در اواخر سال هفتاد، یک پژوهش دانشگاهی او را به شورای کتاب کودک کشاند و تحت تأثیر زنده‌یاد منصوره راعی، نوش‌آفرین انصاری و مسعود ناصری به عضویت این شورا درآمد و از آن پس به نوشتن برای کودکان و نوجوانان پرداخت. نخستین کتاب احمد اکبرپور برای نوجوانان با عنوان «دنیای گوشه و کنار دفترم» شامل دو داستان بلند بود که از سوی انتشارات خیام به چاپ رسید. بعدها دو داستان این کتاب را بازنویسی کرد و در دو کتاب جداگانه با عنوان‌های «امپراطور کلمات» و «رویاهای جنوبی» به چاپ رساند. نشر چشمه، کتاب «قطار آن شب» اکبرپور را در سال ۱۳۷۸ منتشر کرد. این کتاب از جمله کتاب‌های تقدیر شده کتاب سال وزارت ارشاد شد و یک فیلم تلویزیونی به کارگردانی حمیدرضا حافظی و یک فیلم سینمایی به کارگردانی حمیدرضا قطبی بر اساس آن ساخته شد. این کتاب علاوه‌بر انگلیسی، به زبان کره‌ای هم ترجمه شد.
احمد اکبرپور، کتاب «شب به خیر فرمانده» را در سال ۱۳۸۳ برای مسابقه‌ای که دفتر کودکان سازمان ملل متحد (یونیسف) و شورای کتاب کودک برگزار کرده بودند، نوشت. این اثر، برگزیده شورای کتاب کودک شد و در جشنواره ربع قرن دفاع مقدس هم جایزه گرفت. «شب به خیر فرمانده» در کانادا از سوی ناشر معتبر کانادایی (گرند وود) ترجمه و به چاپ رسیده است. این کتاب (با تصویرگری جدید نرگس محمد) در نشر افق چاپ شد و در جشنواره لاک پشت پرنده، پنج لاک پشت از آن خود کرد. تصویر کتاب اولیه توسط مرتض زاهدی بود که جوایزی در سطح جهانی هم خود اختصاص داد. علاوه بر زبان انگلیسی، این کتاب هم به زبان‌های چینی و کره‌ای ترجمه شد. خود اکبرپور می‌گوید که دو کتاب «شب به خیر فرمانده» و «قطار آن شب» را بیشتر از دیگر آثارش دوست دارد.
انتقال پیام‌های اخلاقی وظیفه یک نویسنده حوزه کودک نیست
در حاشیه اختتامیه سومین دوره جام باشگاه‌های کتابخوانی، با احمد اکبرپور گفت‌وگویی انجام دادیم. وی ابتدا درباره نوعی نوگرایی که در آثار متاخرش به چشم می‌خورد، گفت: من در کتاب‌هایم هیچ وقت قصدم دادن پیام اخلاقی و نصیحت کردن بچه‌ها نبوده است؛ این کار وظیفه معلم و پدر و مادر است؛ وظیفه نویسنده با معلم و والدین متفاوت است. درس خواندن و احترام به والدین در حیطه ادبیات نمی‌گنجد ادبیات فراتر از اینگونه پیام‌های ابتدایی است، ادبیات می‌خواهد یک شعور جدید به کودک و نوجوان ما بدهد.
وی شناخت دنیای جدید را یکی از ابزارهای مهم هر نویسنده دانست و بیان کرد: ما باید روز‌به‌روز دنیای جدیدی را کشف کنیم و در حالی که افسانه‌ها را می‌شناسیم، به تکنیک ادبیات روز جهان مسلط باشیم. دنیا با شتاب در حال پیش رفتن است و خلاقیت کودکان با این شتاب در حرکت است. کودکان ما باهوش‌تراند و اطلاعات بیشتری دارند.
چرا «شب به خیر فرمانده» بیشتر از دیگر آثار اکبرپور دیده شد؟
اکبرپور نقطه عطف نوشتن خود را قبل از کتاب «شب به خیر فرمانده» عنوان و اظهار کرد: کار اصلی و حرفه‌ای من در زمینه نویسندگی با کتاب «قطار آن شب» آغاز شد اما این، «امپراطور کلمات» بود که عنوان برگزیده شورای کتاب کودک را برای من به ارمغان آورد. پس از آن «شب به خیر فرمانده» را نوشتم که به زبان‌های چینی، کره ای و انگلیسی ترجمه شد و در ایران هم جایزه شورای کتاب کودک را از آن خود کرد.
این نویسنده حوزه کودک و نوجوان در پاسخ به این سوال که فکر می‌کنید چرا «شب به خیر فرمانده» به صورت ویژه‌تری دیده شده است؟ تصریح کرد: در شرایط بحرانی، باید کمی هم به صلح فکر کنیم؛ جهان دیوانه‌وار به سوی جنگ پیش می‌رود. پس از جنگ جهانی اول و دوم، بشر فکر می‌کرد که دیگر جنگی در کار نخواهد بود و تجربه به دست آورده است اما 40 سال بعد فهمیدیم که او هیچ تجربه‌ای کسب نکرده است؛ تاثیر جنگ‌های کنونیاز جنگ جهانی اول و دوم کمتر نبوده است؛ جنگ‌هایی که بزرگترها راه می‌اندازند اما کودکان از آن آسیب می‌بینند.
نویسندگان حوزه کودک ما با همتایان اروپایی و آمریکایی خود قابل مقایسه‌اند
نویسنده «غولماز» در بخش دیگری از این گفت‌وگو جایگاه نویسندگان کودک و نوجوان را در ایران در سطح جهانی، مطلوب خواند و اضافه کرد: نسبت به نویسندگان کشورهای عربی و کشورهایی مانند ترکیه و هند، ما وضعیت بهتری داریم و قابل رقابت با اروپا و آمریکا هستیم. ما مثل بقیه کشورها سالی 10 تا 15 کتاب خیلی خوب داریم، ولی از 50 کشور، 10 کتاب هم که بیرون بیاید، می‌شود 500 کتاب و کتاب‌های ما مهجور می‌ماند ولی سطح کار نویسنده و تصویرگر ایرانی بالاست. این را هم یادآور شوم که تصویرگران ایرانی، جایزه‌های جهانی را درو کرده‌اند و در این زمینه موفق بوده‌اند.
از کارگاه‌های نویسندگی، نویسنده بیرون نمی‌آید
اکبرپور با اشاره به معیارهای آموزش نویسندگی خلاق، اظهار کرد: بحث نویسندگی خلاق در کشور ما پیشرفت خوبی داشته اما تا رسیدن به مرحله آکادمی و دانشگاهی فاصله زیادی دارد هرچند رشته ادبیادت کودک به رشته‌های دانشگاهی اضافه شده - که می‌تواند به تئوری این بخش کمک کند - اما آموزش نویسندگی کودک بحث دیگری است که هنوز به وجود نیامده و دانشگاهی نیست. با اینکه 20 سال کارگاه‌های ادبیات کودک را با هزینه شخصی برگزار کردم، اما معتقدم هنوز نیاز به پرورش نویسندگان کودکی داریم که علاوه بر اشراف بر بحث‌های مربوط به روانشناسی کودک، موضوعاتی مانند ادبیات کودک جهان، افسانه‌ها، فرهنگ بومی و فولکور را هم بشناسند و بتوانند با تمام این امکانات خلاقیتی جدید پدید آورند.
نویسنده «ازدواج با خورشید» در عین حال با بیان اینکه از کارگاه‌های نویسندگی، نویسنده بیرون نمی‌آید، گفت: هیچ دانشگاهی هم نویسنده بیرون نمی‌دهد ما تنها می‌توانیم فردی را که عشق، علاقه و استعداد نویسندگی دارد، توانمندتر کنیم؛ اگر کسی هزارسال آکادمی بخواند، تا زمانی که تلاش ذهنی خودش هم نباشد، اتفاقی نمی‌افتد.
جام باشگاه‌های کتابخوانی، انقلابی در کتابخوانی پدید آورد
وی افزود: کارگاه‌های نویسندگی دید فرد را وسیع‌تر کرده و تکنیک را به او یاد می‌دهند اما برای نویسنده شدن باید اهمیت فولکور، افسانه‌ها، ضرب المثل و چیستان‌ها را دریابند؛ ما نمی‌توانیم تعهد دهیم که نویسنده پرورش دهیم؛ بدون اینکه درون فرد علاقه و کشش ذاتی وجود داشته باشد.
نویسنده کتاب‌های معرفی شده در جام باشگاه‌های کتابخوانی نیز هست، در این باره هم بیان کرد: حرکت جام باشگاه‌های کتابخوانی، انقلابی در کتابخوانی کشور به وجود آورده است؛ البته اگر ضعف‌هایش، برطرف و نقاط قوتش بیشتر شود، می‌تواند تاثیر مثبت و پویایی را ایجاد کند؛ نکته‌ای که در این زمینه دیده می‌شود، این است اگر شاخص‌های ارزیابی این جام، به جای کتاب‌های ترجمه‌ای، بیشتر از کتاب‌های تالیفی باشد، انگیزه نویسندگان داخلی و بومی افزایش می‌یابد.
نظر شما