به گفته سازمان ملل متحد، فنلاند ادبیترین کشور جهان است. اما این موفقیت از کجا آغاز شده و چه راهی را پیموده تا به اینجا رسیده است؟
تیا استرندن، رئیس مرکز تبادل ادبی فنلاند، که یک سازمان غیرانتفاعی است که بیش از چهل سال است نوشتههای فنلاندی را تبلیغ میکند، میگوید: «ادبیات فنلاند به نقطهای رسیده که میتواند خوانندگان بینالمللی داشته باشد.»
استرندن، اکسانان را به خاطر باز کردن چشم ناشران خارجی به آنچه ادبیات فنلاند میتواند انجام دهد، تحسین کرد.
اکسانن یکی از اولین نویسندگان فنلاندی است که با یک دلال ادبی بینالمللی قرارداد امضا میکند. تنها در فرانسه «پاکسازی» بیش از ۱۷۰ هزار نسخه فروخت.
استرندن نمایشگاه کتابی را به خاطر میآورد که درست بعد از انتشار «پاکسازی» برگزار شده بود و در آن ناشران بینالمللی به غرفه مرکز تبادل ادبی فنلاند میرفتند و میپرسیدند کجا میتوانند اکسانن بعدی را پیدا کنند؟ فنلاند شدیدا در گرایش داستانهای جنایی افول داشته اما این نوع جدیدی از فرصت برندسازی را فراهم کرد: داستان ادبی بلندپروازانه. در همین زمان بود که الینا البک، یک ناشر و ویراستار قدیمی، تصمیم گرفت که اولین آژانس ادبی بینالمللی فنلاند را تاسیس کند. در فنلاند، جایی که خودترویجی و تجاریسازی افراطی مدتهاست ناپسند تلقی میشود –بخشی به این خاطر که ادبیات به شدت توسط دولت سوبسید دریافت میکند- البک یک چیز غیرعادی ارائه کرد. او این پتانسیل را در صنعت کتاب دید و از این نترسید که به آن به چشم یک تجارت زود-رشد نگاه کند. او این دید را جا انداخت که «ما میتوانیم صادرات کتابمان را در ده سال آینده ده برابر کنیم.»
در سال ۲۰۰۹ قرار شد فنلاند مهمان افتخاری نمایشگاه کتاب فرانکفورت در سال ۲۰۱۴ باشد. مدیر مرکز تبادل ادبی فنلاند یک فرآیند جامع پنج ساله را برای آماده شدن برای این رویداد در نظر گرفت. معاملات عمدهای در آژانس البک صورت گرفت، مجله ادبی گرنتا که در بریتانیا منتشر میشود، یک نسخه فنلاندی به بازار عرضه کرد و ناشران فنلاندی بیشتری به سراغ معملات حق امتیاز خارجی رفتند. انگار که فرانکفورت قرار بود نقطه سرنوشتسازی برای فنلاند باشد و همینطور هم شد.
مدیر نمایشگاه کتاب فرانکفورت اعلام کرد که هیچ کشوری تا به حال در تاریخ این نمایشگاه چنین هیاهویی در نشریات آلمانی به پا نکرده که فنلاند در سال ۲۰۱۴ کرد. تمام این هیاهوها خوب بودند: مردم فنلاند را خارقالعاده، جالب و بیشتر از همه «باحال» مینامیدند. ۱۳۰ ترجمه از آثار ادبیات فنلاند در آلمان منتشر شد. در کشورهای امریکایی هم معاملاتی انجام شد، در حالیکه پیش از این برای فنلاندیها دور از دسترس باقی مانده بود. آثار قدیمی و جدید راه خود را به این بازارها پیدا کردند. «سربازان ناشناس» از واینو لینا اولین کتاب فنلاندی بود که در سال ۲۰۱۵ توسط انتشارات پنگوئن منتشر شد.
امروز صادرات ادبیات فنلاند سه برابر شده و بازار امریکا از آلمان به عنوان منبع پیشروی درآمد صادرات پیشی گرفته است. آژانس البک در حال حاضر تنها آژانس ادبی کشورهای نوردیک است که هم در نیویورک و هم در لس آنجلس دفتر دارد. او گفت باور دارد که فنلاند به سادگی میتواند صادرات ادبیاش را گسترش دهد.
آنچه برای ناشران امریکایی درباره ادبیات فنلاندی جالب است، بیهمتایی آن است. به گفته سازمان ملل متحد، فنلاند ادبیترین کشور جهان است. ویراستاران خارجی به موسسات ادبی فنلاندی اعتماد دارند. به نظر میرسد هیچ پایانی برای موج جدید داستانهای تراز اول جاری از فنلاند نیست. کشوری که باور دارد و ادبیاتی فوقالعاده خلق میکند.
نظر شما