جای چنین کتاب‌هایی در ادبیات انقلاب خالی بود
مصطفی محدثی‌خراسانی که نخستین سخنران این نشست بود در ابتدای این جلسه گفت: قرایی از چند سال پیش شروع به گردآوری تاریخ شفاهی چهره‌های مختلف کرده است که جای تحسین دارد؛ چراکه نگارش چنین کتاب‌هایی بسیار ارزشمند است. به اعتقاد من جای چنین کتاب‌هایی در گستره فرهنگ و ادبیات معاصر، مخصوصا ادبیات انقلاب به شدت خالی بود و اگرچه دیر اما در این سال‌ها هم اگر این خاطرات ثبت نمی‌شد، آنها نیز از بین می‌رفت و به فراموشی سپرده می‌شد.
وی ادامه داد: حسین قرایی با هوشمندی این اتفاق خجسته را رقم زد. نکته دیگر این است که قرایی با یک شناخت عمیق و ژرف نسبت به آثار و شخصیت مصاحبه شونده سراغ آنها می‌رود و با اطلاعات قبلی شروع به مصاحبه می‌کند. من این موضوع را از نزدیک لمس کرده‌ام؛ چراکه بنده یکی از افرادی هستم که او با نگاه ژرفش به گفت‌وگو با من پرداخته است.
این شاعر انقلاب با اشاره به چگونگی شکل‌گیری جریان شعر انقلاب گفت: حسین اسرافیلی از جمله شاعرانی است که هسته اولیه شعر انقلاب را در حوزه هنری شکل داد و از نخستین لحظات شکل‌گیری جریان در میدان حاضر بود. در حال حاضر اسرافیلی لحظات شکل‌گیری شعر انقلاب را به تنهایی تفسیر می‌کند و از این مسئله نکاتی در کتاب آمده که هیچ کسی به این عمق و نزدیکی مطلع نیست.
کار تاریخ شفاهی تهیه سند است
حمیدرضا شکارسری نیز در این نشست با اشاره به اهمیت پرداخت به کتاب‌های تاریخ شفاهی گفت: درباره کتاب‌های تاریخ شفاهی می‌توان از دو دیدگاه صحبت کرد. یکی راجع به خود عمل نوشتن تاریخ شفاهی و دیگری راجع به کسی که با او مصاحبه شده است. کار تاریخ شفاهی تهیه سند است یعنی برای تاریخ قصد تهیه سند داریم ولی این سند، سند مکتوب نیست که بر اساس دیدگاه‌ها، شنیده‌ها، گفته‌ها و عملکرد مصاحبه شونده برای شناسایی وقایع، رویدادها و حوادث یک دوره زمانی مشخص به کار می‌رود و تماما از آنجا که شفاهی است و ثبت‌کننده دیدگاه‌ها و عبارت خاطرات مصاحبه شونده است مربوط می‌شود به تاریخ معاصر.
وی ادامه داد: تهیه تاریخ شفاهی شعر معاصر ایران به وسیله قرایی عملی است که به گفته استاد محدثی به موقع انجام شده است؛ چراکه چه بسا این منابع را از دست می‌دادیم. اما هر تاریخ شفاهی از آنجا که برگرفته از مصاحبه شونده و گفته‌های شفاهی اوست، طبعا حاوی ادعاهایی است و تا زمانی که ما درون سازمانی نگاه نکنیم این سند، سند خواهد بود اما هر تاریخ شفاهی در کنار اسناد مکتوب حاوی ارزش بسیاری می‌شود برای همین کار آقای قرایی در نگارش‌های بعدی سخت‌تر خواهد بود.
این شاعر با اشاره به جلسات شعر حوزه هنری گفت: ما از دوران و فردی صحبت می‌کنیم که در زمان او تعداد کسانی که در جلسات شعر شرکت می‌کردند، اندک بوده و اغلب شاعران جلسه‌ای تشکیل داده شعر می‌خوانده و نقد می‌کردند. من از سال 64 در این جلسات حوزه هنری شرکت کردم و شهادت می‌دهم به مطالبی که استاد اسرافیلی در این کتاب عنوان کردند.
شکارسری در بخش پایانی صحبت‌هایش با اشاره ویژگی‌های شعری حسین اسرافیلی اظهار کرد: محتواهای مربوط به انقلاب اسلامی، دفاع مقدس و مقاومت از فکت‌های موجود در شعر او به دست می‌آید و ما می‌توانیم سرنخ‌ها را از میان مصاحبه‌ها استخراج کنیم. مصاحبه‌ها سال 95 انجام شده و فکر می‌کنم در همان سال‌ها رگه‌هایی از نوگرایی و سرودن اشعار کوتاه عاشقانه توسط استاد داریم که منتشر شده و بنده در نقد به آن اشاره کرده‌ام که نقطه عطفی در کارنامه استاد اسرافیلی است.
اسرافیلی راوی شعر انقلاب است
حسین قرایی نویسنده کتاب «حوالی روشن صدا» در توضیح این اثر گفت: این کتاب مجموعا 280 صفحه بود که 80 صفحه از آن کم شد البته این کاستن از کتاب مربوط به نمونه اشعار و حرف و حدیث دیگران درباره آقای اسرافیلی بود که با نظر وی آنها را حذف کردیم.
وی ادامه داد: در زمان نگارش این اثر جسارت آقای اسرافیلی در ابراز برخی عقایدش را تحسین می‌کنم. برای چند مقطع از کتاب چند بار خدمت وی رسیدیم و فکر می‌کردم شاید استاد این بخش‌ها را حذف کند اما دیدم وی همان اسرافیلی است که شعر را به حوزه هنری آورد. من از او به عنوان راوی صادق شعر انقلاب یاد می‌کنم. اسرافیلی آدم خریدنی نیست و پای عقایدش ایستاده است. وقتی اینگونه می‌بینم به خود می‌گویم نباید اجازه دهم چنین کوهی زیر خاک بماند.
اسرافیلی برای خوشحالی کسی کاری انجام نمی‌دهد
محمود اکرامی نیز که یکی از سخنرانان این مراسم بود در این نشست در توضیح این اثر گفت: حسین قرایی در این اثر دست به سرگذشت‌پژوهی زده است. در چنین آثاری نویسنده ابتدا باید مساله، موضوع و ابزار را بشناسد و بعد به انجام آن کار بپردازد؛ درست مانند کاری که قرایی در این اثر انجام داده است.
وی ادامه داد: با نگاهی به کتاب متوجه می‌شویم که نویسنده در ابتدا در چندجلسه توانسته اسرافیلی را خوشحال کند و بعد به سراغ موضوعات اصلی رفته که این رفتار بسیار اصولی و حرفه‌ای است. نکته بسیار مهمی که در این کتاب مشهود است، امانتداری قرایی؛ چراکه لحن کلام را حفظ کرده است و این حرفه‌ای بودن اخلاق رسانه‌ای او را نشان می‌دهد.
این شاعر با تاکید بر امانتداری نویسنده کتاب «حوالی روشن صدا» گفت: کار قرایی خوب است؛ چراکه او انسانی صادق و امانتداری است و این امانتداری را هم در ساختار و هم در بیان کلام در کتابش می‌توان دید. من روی حرفه‌ای بودن تاکید دارم و خوشحالم که می‌بینیم او قضاوت را تبدیل به تعریف نکرده است.
وی ادامه داد: فعالیت‌های حسین قرایی و تیمش نشان می‌دهد آنها قوی عمل کرده‌اند و ما خوشحالیم که در رسانه ادبیات انقلاب اسلامی تیم او را داریم؛ تیمی که کارهای ارزشمندی را به مخاطب عرضه کرده است.
شاعر مصرع معروف «یا علی گفتیم و عشق آغاز شد» در ادامه جلسه به حسین اسرافیلی پرداخت و اظهار کرد: حسین اسرافیلی صادقانه حرف می‌زند و یا به عبارتی حرف دلش را می‌زند و این حرف‌ها برای خوشحالی کسی نیست و همین صداقت و راحتی باعث می‌شود که با او ارتباط برقرار کنیم. هر آدمی سه رینگ در زندگی دارد. نخست رینگ حرفه‌ای شامل فعالیت‌ها و آثار است که همه آن را می‌دانند. دوم، رینگ خصوصی است که مثلا به این می‌پردازد که فلانی چند فرزند دارد، چندتای آن دختر و چند تا پسر است و در آخر رینگ خصوصی است که فرد در آن از ارتباطش با پدر، مادر و همسر می‌گوید. اسرافیلی در این کتاب به این بخش پرداخته است و حتی خیلی صادقانه می‌گوید که به دلیل لهجه‌اش با چه مشکلاتی دست و پنجه نرم کرده است.
اکرامی در توضیح دلایل همراهی مخاطب با حسین اسرافیلی گفت: اسرافیلی با مخاطبش صادق است و به او اعتماد دارد و همین موضوع باعث شده که مخاطب با او همراه شود.
این پژوهشگر حوزه ادبیات با اشاره به ساختار کتاب «حوالی روشن صدا» اظهار کرد: در مواجهه با این اثر درمی‌یابیم که هم متن کار و هم ساختار اثر بسیار خوب است و باید توجه داشته باشیم که این کتاب به وسیله دو نفر تولید شده است و در آن اصل سوال و جواب پینگ‌پنگی به خوبی رعایت شده و همین موضوع دلیلی است تا من این کار را بپسندم و از آن لذت ببرم.
اگر آرمان‌های 57 را فراموش کنیم هویت‌مان فراموش خواهد شد
حسین اسرافیلی نیز در سخنانی در این نشست گفت: این کاری که حسین قرایی انجام داده است، ثبت و ضبط تجربیات است و اگر چنین کاری برای شاعران دیگر مانند سیدحسن حسینی یا شاهرخی یا قیصر اتفاق افتاده بود ما امروز با حجم انبوهی از تجارب حسی روبه‌رو بودیم که می‌توانستیم از آن استفاده کنیم.
وی ادامه داد: ما آفتاب لب گور هستیم؛ دیر یا زود باید برویم اما این تجربیات نباید در سینه ما بی‌استفاده بماند؛ چراکه با بیان این مطالب می‌توانیم زمینه را برای استفاده شاعران جوان فراهم کنیم. بسیاری از علما شاگردانی زیادی داشتند اما نتوانستند این علم را به زنجیر بکشند و تنها تعداد کمی از شاگردان‌شان از آن استفاده کردند؛ ما چنین کاری را نباید انجام دهیم.
این شاعر پیشکسوت در توضیح دلایل انتخاب نام کتاب گفت: آقای قرایی از من پرسید که نام کتاب را چه بگذاریم و من گفتم «حوالی روشن صدا» بگذاریم؛ چراکه می‌خواهیم شفاف و روشن با مردم صحبت کنیم. من در این مجموعه هرجا از فردی صحبت کردم، منش زندگی او را از شخصیت شعری‌اش جدا کردم زیرا نباید کسی را این گونه قضاوت کرد.
اسرافیلی در بخش پایانی صحبت‌هایش اظهار کرد: من در هیچ حزب و گروهی نبودم و سعی کردم همیشه با همه رابطه خوبی داشته باشم. من تلاشم بر این بود که با تفکر 57 زندگی کنم و با تفکر 57 زندگی را ادامه دهم و آرمان‌ها و اهداف آن سال را فراموش نکنم؛ چراکه ریشه‌های من در همین تفکراتی است که امام در ما دمید و اگر خدایی نکرده ما آنها را فراموش کنیم و این اهداف فراموش شود، ما هویت خودمان را فراموش کرده‌ایم.
در پایان این مراسم از طرف مرکز تبادل کتاب از زحمات حسین قرایی برای آماده‌سازی این کتاب تقدیر و بعد از آن از کتاب «حوالی روشن صدا» رونمایی شد.
نظر شما