با وجود گمانهزنیهایی مبنی بر عدم کیفیت آکادمی سوئدی؛
ما به جایزه نوبل ادبیات نیاز داریم/آیندگان نیز از این رسوایی بزرگ باخبر شوند
این روزها اعتماد به آکادمی نوبل در بخش ادبیات از دست رفته است و این اعتماد از دست رفته منجر به انتخاب نشدن برنده نوبل ادبیات در سال 2018 شد. خیلیها معتقدند آکادمی نوبل امسال هم کفایت لازم برای مشخص کردن برنده را ندارد اما باید بدانیم وجود جایزه نوبل در دنیای ادبیات حیاتی است.
سارا دانیوس، منشی پیشین جایزه نوبل ادبیات معتقد است باید این شکاف سال 2018 در تاریخ ثبت شود تا آیندگان نیز از این رسوایی بززرگ باخبر شوند.
در طول سال گذشته مطالب زیادی درباره بیکفایتی هیئت داوران برای انتخاب مهمترین جایزه دنیای ادبیات به نگارش درآمده است. در پاسخ به این انتقادات مؤسسه نوبل هیئت داوران را به صورت کامل پاکسازی کرد و پنج عضو جدید به گروه اضافه کرد تا بتوانند مشکلات پیشین را جبران کنند.
اما سؤال اینجاست که آیا دنیای ادبیات دیگر به جایزه 9 کرون میلیونی نوبل نیاز دارد یا بهتر است این مبلغ را صرف حل فجایع زیستمحیطی سیاره زمین کند؟ افزایش بخشی جدید به نوبل ادبیات هم نوعی بدعت به حساب میآید. بر اساس وصیتنامه آلفرد نوبل جایزه نوبل در پنج گروه اهدا میشود اما در سال 1969 نوبل اقتصاد هم به این جایزه اضافه شد. البته آکادمی سوئدی اعلام کرد دیگر اجازه اضافهکردن جایزهای دیگر به نام خود را نمیدهد.
چه دوست داشته باشید یا نه، جوایز نوبل از جایگاهی تاریخی برخوردار هستند و اگر بخواهیم نوبل ادبیات را از این خانواده حذف کنیم و نوبل شیمی، پزشکی، اقتصاد، فیزیک، و صلح به کار خود ادامه دهند شکافی عظیم به وجود خواهد آمد. وقتی آلفرد نوبل ادبیات را همرده پزشکی، شیمی، و....قرار داد خوب میدانست ادبیات چه تأثیری برای انسانها دارد.
ادبیات نقشی حیاتی در محیط اخلاقی بشر دارد. برای درک این موضوع بهتر است به آثار چند برنده سابق نوبل ادبیات نگاهی بیندازید. روایت پابلو نرودا از روح لجوج آمریکای لاتین، کشف هویت انسان در پایان یک امپراتوری توسط ایشیگورو، و شهادت اسوتلانا الکسویچ از نابودی امیال و آرزوهای بزرگ روسیه نمونههای خوبی از این موضوع هستند.
در دنیای عجیبِ امروز ادبیات به انسانها اجازه میدهد چیزهایی را تصور کنند که هنوز وجود ندارند و بیشک رابطه بین داستانهای علمی-تخیلی و علم فیزیک شاهدی بر این مدعاست. حتی جیمز کاکالیوس، فیزیکدان کتابی تحت عنوان «فیزیک ابرقهرمانان» نوشت و در آن توضیح داد که نویسنگان آثار کمیک در دهه 1930 میلادی موضوعاتی را مطرح کرند که تازه در علم فیزیک اثبات شده است.
تاکنون هیچ نویسنده آثار علمی-تخیلی برنده جایزه نوبل ادبیات نشده است و منتقدین این موضوع را یکی از ضعفهای آکادمی سوئدی میدانند. علاوه بر این داوران تمرکز زیادی بر نویسندگان اروپایی داشتهاند. 102 از مجموعه 114 عدد جایزه به زبانهای اروپایی اهدا شده است.
بله انتقادات زیادی وجود دارد اما حذف نوبل ادبیات راهحل این مشکلات نیست. دنیا به ادبیات نیاز دارد و ادبیات نیاز به دیده شدن دارد و اهدای جایزهای چون نوبل ادبیات نشان میدهد که هنوز از اهمیت ادبیات باخبر هستیم.
جایزه نوبل ادبیات که به طور معمول سالیانه برگزیده خود را اعلام میکند در سال 2018 برگزار نشد زیرا آکادمی سوئدی اعلام برندگان نوبل ادبیات به رسوایی اخلاقی، فساد مالی، و همچنین بیوفایی بعضی از اعضا به قوانین نوبل مبنی بر فاش نکردن نامزدهای جایزه به عموم متهم شد.
کاترینا فراستنسن، شاعر و عضو آکادمی نوبل در آن زمان و شوهرش جان کلود آرنالت افراد مورد اتهام بودند. این دو مؤسسهای فرهنگی در استکهلم داشتند که پول زیادی هم از آکادمی سوئدی دریافت میکرد. آرنالت به سوءاستفاده از قدرت خود در مؤسسه فرهنگی و همچنین تعرض به 18 زن متهم شد. آرنالت، که سال گذشته به دو سال زندان هم محکوم شد، همچنین متهم شد که نام برندههای نوبل را در اختیار رسانهها قرار داده است.
نظرات