هامون سبطی، مدیر انتشارات دریافت در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، با بیان اینکه کتاب در طول سالیان مختلف جایگاه اجتماعی خود را حفظ کرده است، گفت: یک زمانی بیشتر کارشناسان بر این باور بودند که با توسعه فضای دیجیتال در آينده نزدیک دیگر قرار نیست کتابی به شکل فیزیکی منتشر شود اما این نگاه، حاصل بی‌توجهی به پارامترهای روان‌شناختی در وجود انسان بود.
وی ادامه داد: «شیء» یکی از مفاهیم مهم در روان‌شناسی انسان است و ارتباطی که انسان با اشیاء برقرار مي‌کند، از دوران کودکی در زیرساخت‌های روحی و روانی شکل می‌گیرد و تئوری‌های روان‌شناسی زیادی نیز در این زمینه وجود دارد.
سبطی با بیان اینکه در دست گرفتن کتاب به‌عنوان یک شیء، موضوعی نیست که انسان بتواند آن را ترک کند، عنوان کرد: به همین خاطر کتاب دیجیتال به کمک انتشار معارف بشری آمد اما به این معنا نیست که کتاب کاغذی را از صحنه خارج کنند.
وی یادآور شد: از سوی دیگر در بسیاری از کتاب‌ها محتوا به شکلی است که در قالب دیجیتال نمی‌توان از آن استفاده کرد. مثلا زمانی که درباره کتاب داستان صحبت می‌کنیم، امکان دیجیتال یا صوتی شدن خیلی راحت‌تر است تا وقتی درباره کتاب‌های آموزشی و دانشگاهی صحبت می‌کنیم.
سبطی با اشاره به امکانات کتاب فیزیکی برای خوانندگان تخصصی توضیح داد: گاهی لازم است خواننده هنگام مطالعه اثر، دست به قلم ببرد، مطلبی را یادداشت یا حذف کند و این کار در ارتباط با شکل دیجیتالی کتاب، دشوار می‌شود.
استقبال از کتاب قاچاق را جدی بگیریم
وی با بیان اینکه نشر دیجیتالی نمی‌تواند نشر کاغذی را تحت تاثیر قرار دهد، گفت: آنچه که صنعت نشر کتاب کاغذی را تهدید می‌کند، انتشار فایل‌های غیرقانونی کتاب‌ها است که در بسیاری از سایت‌ها و کانال‌ها در فضای مجازی وجود دارد و مردم به سراغ آن می‌روند، نه خود نشر دیجیتال.
سبطی افزود: در اکثر موارد، اینطور نیست که فرد شکل PDF کتاب‌ها را نسبت به نسخه کاغذی‌شان ترجیح بدهد؛ بلکه به دلیل این که هزینه‌ای پرداخت نکند از این نسخه‌ها استفاده کرده است و همین موضوع تهدیدی جدی برای صنعت نشر کشور به شمار می‌آید.
مدیر انتشارات دریافت با اشاره به روند تولید کتاب قاچاق و آسیب‌‌های آن نیز عنوان کرد: در کنار این موضوع شاهد هستیم که تولید کتاب‌های قاچاق نیز آفتی جدی برای این صنعت به‌شمار می‌آید و البته نکته‌های زیادی در دل خود دارد و کارشناسان و مسئولان باید به آن توجه کنند.
وی ادامه داد: سال گذشته بیش از ۵۰۰ هزار جلد کتاب قاچاق کشف و ضبط شد که بسیار قابل توجه بود؛ زیرا این تعداد نشان می‌دهد که از کتاب‌های کاغذی استقبال می‌شود و هنوز کسانی هستند که به این کار مخاطره‌آمیز دست می‌زنند و تبعات حقوقی و قانونی آن را متحمل می‌شوند.
سبطی با طرح این موضوع که کتاب‌های کشف شده، تنها پنج درصد کتاب‌های قاچاقی که در کشور تولید و توزیع می‌شود را شامل می‌شود، گفت: نتیجه این ماجرا این است که سرانه خرید و مطالعه کتاب کاغذی بیشتر از آماری است که ارائه می‌شود؛ زیرا بخش عمده کتاب‌های کاغذی اکنون به‌صورت قاچاق تولید می‌شوند و این کتاب‌ها نشانه‌ای عملی است که می‌گوید اقبال و علاقه به کتاب کاغذی در جامعه ما همچنان زیاد است؛ به‌طوری که برخی قانون و ناشر را دور می‌زنند تا کسب درآمد کنند.
بالا بودن نرخ مواد اولیه و تاثیر بر صنعت نشر
سبطی همچنین یکی از مشکلات تاثیرگذار بر آینده صنعت نشر را مواد اولیه و بهای آن دانست و گفت: مشکل دیگر ما ثابت نبودن قیمت مواد اولیه و خدمات چاپ است. متاسفانه با وجود اینکه کتاب از کالاهای اساسی و یکی از مهمترین کالاهای فرهنگی جامعه به‌شمار می‌آید، پشتیبانی‌های کلی و سیستماتیک به‌درستی از آن انجام نمی‌شود.
وی افزود: تورم افسارگسیخته بهای کتاب، بعضی‌ها را از کتاب محروم کرده و به سمتی پیش برده که از فایل‌های PDF کتاب استفاده کنند که در واقع به‌معنای شکستن قلم در دست نویسنده و نابود کردن صنعت نشر کشور است.
مدیر انتشارات دریافت با بیان اینکه آینده کتاب به موضوعات مختلفی بررسی دارد، عنوان کرد: وقتی این گزاره‌ها را کنار هم قرار می‌دهیم به این نتیجه می‌رسیم که اگر جلوی قاچاق کتاب گرفته شود و از سوی دیگر قیمت مواد اولیه کتاب کاهش پیدا کند تا کتاب با قیمت قابل قبولی به دست خوانندگان برسد، استقبال از کتاب کاغذی کم نمی‌شود.
به گفته سبطی، ممیزی هم باعث می‌شود همه سلایق موجود در جامعه نتوانند خوراک مورد نیاز خود را در کتاب‌ها پیدا کنند و همین موضوع بخشی از خوانندگان را از خواندن محروم می‌کند.
وی افزود: غیر از این موارد، مردم ما کتاب‌خوان هستند و صنعت نشر کاغذی می‌تواند همچنان ادامه داشته باشد و من آینده را تاریک نمی‌بینیم.
کتاب به کتاب‌فروش خلاق نیاز دارد
سبطی همچنین درباره ویژگی‌‌های استفاده از دنیای دیجیتال توضیح داد: از جلمه مزایای دنیای دیجیتال این است که واسطه بین تولیدکننده و مخاطب از میان می‌رود و کم می‌شود. در یک بازه زمانی لوح فشرده می‌توانست جای کتاب را بگیرد اما الان دیگر لوح‌های فشرده هم جایگاهی ندارند و همه چیز در قالب فایل و فلش است.
وی ادامه داد: در این میان کتاب‌فروشی‌ها و موزعان درصورتی‌که کتاب کاغذی همچنان جایگاه خود را حفظ کند، فلسفه وجودی‌شان معنا دارد اما اگر بخواهد کتاب و محصولات فرهنگی بیشتر در قالب دیجیتال منتشر شود، دیگر واسطه پخش معنا ندارد و این بخش از فعالان فرهنگی یا خیلی کارشان محدود می‌شوند یا اصلا دیگر نیازی به فعالیت ندارند.
سبطی با بیان اینکه به نظر من این اتفاق نمی‌افتد، گفت: تغییر رفتار برای کتاب‌فروش و موزع به سمت حرفه‌ای شدن نکته مهمی است که باید در نظر گرفت. در این چرخه، کتاب‌فروشان باید تلاش کنند و در این زمینه کارهای خلاقانه و حرفه‌ای‌تری انجام دهند.
وی یادآور شد: ما برای گسترش مطالعه و کتابخوانی به کتاب‌فروشانی نیاز داریم که به کتابخوانی علاقه‌مند باشند و صورت و وجهه کتابخوانی را در جامعه توسعه دهند. اگر کتاب‌فروشی خود را فقط واسطه فروش کالا بداند و کتاب را مانند کالای دیگر در نظر بگیرد امکان موفقیت او کمتر خواهد بود.
سبطی با طرح این موضوع که کار کتاب تخصصی است، تاکید کرد: هرچه عیار علمی کتاب‌فروشان بالاتر باشد و میزان زمانی که برای مطالعه و شناخت کتاب‌ها صرف می‌کند بیشتر باشد، قطعا کتاب‌فروش موفق‌تری خواهد بود زیرا می‌تواند به مخاطب خود کتاب‌های متنوع و مختلف را معرفی کند و نقش فعالی در چرخه کتاب داشته باشد.
چهارشنبه ۲۴ مهر ۱۳۹۸ - ۰۹:۴۷
نظر شما