به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در خراسان جنوبی، چند سینی بزرگ که رویشان سیر چیده‌اند و پسرکی در سرمای شب‌های پائیزی بیرجند چشم به راه مردمی است که وارد محل نمایشگاه بین‌المللی می‌شوند. درست روبریش انواع خشکبار و حبوبات به فروش می‌رسد. سیاه چادری که داخلش آش و نان روغنی محلی پخته می‌شود، طرفداران خودش را دارد. به موازات غرفه دایمی گل و گیاه، چند فروشنده مهمان از استان‌های دیگر از عرقیات و دارو گرفته تا شیرینی کرمان و مس و چاقوی زنجان را به مشتری‌ها عرضه می‌کنند.

نگاهی به صحن نمایشگاه بین‌المللی خراسان جنوبی که این روزها میزبان دوازدهمین نمایشگاه کتاب این استان است، تصویری از چهارشنبه بازار را به ذهن متبادر می‌کند؛ فروشنده با مهارت تمام شیرآلات را وسط صحن روی تابلوی بزرگی نصب کرده است. داخل یک چادر هم بساط کف زنی برپاست کف با کارت خوان فروخته می‌شود؛ بوی پفیلا، انواع ترشی‌ها از سیر گرفته تا سالاد فصل، غرفه‌های متنوع از انواع کالاهای غیرمرتبط با نمایشگاه کتاب و مشتری‌هایی که خوردنی‌ها را تست می‌کنند.

به نظر می‌رسد در کنار کتاب که در ردیف‌های آخر اولویت‌های خانواده قرار دارد، به بقیه نیازمندی‌های خانوار هم توجه شده است چون به قول گفتنی از شیر مرغ تا جان آدمیزاد در اینجا دیده می‌شود؛ از انواع ترشی‌های رنگ به رنگ، تا لواشک‌های مختلف، قوتو و شیرینی‌های کرمانی در طعم‌های مختلف، عرقیات، کره محلی، آبغوره و آب نارنج، عسل با مزه‌های متنوع، بیسکویت، ویفر، حتی لوازم خانگی مانند ظروف و قابلمه‌ها و جاروبرقی و ... هم فراموش نشده است.

لباس گرم مردانه، زیتون پرورده، عروسک‌های بافتنی، جوراب، غرفه‌ای برای مشاوره مزاج شناسی پوست و مو، باقلوای تبریز، کره محلی آذربایجان، صنایع دستی و... و خلاصه آنقدر به نیازهای خانواده توجه شده که از آسیاب ادویه آشپزخانه هم غفلت نشده است! هر چند مهمانان صحن نمایشگاه کتاب در جذب مشتری موفق به نظر می‌رسند اما برخی از مزاحمت و اصرار فروشندگان ناراضی هستند.

یک بازدیدکننده با ناراحتی می‌گوید: این حاشیه‌ها در شان نمایشگاه کتاب و آن هم شهری فرهنگی مانند بیرجند نیست هر چند که بازار پر مخاطبی دارد وبرگزارکننده از آن سود می‌برد اما نام و وجه نمایشگاه برپا شده را زیر سوال می‌برد و باعث شلوغ شدن و سخت شدن رفت و آمد می‌شود فروشنده‌ها هم به زور اصرار بر تست کردن دارند!

«معصومی» که از طریق دوستانش متوجه برپایی نمایشگاه کتاب شده، تنوع کتاب کودک را خوب و ناشران آن را خوب می‌داند و از چاپ کتاب‌هایی ویژه کودکان به خصوص با مضمون محلی و استانی خوشحال است و کتاب‌های حسنی آمد به بیرجند به شهر علم  و فرهنگ حسنی آمد به قاینات را به عنوان نمونه ذکر می‌کند.

فردی که چند عنوان کتاب خریده است، هر چند انتشاراتی‌های حاضر در این نمایشگاه را خوب ارزیابی می‌کند، اما جای برخی ناشران قوی از جمله انتشارات دانشگاه تهران در حوزه دانشگاه‌ها را خالی می‌بیند و تاکید دارد: بیرجند شهری دانشگاهی است و جای انتشاراتی که دانشجویان را جذب کند، خالی بود. به نظر می‌رسد فقط یک انتشارات به صورت تخصصی کتاب‌های دانشگاهی عرضه می‌کرد.

به عقیده «حلاج مقدم» هنوز در این زمینه نیاز به کار بیشتر است اما به نسبت، وضعیت نمایشگاه خوب بود هر چند کتاب مورد نظرش در زمینه تکنیک‌های موفقیت در نوجوانی و انتشارات آن در نمایشگاه نبوده است!

دانشجویی می‌گوید: به دلیلی نزدیکی نمایشگاه به دانشگاهش، متوجه برپایی نمایشگاه شده و اطلاع رسانی درباره این نمایشگاه نسبت به سال قبل ضعیف بوده است و فقط یک بنر در اول خیابان معلم نصب شده است.

«علی قاسمی» اضافه می‌کند: هر چند تعدادی کتاب درسی و متفرقه می‌خواهم اما قدرت خرید، پایین و قیمت کتاب‌ها، بالاست و با اینکه علاقمند به خواندن کتاب هستم اما امکان خرید ندارم. تخفیف بن خرید هم پایین است در حالی که تخفیف بن خرید در نمایشگاه تهران بیشتر است.

وی تاکید می‌کند: بیشتر کتاب‌های مورد نیازم در نمایشگاه بود با این وجود کتاب‌های چاپ جدید، قیمت‌شان بالا بود. به نظرم برای یک خانواده کارگر، حتی ماهی صد هزار تومان هم برای کتاب سنگین است.

دانشجوی دیگری تعداد ناشران امسال را کمتر از دوره‌های قبل می‌داند و توضیح می‌دهد: برخی انتشارات قوی‌تر حضور ندارند. از لیست کتاب‌های مورد نیازم 20 درصد در این نمایشگاه بود.

«بیکی» استقبال مردم و ناشران قوی را پائین می‌داند و اضافه می‌کند: گرانی کاغذ هم موثر است و مردم هم با مشکل اقتصادی مواجه‌اند و برای یک دانشجو این بن‌ها و تخفیف‌های چیزی نیست. در مشهد و تهران فروش بیشتر است درصد تخفیف در تهران و مشهد بیشتر است. با هزینه‌های موجود، کتاب اولویت چندم است و اگرچه هدف نمایشگاه بالا بردن ساعت مطالعه است اما با این تخفیف و بن‌ها، این هدف عملی نمی‌شود.

فرد دیگری که چند جلد کتاب خریده است، تصریح می‌کند: در حوزه کارم و در زمینه‌های تاریخ، معماری، فرهنگ، کتاب می‌خواستم اما تعداد انتشارات در این زمینه محدود بود و بجز دو سه ناشرِ صاحب جایگاه، در این حوزه‌ها ناشران کم بودند.

«رمضانی» با اشاره به خرید کتاب‌های چاپ قدیم ولی با قیمت خوب، تکرار عناوین برخی کتاب‌ها در غرفه‌های مختلف را ایراد می‌داند و تاکید می‌کند: حیف است سالی یک بار نمایشگاه کتاب برگزار می‌شود و جای خالی برخی کتاب‌ها و ناشرن احساس می‌شود.

وی پیشنهاد کتاب به ویژه با حضور پژوهشگران فرهنگی و نویسندگان استانی را مطرح می‌کند و این کار را در رونق نمایشگاه و بالا بردن اطلاعات مردم موثر می‌داند و همچنین برپایی شب‌های فرهنگی در برخی شهرستان‌ها را اقدامی جدید و جالب می‌داند که فرصت خوبی بری معرفی شهرستان‌ها و ویژگی‌های آنهاست.

مسئول غرفه انتشارات ندای الهی از قم نیز، هر چند به نسبت از استقبال راضی است اما تصریح می‌کند: نسبت به سال‌های قبل انتظار خرید بیشتری بود اما اینطور نشد. متاسفانه تبلیغات در شهر کم بود و انتظار می‌رفت در مورد این رویداد فرهنگی سالانه استان تبلیغ بیشتر باشد.

«متقی زاده» که رمان خارجی، ایرانی و طب دارد، می‌گوید: چاپ‌های ما از سال 92 به بعد است و برخی رمان‌های خاص متقاضی دارد که در نشر ما چاپ نشده است.

مسئول انتشارات اوج اندیشه مشهد استقبال را نسبت به سال‌های قبل پائین و کم بودن تبلیغات شهری را مهم ترین علت می‌داند. به نظر «شاملی» قیمت کتاب چندان موثر نیست زیرا بییشتر کتاب‌هایش چاپ و قیمت قبل است.

مسئول انشتارات نیماژ از تهران که شعر و رمان دارد، استقبال مردم را متوسط و از خیلی جاها ضعیف‌تر می‌داند و تصریح می‌کند: شنیده‌ام که شهرداری اجازه تبلیغات نداده و فقط دو بنر در سطح شهر بیرجند نصب شده است.

به نظر وی ناشران قوی در نمایشگاهی شرکت می‌کنند که بدانند فروش دارد اما اینجا فروش و تبلیغ کم است و مردم بعد از چند روز از شروع به کار نمایشگاه کتاب، متوجه این رویداد شده‌اند.

یک دانشجوی طبسی اطلاع رسانی در دانشگاه را خوب نمی‌داند و انتقاد می‌کند: یک بنر در دانشگاه باید نصب می‌شد اما فقط در پیچ اینستای دانشگاه از نمایشگاه کتاب باخبر شدم!

«زهره شریفی» می‌گوید: برخی انتشاراتی‌های مورد نظرم مانند ققنوس و چشمه در نمایشگاه حضور ندارند. برخی کتاب‌ها هم چاپ قدیم است که البته ارزان‌تر هم هست.

مسئول انتشارات مژگان تهران هم اضافه می‌کند: آنطور که توقع بود از نمایشگاه استقبال نشده و بازارچه بیرون بیشتر مشتری دارد و کتاب در آن گم شده است و تبلیغات محیطی در سطح شهر کم است.

به نظر«براتی» مشکلات اقتصادی هم در استقبال مردم موثر است با این وجود به نظر می‌رسد به دلیل ضعف در اطلاع‌رسانی، خیلی‌ها از این مسئله خبر ندارند.

معاون فرهنگی و مطبوعاتی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی، وجود غرفه‌های غیرمرتبط با کتاب در نمایشگاه را مشکلی بیان می‌کند که خارج از اختیار این اداره کل و از برنامه‌های شرکت نمایشگاه‌ها بوده است که با واگذاری فضای آزاد به این اداره کل و ناشران موافقت نکرده است.

«رمضانی» انتقادهای مربوط به کم بودن تبلیغات محیطی نمایشگاه را نمی‌پذیرد و می‌گوید: حدود هشت بنر در ورودی‌ها و میدان‌ها و نقاط مختلف شهر نصب، 50 هزار پیامک به شهروندان و حدود 20 هزار پیام صوتی نیز ارسال و برای هر دانشگاه 10 بنر آویزی فرستاده و نامه‌ای به معاونان فرهنگی آن‌ها ارسال شد. انتقاد به نصب نشدن بنرها کم لطفی است.

وی تنها تبلیغ انجام نشده را نصب نشدن 200 بنر در بلوارهای بیرجند بیان می‌کند که با وجود پیگیری‌های بسیار با شهرداری، اجازه نصب داده نشد.

به نظر معاون فرهنگی و مطبوعاتی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان، امسال ناشران قوی تر از سال‌های قبل بودند و برای حضورشان پیگیری‌های زیادی انجام و نمایشگاه کتاب 11 استان حذف اما در خراسان جنوبی با زحمت برگزار شد ولی به دلیل کمبود فضا امکان پذیرش همه ناشران متقاضی نبود؛ «بیش از 100 ناشر به صورت مستقل حضور دارند؛ برخی هم به صورت نمایندگی یا غرفه‌ای مشترک از چند ناشر هستند، انتشاراتی‌ها قوی و متنوع هستند اما امکان پذیرش همه وجود ندارد.

به گفته رمضانی، کتاب‌های جدید چاپ سال‌های 96 و 97 است اما برخی ناشران کتاب‌های منتشرشده در سال‌های قبل را به قیمت پایین تر ارائه می‌کنند و به نظرم، این به نفع مخاطبی است که قدرت خریدش پایین‌تر است.

وی اضافه می‌کند: 20 درصد تخفیف‌ها مربوط به اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی و 10 درصد و بیشتر در اختیار فروشنده است. در پایان نمایشگاه می‌توان درباره استقبال نظر داد و خرید کتاب چندان هم بد نبوده است؛ طوری که در یک شب 100 میلیون تومان کتاب به فروش رفت.