در نمایشگاه شرکت کردیم.
وی تازههای «انتشارات کتابخانه موزه و مرکز اسناد شورای اسلامی» را اینگونه برشمرد: سفرنامه مجهول، دیباچهای بر میراث نوشتاری پزشکی ایران و جهان، دین، مسجد و قانوگذاری، فراز مسند خورشید، مختارات من مخطوطات ترکیا، شئون و موازین اخلاقی نمایندگان، شرح مشکلات کتاب القانون، مناهج الطالبین و معارف الصادقین و نوادرو.
اما چه کتابهایی در این غرفه با استقبال مواجه شدند؟ ایوبیزاده پاسخ داد: «سفرنامه مجهول» پرفروشترین کتاب ما بود. این کتاب شرح حال سید شرفه در وقایع مشروطه فارس است که با تصحیح محمد صادق میرزایی ابوالقاسمی منتشر شده است.
کتاب دیگر، «فراز مسند خورشید» است که شامل نخبه آثار درویش عبدالمجید طالقانی و پیروان مکتب او میشود و شامل نمونههایی از خط شکسته نستعلیق است که اغلب آنها به قرن یازدهم و دوازدهم هجری تعلق دارد و این کتاب بیشتر به عنوان سرمشق و الگوی خوشنویسی استفاده میشود.
ایوبزاده از دیگر کتابهای پرفروش این غرفه به دو دیوان موالی تونی و نثاری تونی اشاره کرد و گفت: از مجموعه مجلات هم، مجله پیام بهارستان، شماره 29 که برای نمایشگاه منتشر شده، با اقبال بیشتری مواجه بود.
نظر شما