چه شد «جایی دیگر» را برای ترجمه انتخاب کردید؛ نویسنده این اثر، شار وایت، نمایشنامه‌نویس شناخته‌شده‌ای برای مخاطبان فارسی زبان نیست.
شار وایت به عنوان یک نویسنده نوظهور در ادبیات نمایشی آمریکا برای خودم هم ناشناخته بود و پیش از آشنایی با این کتاب چیزی درباره او نمی‌‌دانستم. یک روز کنار قفسه‌های کتاب در کتاب فروشی کینوکانیا در دوبی، بخش ادبیات نمایشی کنار آثار کلاسیک شکسپیر، آرتور میلر، برتولت برشت، ساموئل بکت در میان آثار نویسندگان جدید و کمتر شناخته شده، نمایشنامه «جایی دیگر» توجهم را جلب کرد. نظر منتقدان درباره این اثر پشت جلد کتاب چاپ شده بود که همگی شار وایت را به خاطر این اثر تقدیر و نمایشنامه را اثری برجسته و فراموش نشدنی معرفی کرده بودند. از سوی دیگر خلاصه داستان نمایش و وضعیتی که شخصیت اصلی داستان درگیرش شده، برایم جذاب بود.
به وضعیتی که شخصیت اصلی داستان در آن درگیر شده است، اشاره کردید، این وضعیت چه جذابیتی برای خواننده کتاب می‌تواند داشته باشد تا داستان او را دنبال کند؟
درست نیست که به جزئیات داستان اشاره کنم، فقط باید بگویم که غافلگیری‌هایی در آن وجود دارد و مشکلات بزرگی که برای هرکدام از ما ممکن است پیش بیاید. با خواندن کتاب با چیزی بیش از آنچه انتظارش را داشتم مواجه شدم. همانطور که منتقدان درباره این اثر گفته‌اند، شار وایت با چیره دستی تا صحنه آخر نمایشنامه، مخاطب را میخکوب نگه می‌دارد. می توانم با قاطعیت به شما و خوانندگان کتاب بگویم که «جایی دیگر» اثری فراموش نشدنی است. این توضیح را هم بدهم که اسرار پنهان برای خواننده نمایشنامه یا احتمالاً تماشاگر تئاتر ذره ذره آشکار می‌شود. دائما همه چیز در حال تلاطم است حقایق پنهان درباره جولیانا، شخصیت داستان در رفت و برگشت میان گذشته و حال تدریجاً تراوش می‌کند. ساختار پازل مانند نمایشنامه و قطعاتی که خواننده به مرور کنار هم می‌چیند تا در نهایت همه حقیقت ماجرا آشکار شود، خود جذابیت خواندنش را دو چندان می‌کند.
شاید این سوال را باید از شار وایت نویسنده نمایشنامه پرسید که چرا «جایی دیگر»؟ چه ارتباطی بین عنوان و متن نمایشنامه می‌بینید؟
برای ما آدم‌ها بسیار محتمل است که در شرایطی، تصمیم‌های آنی و حساب نشده بگیریم بدون آنکه در آن لحظه به این نکته توجه کنیم یا درک آن را داشته باشیم که ممکن است مجبور شویم برای سال‌ها و شاید تا آخر عمر با عواقب آن تصمیم آنی یا رفتار حساب نشده روبهرو باشیم. شاید «جایی دیگر» با تصمیمی درست و به موقع می‌توانست مانع از وقوع یک فاجعه باشد و مانع از دردی شود که در داستان به «درد ناشی از اعدامی قرون وسطایی با روش تکه تکه شدن» تشبیه شده است.
می‌شود نویسنده را خیلی کوتاه معرفی کنید؟
شار وایت نویسنده و دقیق‌تر بگویم، نمایشنامه‌نویس آمریکایی، زاده ایالت مریلند است. تحصیلات او در رشته هنرهای نمایشی و فارع التحصیل از کنسرواتوار تئاتر آمریکا در شهر سانفرانسیسکو است. او به غیر از نمایشنامه «جایی دیگر» اثر منتشر شده دیگری هم به نام «غازهای برفی» دارد که آن هم نمایشنامه است و در سال 2013 در تئاتر برادوی به روی صحنه رفته است.
ترجمه کتاب و انتشار آن چه مدت طول کشید؟
ترجمه کتاب به زبان فارسی و پروسه انتشار آن بیش از یک سال و نیم زمان برد که البته همین جا جا دارد از آقای ساسان گلفر که هم در ویراستاری متن ترجمه و هم در مراحل نشر کتاب کمک بی‌دریغی به من کردند، تشکر کرده و قدردانی خود را بیان کنم. همینطور از نشر افراز تشکر می‌کنم. این نشر جای خالی ادبیات نمایشی را در میان ناشران کتاب به صورتی کیفی پر کرده است و علاوه بر کار نشر که به صورت حرفه‌ای دنبال می‌کند دارای مجموعه‌ای خلاق، خوشفکر و به‌روز است.
فکر می کنید این اثر نمایشی را گروه‌های تئاتر در داخل کشور به روی صحنه ببرند؟
«جایی دیگر» نمایشنامه‌ای امروزی است با ساختار نمایشی نسبتا متفاوتی از نمایشنامه‌های متداول. برای مثال اسلایدهای پخش شده از ویدئو پروژکتور جزئی از المان‌های صحنه است. ریتم و ضرباهنگ کار سریع و نفس‌گیر است. تعداد پرسوناژها نسبتاً کم و آرایش صحنه کاملاً مینیمال است. این اثر نامزد جایزه تونی بوده و همچنین موفق به دریافت جایزه لوسیل لورتل و اوبی شده است. بنیاد تئاتر بلانش و ایروینگ به عنوان بهترین نمایشنامه سال 2010 انتخابش کرده است. این نمایشنامه مورد تقدیر انجمن منتقدان آثار نمایشی قرار گرفته و در برادوی و تئاتر ام‌سی‌سی به روی صحنه رفته است. مخاطبی که نمایشنامه را می‌خواند قطعا با آن درگیر می‌شود. از این رو در جواب سؤال شما باید بگویم که شانس بسیار زیادی برای اجرای این اثر توسط گروه‌های تئاتر در داخل کشور وجود دارد و بعید نیست به زودی شاهد اجرای صحنه‌ای آن هم باشیم.
نظر شما