در ابتدای این نشست، شیرین محمدی، گفت: مرکز ترجمه حوزه هنری اواسط سال ۹۳ با رویکرد جدید و هدف معرفی آثار انقلاب اسلامی به سایر ملل، فعالیت جدی‌تر خود را آغاز کرد. این مرکز تاکنون بیش از یکصد عنوان کتاب را به بیش از ۱۹ زبان دنیا و گونه‌های مختلف کتاب کودک و نوجوان، شعر، داستان کوتاه، رمان و خاطره، ترجمه و چاپ کرده است.
در ادامه، سعیده حسین‌جانی مدیر مرکز ترجمه حوزه هنری گفت: تمرکز ما در مرکز ترجمه حوزه هنری بر روی ترجمه ادبیات است و روی مهمترین جریان ادبیات معاصر به ویژه ادبیات چهل سال اخیر کار می کنیم. در حوزه هنری آثاری به زبان‌های مختلف ترجمه شده بود اما ما ابتدا در حوزه تولید محتوا کار کردیم تا مخاطبان جهان با ادبیات کهن و تمدن شش هزار ساله ما آشنا شوند. بنابراین سعی کردیم شکوفه‌ها و گل‌های درخت ادبیات را معرفی کنیم تا جهان با ادبیات معاصر ما آشنا شوند.
وی ادامه داد: رمان‌ها و داستان‌های زیادی از نویسنده‌های معاصر و مطرح به زبان‌های مختلف ترجمه کردیم و بازخورد خوبی داشتیم. با توجه به نیازسنجی‌هایی که داشتیم در سال‌های گذشته تمرکز بیشتری بر شهرها و کشورهای همسایه مانند کویته، لاهور و پاکستان داشتیم. همچنین بر بازار مخاطب ترکیه کار کردیم. با بنیاد مطالعات ایرانی در لندن تفاهم نامه داشتیم که منجر به تولید کتاب شد.
بهبهانی از دیگر سخنرانان این نشست گفت: باعث تاسف است که اتفاق خوب و بزرگی که در مرکز ترجمه حوزه هنری رخ داد به اندازه لیاقتش مورد توجه قرار نگرفت. برای من شگفت آور بود وقتی لیست آثار ترجمه شده این مرکز را دیدم. جای تاسف است که به این کار بزرگ توجه کمی شده است.
وی ادامه داد: برای فهم جایگاه و وضعیت ترجمه در کشور ما می‌بینیم که بر اساس پژوهش‌ها در حدود دو سه دهه گذشته جزو کشورهایی بودیم که حدود ۸۰ درصد واردات در حوزه ادبیات داشتیم و حدود ۲۰ درصد تالیف داشتیم که متناسب با بازار ترجمه، تغییراتی در این درصدها رخ می دهد. در هیچ دوره ای از تاریخ معاصر از این حالت خارج نشدیم و مصرف کننده و وارد کننده ادبیات بودیم. زبان فارسی بر اساس نظریه‌های جامعه‌شناسی یک زبان حاشیه ای محسوب می‌شود.
بهبهانی بیان کرد: وقتی زبان و ادبیات حاشیه‌ای شود محصولات فرهنگی از مرکزنشین‌ها به سمت حاشیه می رود و رابطه ما یک طرفه می شود و عموما بازاری در بین آنها نداریم اما بازار ما مهیای دریافت کردن آنها است. کسی منکر نیست که ما گذشته ادبی فاخری داشتیم اما اکنون وضعیت ما اینگونه است.
این استاد دانشگاه اظهار کرد: مرکز ترجمه حوزه هنری در مدت خیلی کم کار فوق العاده ای به لحاظ کمیت تعداد آثار منتشر شده انجام داد و هر سال چندین عنوان جدید به کتاب های ترجمه شده این مرکز اضافه می شود. آثاری که من مطالعه کردم از دید کیفی قابل احترام بود و کیفیت چاپ در اکثر آنها خوب بود. از دید کیفی ترجمه‌ها چون مترجم این آثار کسانی هستند که جدای از تسلط ادبیات، دغدغه انتقال فرهنگ و ادبیات هم دارند و صرفا آشنایی با دو زبان آنها را به سمت مترجمی نبرده است، شاهد آثار قابل قبولی هستیم.
بهبهانی ادامه داد: تنوع انتخاب آثار از سوی مرکز ترجمه خوب است. تصور این است که وقتی حوزه هنری انقلاب اسلامی اثر را انتخاب کند حتما چهارچوب‌های سفت و سخت برای خود دارد اما متوجه شدم اینگونه نیست بلکه گستره انتخاب در حوزه های شعر، داستان و...گسترده بود. به لحاظ گستره زبان هایی که ترجمه شده مطالعه کردند و برای انتخاب این نوع زبان ها حساسیت به خرج دادند.
وی گفت: به جای ترجمه به زبان‌های مرکزنشین به زبان‌های حاشیه‌ای ترجمه و با مخاطبان این زبان‌ها ارتباط بگیریم، زبان‌هایی که به لحاظ قدر و قدرت به ما نزدیک هستند و رابطه غیرمتقارنی نداریم و امکان دردست گرفتن بخشی از بازار کتاب و ادبیات این زبان‌ها موجود است؛ مانند زبان اردو، کردی یا ارمنی .بازار فرانسه، اسپانیا و کشورهای انگلیسی زبان مهیای گرفتن آثار ما نیستند. در طول تاریخ در مورد کشور ما و زبان و ادب فارسی هرچه به گذشته برمی گردیم می بینیم که مستشرقین هویت ما را برای جهان و حتی خودمان تعریف کرده اند. درهیچ دوره ای ما خودمان و ادبیاتمان را برای جهانیان تعریف نکردیم. فعالیت مرکز ترجمه حوزه هنری و کاری که مراکز مشابه انجام می دهند به این معناست که تلاش کنیم هویت و ادبیات خودمان را خودمان معرفی کنیم.
وی در پایان گفت: بزرگان ادب فارسی مانند حافظ، سعدی یا عطار امروز در سطح نظام جهانی ادبیات به حاشیه رانده شده‌اند، مولانا همچنان مطرح و در مرکز است و اگر اثری از نویسندگان ما هست که برگرفته از داستان‌های مثنوی است در ترجمه قطعا با اقبال روبرو می‌شود؛ بنابراین باید ارتباط ها را برقرار کنیم.
نظر شما