رمان «به امید دیدار در آن دنیا» اثری نیمه تاریخی و نیمه واقعی است که به طرز درخشانی واقعیاتی از جنگ را بیان میکند.
این کتاب داستانی نیمهتاریخی و نیمهواقعی را روایت میکند. انتخاب شخصیت ها و ویژگیهای روانشناسانهشان که از میان پایینترین تا بالاترین طبقههای اجتماع فرانسه در داستان نقش میآفرینند، بسیار هنرمندانه است. سبک نوشتاری کتاب هم نقش مهمی در درخشان شدن این کتاب دارد و نویسنده در انتخاب رویدادها و نقشآفرینان به خوبی عمل کرده است. مسائل مطرح شده در داستان طوری مهر تاریخ به آن زده شده که مستدل و چراناپذیرند و کاملا باورپذیر به نظر میرسند.
گیرایی، تنش و جذابیتِ «به امید دیدار در آن دنیا» برنده جایزه گنکور 2013 بسیار زیاد است، تقریبا همه صفحاتاش خواننده را درگیر میکند و به حیرت وامیدارد اما با یک تفاوت عمده و آن روند تعلیق به شدت صعودیاش است، رمانی پانصدصفحهای که هر چه به انتهای آن نزدیک میشویم نفس را در سینه خواننده حبس میکند. رمان درباره «جنگ» است اما «کاسبان جنگ». آنهایی که از قضایای جنگ سود میبرند، چه از مرده و چه از زندگانش...
این رمان یکی از کوبندهترین رمانها درباره فاجعه جهانی است که به دلیل معماری شگفتآور داستان بزرگترین جایزه ادبی فرانسه یعنی گنکور را نصیب خود کرده است. این رمان با این جملات آغاز میشود:
«کسانی که گمان می کردند این جنگ به زودی پایان میگیرد، از مدتها پیش مرده بودند و دقیقا در همین جنگ. به همین دلیل هم آلبر موقعی که در ماه اکتبر شایعه متارکه جنگ به گوشش رسید با شک و تریدی با آن برخورد کرد. همانگونه که تبلیغات آغاز جنگ را که به طور مثال ادعا میشد گلولههای بشها چنان شل و ول هستند که مانند گلابیهای خیلی رسیده روی اونیفورم آدم پخش میشوند، باور ندشت...»
پییر لومتر در این کتاب به خوبی فضای جنگ را ترسیم میکند و ترس و اضطرابی را که سربازان با آن دست به گریبان بودند به زیبایی به تصویر میکشد. در قسمتی از این رمان میخوانیم:
« حالا موقعش شده برود سروقت این سرباز احمق در ته گودالش و ترتیبش را بدهد. دومین نارنجکش را از کمر باز میکند. با این کار خوب آشناست. دو ماه پیش ده پانزده سرباز آلمانی را که تسلیم شده و به اسارت گرفته بودند،دایرهوار دور هم جمعشان کرد، زندانیها با نگاه علت این کار را جویا میشدند، هیچکس از آن سردرنمیآورد. با یک حرکت نارنجکی را دو ثانیه پیش از منفجرشدن میانشان انداخته بود.»
نویسنده در این رمان با ورود به ذهن کاراکترها خواننده را به درک بهتر و عمیقتری از داستان میرساند و به نحوی او را هم درگیر داستان و ماجرای رمان میکند. در اواسط این رمان نویسنده به ذهن آلبر یکی از شش شخصیتهای اصلی رمان وارد میشود و از تکگویی درونی نیز غافل نمیماند:
« آلبر توی دلش میگوید؛ واقعا به سرش زده و دیوانه شده، برایش کافی نیست طرح ناممکنی را بخواهد به مرحله اجرا درآورد، تازه میخواهد فوری و فوتی انجامش دهد. خب بنا را بر سه میلیون بگذاریم. آلبر طبعا با آن مخالفتی ندارد. حتا کاملا با آن موافق است... آلبر انگار که بخواهد جستی بزند نفس عمیقی میکشد و میکوشد آرام و خونسرد حرف بزند: گوش کن عزیز، من فکر نمیکنم این طرح عملی باشد. در فکر ساختن چهارصد بنای یادبود بودن، نمیدانم درست مجسم میکنی یعنی چی؟»
به امید دیدار در آن دنیا رمانی ضدجنگ است که قهرمانانش سربازان فرانسوی زخمخورده از جنگ جهانی اولند، سربازانی که سرنوشتشان در فرانسه پس از جنگ بهمراتب سیاهتر از روزهای وحشتناک جنگ است. داستان درباره روزگار دو سرباز است که از جنگ جهانی اول جان بهدربردهاند. جنگ به پایان رسیده. دولت تصمیم میگیرد به سراغ پیکر سربازهایی برود که در جنگ کشته و در همان نزدیکی جبهه نیز به خاک سپرده شده بودند. آنها میخواهند این اجساد را در گورستان نظامی وسیعی دفن کنند. این اقدام بزرگ اخلاقی و میهنی زمینهساز کسبوکاری پرسود میشود: باید صدهاهزار تابوت ساخته شود، صدها هزار قبر کنده شود، تابوتها به گورستان حمل و باز در قبر تازهای به خاک سپرده شوند. جنگ برای تجارت خیلی سودآور است، حتی وقتی به پایان رسیده باشد.
لومتر در این کتاب به زیبایی درد و رنجی را که سربازان در جنگ تحمل میکردهاند به رشته تحریر درآورده و با کلمات سحرانگیز خود توانسته پارهای از درد و رنجی را که یک سرباز در طول جنگ تحمل میکند، به خواننده نشان دهد:
«آن شب مرلن خواب غمانگیزی دید: شماری سرباز، در مرحله پیشرفتهای از پوسیدگی، در گورهایشان نشسته بودند و گریه میکردند. کمک میخواستند، اما هیچ صدایی از گلویشان بیرون نمیآمد. تنها سنگالیهایی غول پیکر، یخ زده از سرما، که مثل کرم برهنه بودند، به آنها یاری میرساندند و با بیل رویشان خاک میپاشیدند، همچنان که روی غریقی از آب گرفته بالاپوشی می اندازند تا او را بپوشانند»
در انتها شاید بهترین کلمات برای توصیف این رمان همانی است که خود نویسنده به کار برده است:
«...نه چیزی کاملا واقعیت دارد و نه چیزی قطعیت. آنچه میبینید دقیقا خود واقعیت نیست. اندیشههایتان فرار است، برنامههایتان به سراب میماند، در رویا زندگی میکنید و در داستانی که یکسره داستان شما نیست»
رمان «به امید دیدار در آن دنیا» نوشته پییر لومتر با ترجمه پرویز شهدی در 608 صفحه و شمارگان 500 نسخه به قیمت 55000 تومان از سوی انتشارات بهسخن به چاپ رسیده است.
نظر شما