خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در خراسان جنوبی - زهرا قاسمی: سختی‌های نویسندگی یک طرف و چاپ و نشر آثار تالیف شده، طرف دیگر؛ همه این‌ها را می‌شود با عشق به حرفه نویسندگی تحمل کرد اما چالش اساسی که بیشتر نویسندگان خراسان جنوبی را آزار می‌دهد، کتاب‌هایی است که پس از پیمودن راه پرفراز و نشیب چاپ و نشر، روی دست آن‌ها می‌ماند و باید خانه به خانه و کوچه به کوچه راه بیفتند تا سطر به سطر نوشته‌های خود را به فروش بگذارند.

به گفته برخی از نویسندگان استان خراسان جنوبی، حمایت‌ها از اهل قلم این خطه آنقدر کم است که نفس پرداختن به موضوع آن، خود چند عنوان کتاب می‌شود. در این شریط اهل قلم فقط حمایت می‌خواهند و بس، اما وقتی که دست وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان حامی آن‌ها کوتاه و بسته است، نیاز به ورود دستگاه‌ها و نهادهای دیگر برای حمایت از آن‌ها جدی‌تر می‌شود تا جوهر قلم نویسندگان از سردی بی‌توجهی خشک نشود.

چالشی که بعد از نشر خود را نشان می‌دهد
«حسن مختاری» نویسنده‌ای از دیار طلای سرخ، قاین است و از دوره دبیرستان از هر چیزی برای شناخت شهر و سرزمین مادری اش قلم می‌زند و می‌نویسد. او یک معلم بازنشسته است و مجموعه شعر «نگین قهستان» اولین کتاب چاپ شده اوست. بعد از این اثر، مختاری بیش از 10 کتاب دیگر را در کارنامه کاری‌اش به ثبت رساند.

این نویسنده و شاعر به خبرنگار ایبنا می‌گوید: اوایل که رو به کار نویسندگی آوردم، پنج هزار جلد از کتاب‌هایم را به چاپ رساندم ولی اکنون شمارگان آخرین کتاب‌هایم به هزار جلد هم نمی‌رسد.
 
مختاری ادامه می‌دهد: در استان خراسان جنوبی نویسندگان کم‌نظیری هستند اما همه آنها با یک چالش مشترک مواجه‌اند؛ چالشی که بعد از نشر کتاب، خود را نشان می‌دهد؛ طوری بعد از پیمودن مسیر سخت چاپ کتاب، بعد از نشر باید آثار چاپ شده را به دست و زیر بغل بگیرند، خانه به خانه، کوچه به کوچه و شهر به شهر بروند تا اثرشان را معرفی کنند، بلکه خریداری پیدا کند.

این نویسنده و شاعر از اینکه سازمان‌ها و نهادهای دولتی خراسان جنوبی، حمایتی از نویسندگان این خطه انجام نمی‌دهند، گلایه دارد و تاکید می‌کند: رسانه‌ها می‌توانند با معرفی آثار هنرمندان و نویسندگان استان خراسان جنوبی، تاثیر بسزایی در حمایت از آنها و کتاب‌هایشان داشته باشند.

آیا فضای مجازی دشمن کتاب و کتابخوانی است؟
وی فضای مجازی را دشمن کتاب و کتابخوانی می‌داند و می‌افزاید: این روزها نرم‌افزارهای در دسترس، کار نویسندگان را سخت می‌کند و مردم کمتر از آثار چاپی و کتاب استقبال می‌کنند.

مختاری با اشاره به اینکه کتابخانه‌های مدارس چندان رونقی ندارد، ادامه می‌دهد: این وظیفه آموزش و پرورش است که با تشویق دانش‌آموزان به انجام تحقیقات میدانی، باعث تقویت روحیه تحقیق و پژوهش و کتابخوانی در آنها شود؛ باید زمینه بازدید و حضور در کتابخانه‌ها برای دانش آموزان بیشتر فراهم شود.

به گفته این نویسنده و شاعر مطرح خراسان جنوبی، اگر نهادهای دولتی و کتابخانه‌های این استان هر کدام خود را موظف به خرید حداقل دو تا پنج جلد از یک کتاب از آثار نویسندگان استان کنند و یا کارمندان خود را به مطالعه ترغیب کنند یا سهمیه کاغذ در نظر بگیرند و با تخفیف ویژه در اختیار نویسندگان قرار دهند، شاید گرهی از این مشکلات باز شود.

نویسندگی بدون پشتگرمی ادامه دارد
«ذبیح الله محمودی» فرهنگی بازنشسته دیگری است از دیار آسبادهای خراسان جنوبی، نهبدان است که از حدود 10 سال پیش به فعالیت‌های تحقیقاتی و نویسندگی روی آورده و قلم زدن و نوشتن را عشق اصلی خود می‌داند.

وی نیز در این رابطه به خبرنگار ایبنا می‌گوید: اگر عشق به نویسندگی باشد، قلم روان می‌شود و اگر حمایتی نباشد، دلگرمی رو به دلسردی می‌رود و نویسنده کارش را بدون میل انجام می‌دهد.

به نظر محمودی، در شهرهای بزرگ برنامه‌های مختلفی برای حمایت از هنرمندان برجسته برگزار می‌شود تا نوشته‌هایشان را دیگران ببینند و رغبت در خواندن به وجود بیاید اما در شهرستان‌های کوچک نه تنها حمایتی نیست بلکه شاهد برنامه‌ها، همایش‌ها و ایجاد انجمن‌هایی برای نویسندگان نیستیم.
وی دوگانگی در مسیر نوشتن و اختلاف سلیقه را عاملی می‌داند که این روزها نویسندگان را از نوشتن بازداشته و مانع خوش درخشیدن آنان شده است و همچنین معتقد است: برخی کتاب‌های بی‌کیفیت موجود در جامعه و نوشته‌هایی که باب میل مردم نیست، از عواملی است که باعث می‌شود کمتر به کتاب و کتابخوانی و به دنبال آن، فروش آثار و کتاب‌ها منجر شود.

وضعیت چاپ و نشر نابسامان است
دکتر حامد نوروزی عضو هیئت علمی دانشگاه بیرجند که در زمینه‌های علمی و پژوهشی، تاکنون چهار کتاب به چاپ رسانده است، تاکید می‌کند: دانشگاه‌ها از نظر تولید آثار علمی وضعیت خوبی دارند اما مطالعه کتاب بیشتر به کتاب‌های درسی معطوف شده است. وضعیت چاپ و نشر آثار غیردرسی نابسامان است و نویسندگان را با مشکلات عدیده‌ای رو به رو کرده است.

محمود رمضانی معاون فرهنگی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان جنوبی هم در گفت‌وگو با خبرنگار ایبنا با ابراز تاسف از اینکه در این استان، حمایتی از نویسندگان صورت نمی‌گیرد، می‌گوید: بسیاری از مسئولان در زمینه فرهنگ و هنر و ترویج آن فقط خوب صحبت می‌کنند اما در عمل شاهد هیچگونه حرکتی نیستیم.

بودجه خاصی برای حمایت از نویسندگان استان وجود ندارد
وی ادامه می‌دهد: متاسفانه بودجه خاصی برای حمایت ویژه از نویسندگان استان وجود ندارد اما بنا بر تعهد و برای حمایت از آن‌ها، با بررسی آثار و کتاب‌های به چاپ رسیده، از نویسندگان استان در شورای کتاب تا سقف 30 درصد از آثارشان خریداری می‌شود و در اختیار نهادها و کتابخانه‌ها قرار می‌گیرد.

معاون فرهنگی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی در عین حال تاکید می‌کند: امسال در زمینه چاپ کتاب در استان، با پیشرفت چشمگیری رو‌به‌رو بودیم؛ طوری که سال گذشته 130 عنوان کتاب در زمینه‌های مختلف منتشر شد و امسال این تعداد به بیش از 205 عنوان توسط 180 نویسنده رسید.
 
محمود رمضانی ادامه می‌دهد: هر چند قیمت کاغذ از ابتدای امسال چهار برابر افزایش یافته است اما موضوع اختصاص سهمیه کاغذ برای نویسندگان پیگیری می‌شود تا در اختیار ناشران کتاب‌ها قرار گیرد بلکه تا حدودی از مشکلات این قشر عزیز کاسته شود.

به گفته وی، استانداری خراسان جنوبی می‌تواند دستگاه‌های اجرایی را ملزم به خرید کتاب‌های نویسندگان استان کند تا ضمن خرید کتاب‌ها، از فرهنگ کتاب و کتابخوانی هم حمایت شود.

این مسئول فرهنگی در خراسان جنوبی، با اشاره به خرید حمایتی 100 میلیون تومانی از کتاب‌های نویسندگان این استان توسط اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان جنوبی، ادامه می‌دهد: کتاب‌های دینی و مذهبی و به ویژه کتاب‌های خاص که در زمینه خراسان جنوبی و مزیت‌های نسبی آن نوشته شده است و فرهنگ مردم را به تصویر می‌کشد، بیشترین تقاضا را داشته است.