به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، مرور مهمترین رخدادهای چاپ و نشر کشور در سالی که گذشت دربردارنده اتفاق‌های عجیب و دور از ذهنی برای اهالی این حوزه است؛ از گرانی‌‌های چهار برابری بهای کاغذ و زینک تا متلاشی شدن بند قاچاق کتاب.
 
در گزارش پیش‌رو در 12 نگاه به تفکیک 12 ماه سال مروری داریم بر رخدادهای ریز و درشتی که در حوزه چاپ و نشر اهمیت داشتند.
 
نگاه اول؛ فروردین:
تشکیل انجمن ناشران پزشکی و آغاز گرانی کاغذ
اگرچه نیمی از ماه فروردین در تعطیلات قرار داشت اما رخدادهای مختلفی در این ماه پیش آمد. به‌عنوان مثال یکی از خبرهای این ماه، تشکیل انجمن فرهنگی ناشران علوم پزشکی با حضور بیش از 50 ناشر فعال در حوزه پزشکی بود.
 
در خبری دیگری اعلام شد که با موافقت مدیر بازرگانی خارجی سازمان صنعت، معدن و تجارت استان تهران از این پس واحدهای صنفی تولیدی برای ورود ماشین‌آلات نیازی به کارت بازرگانی ندارند و به صورت موردی می‌توانند با تایید این سازمان نسبت به ورود ماشین‌آلات خود اقدام کنند. تا پیش از آن در این زمینه چاپخانه‌داران مجبور بودند از یک پیمانکار، فروشنده یا فردی که کارت بازرگانی داشته باشد، استفاده کنند و این کار مشکلات زیادی را در معافیت سود بازرگانی که به ماشین تعلق می‌گرفت ایجاد می‌کرد.


 
گرانی قیمت کاغذ یکی از خبرهای نگران کننده فروردین با شروع سال 97 بود که بسیاری معتقد بودند می‌تواند نویدبخش استمرار گرانی آن‌ در ماه‌های بعد باشد. نیمه‌های فروردین ماه نگاهی به بهای کاغذ در مقایسه با آخرین هفته‌های سال 96 نشان می‌داد که قیمت کاغذ شاهد افزایش 12 تا 15 درصدی شده است. به عنوان مثال کاغذ 70 * 100 اندونزی که تا قبل از عید هر بند آن 108 هزار تومان خرید و فروش می‌شد اواسط فروردین به قیمت 121 هزار تومان فروخته می‌شد.
 
نگاه دوم؛ اردیبهشت
اردیبهشت؛ ماهِ نمایشگاه کتاب
صنعت نشر کشور در اردیبهشت ماه همانند 30 سال قبل درگیر برگزاری نمایشگاه کتاب تهران بود. این نمایشگاه که بعد از دو دوره برگزاری در شهر آفتاب بار دیگر به مصلا منتقل شده بود با اقبال خوبی از سوی مردم و ناشران روبه‌رو شد.
 
این نمایشگاه در فضایی به مساحت ۱۳۵ هزار متر مربع از 12 تا 22 اردیبهشت ماه راه‌اندازی شد و دو هزار و ۵۰ ناشر داخلی و ۱۳۲ ناشر خارجی کتاب‌های خود را عرضه می‌کنند. نمایشگاه تهران در قالب ۱۶ کمیته اجرا می‌شود که ۷ کمیته بر اساس سیاست‌های واسپاری وزارت ارشاد به صنف ناشران، توسط خودشان اداره می‌شود.


 
همچنین در این ماه جمعی از اهالی نشر با شهردار منطقه 11 درباره مشکلات راسته خیابان انقلاب و ناشران و کتابفروشان دیدار داشتند و درباره مشکل دست‌فروشان کتاب بحث و تبادل نظر شد.
 

نگاه سوم؛ خرداد
کشف انبارهای قاچاق و بسته حمایتی کاغذ
اوایل خرداد ماه بود که به دنبال کشف و ضبط انباری‌های کتاب‌های قاچاق، رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران در یک نشست خبری ضمن اعلام کشف 10 وانت کتاب قاچاق و بر ظرفیت اتحادیه برای تبدیل شدن به بازوی قدرتمند اجرایی برای رفع معضلات نشر تاکید کرد.


 
همچنین بسته حمایتی کاغذ در نشست با اعمال اصلاحاتی در وزارت صنعت، معدن و تجارت تایید و تصویب شد. در این بسته دلار 3800تومانی به کاغذ اختصاص داده شد.
 
در این ماه خبر تعطیلی کتابفروشی رود بعد از حدود 20 سال فعالیت، داغ بزرگی بر دل بسیاری از اهالی کتاب‌دوستان گذاشت.
 
آخرین رخداد این ماه، برگزاری هشتمین نمایشگاه چاپ دیجیتال و نشر رومیزی 28 خرداد -تا اول تیر ماه- بود که با حضور واردکنندگان دستگاه‌های چاپ دیجیتال، واردکنندگان مواد مصرفی و ارائه‌کنندگان خدمات چاپ دیجیتال در محل دائمی نمایشگاه‌های شهرداری تهران در بوستان گفتگو برپا شد.
 
نگاه چهارم؛ تیر
حمایت دولتی از لیتوگرافی
یکی از خبرهای امیدوارکننده نخستین فصل تابستان، قرار گرفتن زینک چاپ افست و فیلم لیتوگرافی در اولویت کالایی یک با موافقت وزارت صنعت معدن و تجارت بود که با اجرایی شدن آن، ارز دولتی به واردات زینک و فیلم تعلق گرفت.
 

برگزاری انتخابات انجمن ناشران دانشگاهی یکی دیگر از رخدادهای تیر ماه بود، در این انتخابات ۱۱۰ نفر از اعضای انجمن، عباس حسینی‌نیک با ۵۹ رای، شهروز گهواره‌ای با ۵۸ رای، مریم رونق با ۵۷ رای، مرتضی زینعلی ۵۴ رای، محمدتقی عرفانپور ۵۰ رای، عباس غمگسار با ۵۰ رای  و محمدرضا ناجیان با رای ۵۰ رای هفت نفر برگزیدند.
 
نگاه پنجم؛ مرداد
قرارگرفتن ماشین‌آلات چاپ در ردیف کالاهای گروه یک
برگزاری اولین نمایشگاه بین‌المللی کاغذ، مقوا، فراورده‌های سلولزی و ماشین‌آلات وابسته تهران از ۱۰ تا ۱۳ مرداد ماه در محل دائمی نمایشگاه بین‌المللی تهران یکی از رخدادهای مهم مرداد ماه سال 97 بود.
 
همچنین موسسه خانه کتاب به مناسبت هفتاد سال مجاهدت فرهنگی از تلاش‌ها و فعالیت‌های فرهنگی مرتضی آخوندی؛ مدیر انتشارات دارالکتب الاسلامیه یکشنبه هفتم مرداد در پژوهشگاه فرهنگ، هنر و معماری تجلیل کرد.


 
حضور هیات تجاری صنعت چاپ ایران در بیست‌وپنجمین نمایشگاه چاپ و بسته‌بندی ژاپن (IGAS) از چهار تا نهم مرداد ماه امسال در شهر توکیو نیز رویداد مهم و اثرگذاری برای اهالی چاپ بود که به تبادل و رایزنی فعالان چاپ ایران با دست‌اندرکاران چاپ ژاپن منجر شد.
 
خبر قرار گرفتن واردات ماشین‌آلات چاپ در ردیف کالاهای گروه یک برای جذب ارز دولتی با دستور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی یکی دیگر از خبرهای خوب و تاثیرگذار سال 1397 به شمار می‌آید، زیرا اگر این اتفاق نمی‌افتاد و ارزی به آن اختصاص پیدا نمي‌کرد، باید ماشین‌آلات با ارز آزاد خریداری می‌شد و یک ماشین چهاررنگ دو ورقی که 300 تا 400هزار یورو است، حدود سه تا چهار میلیارد تومان تمام می‌شد.
 
نگاه ششم؛ شهریور
درگذشت پیشکسوت صنعت چاپ
اوایل شهریور ماه امسال در انتخابات نوبت دوم مجمع عمومی تعاونی با رای اعضای تعاونی احمدرضا اعتمادمظاهری با 106 رای، اینجانب حمید غفاری با 102 رای، بهمن پورمند با 89 رای، مجتبی هاشمی با 87 رای، حسین اسکویی با 85 رای، محمدحسین لاکانی با 83 رای و پرویز اخوان حیدری 69 رای انتخاب شدند.

خبری که کام اهالی نشر را تلخ کرد این بود که رضا احمدی؛ مدیرمسئول نشر علم کشاورزی با اشاره به مشکلات اقتصادی و نبود توان مالی اعلام کرد که مجبور شده کتاب‌هایش را با قیمت کیلویی 800 تومان بفروشد تا خمیر شود تا از پس هزینه‌های جاری از‌جمله پرداخت کرایه دفتر و انبار‌داری کتاب‌ها برآید.
 
محسن جوادی؛ معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان رئیس سی‌و‌دومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران شد. در این ماه همچنین حباب گرانی مقوا که یکی از خبرهای مهم روزهای اخیر صنعت نشر کشور بود، ترکید. پس از اینکه به سامانه نیما ارز اختصاص داده شد، بخش زیادی از محموله‌های مقوا که مدت‌ها بود در گمرک باقی مانده بود و بازار را دچار کمبود کرده بود، ترخیص شده‌اند.



برگزاری جشن ملی صنعت چاپ با حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و جمعی از دست‌‌اندرکاران حوزه چاپ و نشر در تالار وحدت نیز یکی دیگر از برنامه‌های این ماه در روز 12 شهریور بود اما از خبرهای ناگوار این ماه، درگذشت اسماعیل دمیرچی، نویسنده و پیشکسوت صنعت چاپ در روز 16 شهریور بود. زنده‌یاد دمیرچی که مدتی در بستر بیماری بود بر اثر عارضه قلبی در بیمارستان شهید رجایی تهران درگذشت.

نگاه هفتم؛ مهر
راه‌اندازی سامانه صدور مجوز نشر
انتخاب مهدی اسماعیلی‌راد نماینده آشنا در شورای سیاستگذاری نمایشگاه کتاب یکی از مهمترین خبرهای مهر ماه در سال 1397 بود.
 
همچنین هوشنگ نوروزی؛ پیشکسوت صنعت چاپ کشور جمعه ششم مهر در 87 سالگی دار فانی را وداع گفت.
 
برگزاری چهارمین نمایشگاه دارویی ایران فارما و سومین نمایشگاه تخصصی کتاب‌های پزشکی با تخفیف 50 درصدی کتاب‌ها و حضور 33 ناشر پزشکی در مصلای تهران از دوم مهر ماه دیگر خبر مهم این ماهبود.
 
خبر مهم دیگری که در حوزه کتاب منتشر شد، راه‌اندازی سامانه‌ای جدید از سوی دفتر توسعه‌ کتاب و کتابخوانی تا با توجه به مشکلات سامانه صدور مجوز نشر کتاب، بهبود فرآیند جایگزین و در اختیار ناشران قرار دهد.



یک انبار کتاب قاچاق نیز در خیابان جمال‌زاده - خیابان کلهر کشف و ضبط شد. بیش از 2000 عنوان کتاب در این انبار کشف و ضبط و بر اساس اطلاعات به دست آمده 15 وانت‌بار کتاب از انبار مذکور تخلیه شد.
 
همچنین ابراهیم دهقان فردوس؛ مدیر انتشارات نغمه یکشنبه 29 مهر ماه به علت بیماری سرطان درگذشت.
 
برگزاری نمایشگاه چاپ و بسته‌بندیIPAP 19 نیز در مهرمان در مجموعه شهر آفتاب برپا شد و تا بیست‌ودوم این ماه ادامه داشت. این نمایشگاه به دنبال تجربه موفق نخستین نمایشگاه چاپ و بسته‌بندی تهران با همکاری نمایشگاه دوسلدورف با حضور جمعی از معتبرترین برندها و فعالان حوزه چاپ و بسته‌بندی ایران و جهان برگزار شد.
 
نگاه هشتم؛ آبان
هفته کتاب و تداوم کشف انبار کتاب‌های قاچاق
جمعی از چاپخانه‌داران ایرانی برای بررسی جدیدترین فناوری‌های چاپ در قالب هیات تجاری دوم تا ششم آبان به هفتمین دوره نمایشگاه چاپ و بسته‌بندی شانگهای در چین رفتند.
 
در ماه آبان نیز در ادامه کشف و ضبط انبارهای قاچاق کتاب، یک انبار در خیابان جمالزاده جنوبی کشف شد و حدود ۱۲ نیسان کتاب از این انبار جمع‌آوری شد که شامل کتاب‌های قاچاق و افست ناشران بود.


برگزاری هفدهمین جشنواره کتاب و رسانه در آبان ماه و هم‌زمان با هفته کتاب اتفاق دیگری در در این ماه بود.  امسال 175 نفر خبرنگار بیش از 535 اثر از شهرهای مختلف سراسر کشور به دبیرخانه اثر ارسال کردند.
 
همچنین زنده‌یاد حسن عباسی، از موسسان خیریه مدرسه‌سازی صنعت چاپ و ساخت ۷۴ مدرسه در نقاط محروم کشور، عصر روز پنجشنبه 17 آبان به رحمت ایزدی پیوست که از جمله اقدامات وی‌ می‌توان به مشارکت در تاسیس صندوق قرض‌الحسنه صنف چاپ، مشارکت در تاسیس خیریه محبان‌الصادق صنف چاپ و حضور فعال در این مجموعه‌ها اشاره کرد.

در این ماه محمود آموزگار؛ رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران در نشست خبری با موضوع قاچاق کتاب از پلمپ سه کتابفروشی در جریان شناسایی کتاب‌های قاچاق خبر داد و گفت: اکتشاف کتاب‌های قاچاق شامل 90 دستگاه وانت نیسان و خاور بود که از انبارها و مغازه‌های سطح شهر جمع‌آوری شده است، بررسی‌ها نشان می‌دهد 30 ناشر بیشترین ضرر را از این قاچاق‌ها دیده‌اند.
 
در ادامه این اقدامات نیز عصر شنبه پنجم آبان 1397 با مساعدت اداره کل حراست وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و همکاری و اقدام پلیس امنیت و دستور قضایی یک چاپخانه کتاب قاچاق در محدوده خیابان محلاتی کشف شد.

خبر خوش هشتمین ماه سال 97 بازگشایی مجدد کتاب‌فروشی انتشارات «رود» در محل جدید بود، این این کتاب‌فروشی که  پنج‌ماه پیش و بعد از 20 سال فعالیت به دلیل مشکلات مالی تعطیل شد و بعد از تامین بودجه پنج‌شنبه 10 آبان مجددا افتتاح شد
 
نگاه نهم؛ آذر
توقف صدور مجوز نشر به ناشر-مولفان با رای اداره کتاب
نخستین خبر نهمین ماه سال 1397، راه‌اندازی و افتتاح کتاب‌فروشی انجمن صنفی زنان ناشر در خیابان انقلاب بود که هم‌زمان با روز کتابگردی (پنجشنبه اول آذر) با حضور جمعی از مسئولان دولتی و اصحاب نشر افتتاح شد.
 
برگزاری انتخابات تعاونی ناشران و کتاب‌فروشان تهران در روز یکشنبه 18 آذر، رخداد دیگر این ماه بود. در این رای‌گیری ناصر بخشی؛ انتشارات دوران با 98 رای، سیدمحمدعلی مرعشی؛ انتشارات حافظ نوین با 93 رای، ارشد عین‌اللهی؛ انتشارات خانه فرهنگ با 72 رای، محمدفواد صبوری؛ انتشارات فواد با 66 رای، محمدمهدی داوودی‌پور؛ انتشارات نگار با 65 رای به عنوان اعضای اصلی عیات مدیره انتخاب شدند.

 همچنین بیست و پنجمین نمایشگاه بین المللی چاپ و بسته بندی تهران صبح پنجشنبه 22 آذر با حضور 445 شرکت داخلی و خارجی در محل دائمی نمایشگاه‌های بین المللی تهران افتتاح شد، بیش از 12 کشور خارجی در این نمایشگاه حضور داشتند.
 
در این ماه محمد جواد مرادی‌نیا؛ مدیرکل اداره کتاب وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز اعلام کرد با توجه به اینکه  صدور مجوز نشر به مولفان به شکل ناشر-مولف جایگاه قانونی ندارد، تا اطلاع ثانوی صدور این نوع مجوز متوقف شده است.
 
نگاه دهم؛ دی
دستگیری سلطان کاغذ و کشف 30هزار تن کاغذ
در نخستین روزهای این ماه، نشست «بررسی راهکارها و برنامه‌های مقابله با تکثیر غیرقانونی کتاب دانشگاهی» دوشنبه سوم دی با حضور اعضای انجمن فرهنگی ناشران کتاب دانشگاهی و خبرنگاران حوزه فرهنگ برگزار شد.

 

دستگیری سلطان کاغذ خبر داغی در یکی از سردترین ماه‌های سال بود، نیروی انتظامی در این پرونده موفق شدند اعضای این باند را شناسایی و پس از هماهنگی با مقام قضائی در عملیات ضربتی، گروهی 16 نفره که بالغ بر 30 هزار تن کاغذ را با ارز دولتی وارد کشور کرد و آن را احتکار کرده بودند، دستگیر کردند. ارزش اولیه این پرونده بالغ بر یک‌هزار و 700 میلیارد تومان برآورد شد.
 
به دنبال داغ شدن تنور انتخابات اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران و ثبت‌نام افراد مختلف برای حضور در هیات مدیره هشت نفره این اتحادیه، هفت نامزد انتخابات اتحادیه ناشران و کتابفروشان انصراف خود را از حضور در انتخابات اتحادیه به دلیل کارشکنی‌های مستمر اعلام کرد. این افراد عبارت بودند از یحیی دهقانی، محمدرضا توکل صدیقی، فتح‌الله فروغی، مسعود پایدار، سیدعباس حسینی نیک، عبدالعظیم فریدون و فرهاد تیمورزاده.
 
ماه یازدهم؛ بهمن
انتخابات یازدهمین دوره اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران
رونمایی از سامانه اینترنتی پست در روز سه‌شنبه 2 بهمن با حضور جمعی از مدیران موسسه خانه کتاب و شرکت ملی پست در سالن سرای اهل قلم موسسه خانه کتاب یکی دیگر از خبرهای امیدوارکننده و مهم بهمن ماه بود که بار دیگر به کمک ناشران آمد.
 
دا‌غ‌ترین خبر یازدهمین ماه سال اما، خبر برگزاری انتخابات اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران بود. در این انتخابات که با حضور 451 نفر از اعضا برگزار شد، کاظم علمی با 347 رای ، محمود آموزگار با 340رای، حسن قربانی با 307 رای، محمد‌مهدی فخری‌زاده با 301 رای، هومان حسن‌پور با 300 رای ، نسرین سیاح‌فر با 283 رای و رفیع احمدجواهری با 277 رای برگزیده شدند. همچنین در انتخابات داخلی هیات مدیره نیز هومان حسن‌پور به عنوان رئیس اتحادیه و محمود آموزگار و کاظم علمی به ترتیب به عنوان نایب رئیس اول و دوم اتحادیه انتخاب شدند.



هفتمین نمایشگاه بین‌المللی صنعت چاپ و بسته‌بندی مشهد  نیز ۹ تا ۱۲ بهمن در نمایشگاه بین‌المللی مشهد برگزار شد.
 
دامنه گرانی‌های کاغذ که همچنان ادامه داشت در بهمن ماه هم تنش‌هایی را در بازار نشر ایجاد کرد، به‌ طوری که قیمت کاغذ در دهه دوم بهمن ماه حدود 100 هزار تومان نسبت به قیمت هفته گذشته افزایش داشت. در این ماه هر بند کاغذ تحریر سه ورقی اندونزی در بازار به قیمت 350 هزار تومان و هر بند کاغذ تحریر چهار و نیم ورقی 400 هزار تومان خرید و فروش می‌شد. همچنین کاغذ گلاسه کیلویی 21 تا 25 هزار تومان بود.
 
در این ماه جمعی از خبرنگاران و ناشران روز یکشنبه ۲۸ بهمن از انبار بزرگترین محموله کتاب قاچاق در کشور بازدید کردند. در این انبار بیش از ۵۰۰ هزار جلد کتاب به ارزش ۱۵ تا ۲۰ میلیارد تومان وجود داشت که بخش عمده‌ای از این کتاب‌ها آثار پرفروش بازار نشر ایران بودند.
 این کتاب‌ها بیش از ۵۰۰ هزار جلد هستند و ارزش ریالی این کتاب‌ها نیز بین ۱۵ تا ۲۰ میلیارد تومان است.


 
انتخاب مدیران کمیته‌های مختلف از سوی رئیس نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران رخداد دیگری بود که در این ماه رقم خورد؛ سید احمد رفیع جواهری به عنوان مدیر کمیته ناشران داخلی، داریوش نویدگویی به عنوان مدیر  کمیته فعالیت‌های فرهنگی، احد رضایی به عنوان مدیر کمیته ناشران خارجی، علی اکبر تورانیان به عنوان مدیر کمیته اطلاع‌رسانی، رضا بصیرت به عنوان مدیر کمیته اداری مالی، مهدی سهل‌آبادی به عنوان مدیر کمیته حراست،  داریوش رضوانی به عنوان رئیس هیئت بدوی رسیدگی به تخلفات، نیکنام حسینی‌پور به عنوان رئیس هیئت تجدید نظر رسیدگی به تخلفات، محسن عموشاهی به عنوان دبیر شورای برنامه‌ریزی، احمد شاکری به عنوان مدیر بخش بین‌الملل، سیدمحمد طباطبایی‌حسینی به عنوان مدیر کمیته روابط عمومی برگزیده شدند.
 
نگاه دوازدهم؛ اسفند
ابهام در بازار کاغذ و نگرانی از آینده
برگزاری کارگاه آموزشی رهبری بنگاه‌های نشر در شرایط تلاطم و بحران اقتصادی در روز اول اسفند در انجمن فرهنگی ناشران کتاب دانشگاهی  یکی از اخبار مهم این حوزه در آخرین ماه سال بود.
 
همچنین به دنبال افزایش قیمت 400 درصدی زینک، رئیس اتحادیه لیتوگرافان تهران با اشاره به ترخیص 25 هزار متر زینک در بازار از آغاز فروش زینک 18 هزار تومانی به لیتوگرافان و چاپخانه‌داران خبر داد، این در حالی بود که بهای هر ورق زینک به بیش از 40 هزار تومان نیز رسیده بود.
 
هومان حسن‌پور؛ رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران نیز به موضوع واردات 200 هزار تن کاغذ به کشور از زمان فعالیت کارگروه کاغذ وزارت اشاره کرد و گفت: در این میان فقط ۱۴ هزار تن از این کاغذها در قالب سیستم متمرکز دولتی توزیع شده است و 186 هزار تن دیگر سرنوشت مشخصی ندارد.
 
با مرور فصول 12 گانه سال 1397 و اخبار خوش و ناخوشی که خواندیم و شنیدیم، باید دید آیا با شروع سال جدید و وعده‌ها و دلگرمی‌های مسئولان می‌توان سال روشن و خوش‌آتیه‌ای را پیش رو داشت یا خیر.