به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) به نقل از پابلیشینگ پرسپکتیو، یکی از نشست‌‌های تخصصی نمایشگاه فرانکفورت گردهمایی ناشران تخصصی و آکادمیک بود که طرحی بررسی شد که طی آن قرار است در کشورهای اروپایی نتایج تحقیقات علمی و کتاب‌های منتشر شده حول محور آن به صورت رایگان در اختیار مردم قرار داده شود. بر اساس طرح اس (S Plan) کشورهای اروپایی تا سال 2020 قرار است با کمک بنیادهای خیریه امکانی برای رایگان شدن مقالات و کتاب‌های علمی فراهم کنند.

در نشست تخصصی کارشناسان و ناشران دانشگاهی که در نمایشگاه فرانکفورت برگزار شد کلیات طرح به چالش کشیده شد و معمول شرکت‌کنندگان از آن ناراضی بودند. مالاویک لیگ مدیر انتشارات پورتلندپرس و برگزارکننده نشست درباره کلیات آن بحث کرد. وی گفت: به نظر می‌رسد این طرح هنوز کاملاً پخته نشده است و باید بررسی‌های بیشتری روی آن انجام شود. برای این طرح نزدیک به 8 میلیارد یورو بودجه در نظر گرفته شده است ولی هنوز به صورت جامع درباره جزئیات آن تحقیق نشده است.

تیم بریتون مدیر انتشارات و گروه تحقیقاتی اسپرینگر در این نشست به بیان نظرات خود درباره این طرح پرداخت. وی گفت: به نظر من این طرح امیدوارکننده است و ما از آن حمایت خواهیم کرد ولی رایگان کردن مقالات و نتایج تحقیقات نمی‌تواند راه حل کاملی برای دسترسی مردم به علم باشد. این طرح و کلیات آن نامتناسب است و نیاز به فراهم کردن زیرساختارهای جامع‌تری دارد.

دیوید راس مدیر اجرایی انتشارات سیج آمریکا  (SAGE) که در عرصه انتشارات علمی یکی از غول‌های این کشور محسوب می‌شود، یکی از سخنرانان این نشست بود و گفت نمی‌دانم چگونه یک مدل درباره انواع علوم استفاده شود. وی عیب اصلی مدل پیشنهادی کشورهای اروپایی را مورد علوم مختلف ناکافی دانست. وی گفت: نمی‌دانم چگونه یک مدل می‌تواند به طور همزمان در مورد علوم مختلف کاربرد داشته باشد. مثلاً چگونه می‌توان در مورد کتابهای پزشکی و علوم اجتماعی رفتار مشابهی داشت. وی افزود: من هزاران ناشر علوم اجتماعی را می‌شناسم که با این طرح در خطر می‌افتند.

مالاویک لیگ مدیر انتشارات پورتلندپرس در ادامه صحبت‌هایش به این نکته اشاره کرد که البته این طرح در شروع خود قرار دارد و باید اصلاحات زیادی در آن اعمال شود. وی گفت: چیزی که موجب نگرانی ناشران می‌شود این است که یک مدل نمی‌تواند برای همه کتاب‌ها کاربرد داشته باشد. باید اجماع جهانی در مورد این طرح صورت گیرد چون نویسندگان را با تشریفات اداری روبرو خواهد کرد. نویسنده کتاب علمی در کشور چین چگونه می‌تواند با نویسنده دیگری در اروپا ارتباط برقرار کند و چه کسی قوانین پرداخت رو بر عهده خواهد گرفت. به عبارتی باید زیرساخت‌های لازم فراهم شود تا این طرح به طور صحیح اجرا شود.

به گفته حاضران نشست برگزار شده در نمایشگاه فرانکفورت به نظر می‌رسد طرح کنونی در مورد موانع قانونی و حقوقی نویسندگان و ناشران با نقص‌های زیادی مواجه است. در یک نگاه اجماعی اینگونه نتیجه گرفته می‌شود که اگر این طرح اجرا شود دیگر ناشران آمریکایی کارهای علمی دانشمندان اروپایی را چاپ نخواهند کرد چون موارد حقوقی مبهمی در میان است. به نظر کارشناسان حاضر در این نشست هرچند طرح مذکور در مورد دسترسی سریع به نتایج علمی کارآمد و مفید است ولی صنعت نشر دانشگاهی را با خطر مواجه خواهد کرد.