وی ادامه داد: به طور کلی اشعار من به کشف و شهود در کلمات و معنای آن می‌پردازد؛ یعنی دغدغه اصلی من همیشه پرداختن به موضوعات بکر و مضامینی است که کمتر کسی به سراغ آنها رفته است؛ از این رو انتخاب زوایایی غیرمتعارف برای نگاه کردن به مسائل همیشه دغدغه من در شعر بوده است.
این مدرس دانشگاه در توضیح دلایل تغییر زبان شعرهایش گفت: رفتن به سمت زبان ساده‌تر خودخواسته نبوده است. شعرهای این مجموعه دوره‌ای را شامل می‌شود که شروع به نوشتن شعرهای کوتاه کردم و به همین دلیل امکان مانور زبانی در آن نبود. به همین دلیل در این شعرها بیشتر دغدغه‌های عاطفی و عاشقانه غلظت بیشتری پیدا کرده است. این مجموعه شعرهایی را شامل می‌شود که در سال‌های 95-96 سروده‌ام.
وی افزود: به خاطر دارم در دوره‌ای که جوان بودم این ارتباط بسیار سخت بود و چند مجله بیشتر نبود و کار کردن با این مجله‌ها نیز خیلی سخت بود؛ خصوصا اگر شاعر در پایتخت حضور نداشت و شهرستانی بود. در نتیجه این حسن فضای مجازی است که ارتباط سهل‌الوصول‌تر شده است. در عین حال همین امکان پاشنه آشیل خیلی از شاعران هم هست. مثلا فلان شاعر جوان با چهارمین یا پنجمین شعری که می‌گوید، آن را به مخاطبان عرضه می‌کند و در همین حین ممکن است اقبالی هم به آن شعر بشود و این می‌تواند شاعر را متوهم کند.
این شاعر در توضیح زمان‌بر بودن پروسه شکل‌گیری شعر و شاعری گفت: شعر از هنرهایی است که زمان می‌برد تا شاعر و شعرش قوام پیدا کند و این طور نیست که شاعر یک دفعه دچار جهشی فوق‌العاده شود. حتی کسانی که در تاریخ شعر و ادبیات دچار چنین جهش‌هایی شدند، در زبان شعری چنین اتفاقی برای آنها رخ نداده است. از نظر زبانی، زمان را نمی‌شود میانبر زد و باید حتما زمان بگذرد تا بتوان از پیچ و تاب‌های زبانی عبور کرد و به زبانی پالوده و ویژه دست پیدا کرد.
خواجات با گلایه از مطالعه کم شاعران جوان اظهار کرد: همان‌طور که در جامعه همه چیز فست‌فودی شده، مطالعات جامعه هم فست‌فودی شده است. من متوجه برخی رفتارها نمی‌شوم. پی‌دی‌اف خوانی روی موبایل اصلا معنی ندارد و من این را مطالعه نمی‌دانم. به یادم دارم که در سال‌های نوجوانی و جوانی کتاب برای خواندن کم می‌آوردیم و با اینکه تکنولوژی آنقدر پیشرفت نکرده بود اما می‌دانستیم که کتاب فلان نویسنده چه تاریخی منتشر می‌شود.
وی ادامه داد: علاوه بر این موارد متون کلاسیک را هم می‌خواندیم؛ اما امروز شاعران جوان ما به جای خواندن کتاب، تئوری‌خوان شده‌اند و این دردی از آنها دوا نمی‌کند. یعنی چهارتا اسم و تئوری یاد می‌گیرند تا بتوانند گلیم خودشان را در بحث‌ها بیرون بکشند. موضوع دیگر اینکه اصل قضیه شعر است؛ یعنی فرد در ابتدا باید برادری خودش را ثابت کند. شعر خوب لزوما نیاز به تئوری ندارد ولی نیاز به خواندن شعر دارد. یعنی امکان دارد که شما شاعر خوبی باشید اما تئوری نخوانده باشید و فقط به واسطه خواندن شعرهای خوب در ذهن شاکله‌ای به وجود آمده باشد که بتواند شما را به سوی شعرهای خوب رهنمود کند.
شاعر مجموعه شعر «خالکوبی پروانه بر اژدها» با اشاره به تغییرات شعر امروز نسبت به دهه‌ها قبل گفت: ادبیات وابسته به جامعه است و هرچه گفتمان‌ها جسارت داشته باشند در ادبیات هم ما این جسارت‌ها را می‌بینیم. دهه 70 دهه خاصی بود، به همین دلیل گفتمان‌های ادبی آن هم توفنده‌تر بود. البته همه شاعران دهه 70 آدم‌های باسوادی نبودند. بعضی‌ها با شاعران توانمند این دوره بُر خورده بودند و حساب این افراد از کسانی که می‌دانستند چه کاری انجام می‌دهند، فرق می‌کند.
وی افزود: غالبا شاعرانی که از دهه 70 باقی مانده‌اند، شاعران مولف هستند؛ یعنی شاعرانی که دیدگاه و تئوری داشتند و درباره شعرشان مولفه‌نگاری می‌کردند. شما اگر دقت کنید می‌بینید که ما شاعرانی از این جنس کم داریم. جسارت یک نقطه زمانی بود که به المان‌های مختلفی برمی‌گشت؛ در آن زمان جامعه جسارت‌آمیز بود و شاعران را نیز جسارت‌آمیز کرده بود. من یادم می‌آید در آن دوره به قدری روزنامه و مجله بود که ما شعر برای عرضه کم می‌آوردیم. یعنی از ما شعر می‌خواستند و ما نداشتیم. امروزه روزنامه‌ها که چندان محلی برای ارائه شعر ندارند. مجلات ادبی هم همین‌طور. شما نگاه کنید که در گذشته مجلات ادبی ما از سوی چه کسانی اداره می‌شد و امروز این مسئولیت را چه کسانی به عهده گرفته‌اند. این‌ها تاثیرگذار هستند.
خواجوات در توضیح وضعیت این روزهای بازار کتاب‌های شعر اظهار کرد: اصولا بعد از هر پرش و جهش ادبی، یک دوره فترت داریم. یعنی ما به تاریخ ادبیات هم که نگاه کنیم، می‌بینیم، همیشه چنین اتفاقاتی رخ داده است. باید توجه داشته باشیم که دوره آرامش لزوما دوره سستی نیست. شاید دوره بازبینی نسبت به آن جهش و بازیابی معماری تازه آن باشد که من گمان می‌کنم، دهه 80 این اتفاق رخ داد و آن کوشش‌های دهه 70 درونی‌تر و آرام‌تر شد.
این شاعر خوزستانی در پایان گفت: به طور کلی و جدا از مساله اقتصادی، خواننده شعر در دنیای امروز کم شده است. جامعه ما بعد از انقلاب از شعر فاصله گرفت. یک زمانی شعر حرف اول هنر ما بود؛ در حال حاضر من گمان می‌کنم بازار سینما، موسیقی و تئاتر گوی سبقت را از شعر ربوده و آن هم دلایل متعددی دارد. امروز حتی داستان‌نویسی وضعیت بهتری از شعر دارد.
مجموعه شعر «خالکوبی پروانه بر اژدها»، اثر بهزاد خواجات در 130 صفحه و به‌بهای 20هزار تومان از سوی انتشارات فصل پنجم ارائه شده است.
نظر شما