پیشه اکثر اهالی جزیره صیادی است و اسکله آن مملو از لنج‌های کوچک و بزرگ است که منبع درآمدی برای خانوارهای ساکن این جزیره به‌شمار می‌روند. این جزیره در دل خود حدود 4000 سکنه را جای داده است که از این شمار، 800 نفر محصل هستند و نیازمند بالندگی و فرهیختگی برای ورود به جامعه‌ای که تاکنون چیزی جز محرومیت و حرمان به آنها نداده است؛ وقتی در کوچه‌های ساده و صمیمی این جزیره قدم می‌زنید، با زنان و مردان و کودکانی روبه‌رو می‌شوید که در جست‌وجوی زندگی هر روز دریا را به تماشا مینشینند.
آنها ماهیگیری را از بر هستند اما از دنیای زیبای کتاب به‌دورند؛ زیرا در این جزیره حتی یکی کتابخانه عمومی وجود ندارد و این مسئله‌ای بسیار نگران‌کننده و بغرنج است که نمی‌توان راحت از کنار آن گذشت. تنها زیرساخت‌های فرهنگی این جزیره شامل سه مدرسه (یک ابتدایی دوشیفته دخترانه و پسرانه و دو متوسطه یکی دخترانه و دیگری پسرانه) و چهار مسجد (یک مسجد برای شیعیان و سه مسجد برای اهل تسنن) می‌شود که این بازگوکننده فقر زیرساخت‌های فرهنگی در این جزیره ماسه‌ای است.
در این رابطه، فاطمه کرم‌پور، مدیرکل فرهنگ و ارشاد استان بوشهر تاکید دارد که بسیاری از طرح‌های موفق در کسب نشان پایتخت کتاب ایران توسط بوشهر، این بار در مناطق کمتر برخوردار مانند هلیله، بندرگاه، تنگک‌ها و جزیره شیف اجرائی شود تا بتوان تحولی را در حوزه کتابخوانی بوشهر ایجاد کرد و توسعه فرهنگی استان را تضمین کرد.
افزون بر این، اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان بوشهر به‌منظور برقرار کردن عدالت فرهنگی، نشستی را در آستانه فرا رسیدن هفته کتاب و کتابخوانی با حضور هادی اخلاقی معاون توسعه و برنامه‌ریزی فرمانداری بوشهر، رحمان زنگنه بخشدار مرکزی بوشهر، آنیتا مظفری معاون فرهنگی اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی استان، حسینی رئیس شورای اسلامی جزیره شیف، محمد دامی دهیار جزیره شیف، مجید اجرائی مدیر روابط عمومی اداره‌کل آموزش و پرورش، ملیحه کرمی مسئول مرکز شماره 2 کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، مرضیه موافق‌زاده مدیرعامل انجمن دست‌های صورتی و... برگزار کرد تا کمبودهای این جزیره در حوزه فرهنگی و به‌خصوص کتابخوانی مورد بحث و بررسی قرار بگیرد.
معاون فرهنگی اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی بوشهر در آغاز این نشست گفت: اولویت اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان در سال جاری اجرای برنامه‌های کتابخوانی در مناطق کم‌برخوردار مثل جزیره شیف است. با توجه به اینکه این جزیره هیچ‌گونه زیرساخت فرهنگی ندارد، از این‌رو ما بر آن شدیم تا با مشارکت بخش دولتی و غیردولتی یک ویژه‌برنامه به‌منظور ترویج فرهنگ کتاب و کتابخوانی در این جزیره همزمان با هفته کتاب و کتابخوانی اجرائی کنیم.
آنیتا مظفری در پایان گفته‌های خود تصریح کرد: این جزیره از نبود کتابخانه رنج میبرد در حالی که برای نهادینه فرهنگ کتابخوانی در هر شهر یا روستایی ابتدا باید زیرساخت‌های فرهنگی ایجاد شود تا بعد از آن نرم‌افزاری بتوان در آن سرمایه‌گذاری کرد، امیدوارم در این نشست بتوان زمینه ایجاد یک کتابخانه را فراهم آوریم. اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی استان تامین بخشی از کتاب‌های این کتابخانه را برعهده خواهد داشت.
مدیر روابط عمومی آموزش و پرورش استان بوشهر هم در این خصوص گفت: البته من بر این عقیده هستم که کمبود یا نبود زیرساختی و سختافزاری نباید مانعی بر راه فعالیت‌های کتابخوانی باشد؛ بلکه با اجرائی کردن طرح‌های خلاقه در مناطق محروم می‌توان اتفاقات خوبی در زمینه ترویج فرهنگ کتاب و کتابخوانی رقم زد. به قولی در سختی‌های یا باید راهی ساخت یا راهی یافت. این کمبودها نباید مانعی بر سر راه اجرای برنامه‌های کتابخوانی در مناطق محروم و کمتر برخوردار شود.
مجید اجرایی در ادامه با اشاره به اینکه باید از اجرای طرح‌های نمادین در حوزه کتابخوانی دوری کنیم، افزود: زمانی می‌توانیم شاهد تحول در حوزه کتابخوانی باشیم که زمینه را برای گفتمان‌سازی در جامعه فراهم کنیم. بنابراین باید با اجرای طرح‌های خلاقانه باید کتاب را در این مناطق جاری سازیم.
رئیس شورای اسلامی جزیره شیف هم در این نشست گفت: متاسفانه کودکان جزیره شیف از نبود کتابخانه در جزیره رنج میبرند و هیچ مرکز فرهنگی در این جزیره وجود ندارد که ما بتوانیم در آن فعالیت فرهنگی و کتابخوانی راه‌اندازی کنیم.
حسن حیسنی در ادامه با اشاره به اینکه با توجه به اینکه حدود 90 درصد ساکنان جزیره را اهل تسنن تشکیل می‌دهند، میطلبد که کتاب‌های اهدایی متناسب با ذائقه و نگرش اهالی منطقه باشد، افزود: در جزیره الان ساختمان قدیم درمانگاه بدون استفاده مانده است که می‌توان با بهسازی، آن را تبدیل به یک کتابخانه کرد.
وی در پایان یادآور شد: با توجه به شغل اغلب اهالی جزیره که صیادی و ملوانی است، میطلبد که طرح کتابخوانی به‌منظور ترویج فرهنگ کتاب و کتابخوانی در میان ملوانان در سفرهای دریایی که معمولا هفت روز طول می‌کشد، اجرا شود.
معاون فرهنگی اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی در این خصوص توضیح داد: در سال 96 یکی از طرح‌های پایتخت کتاب ایران، طرح «کتاب در عرشه» بود که قرار بود با همکاری اداره بنادر و دریانوردی استان بوشهر در لنج‌ها و کشتی‌ها اجرا شود و تعدادی کتاب برای استفاده ملوانان و صیادی (در هنگام سفر در دریا) در اختیار لنجداران و کشتی‌داران قرار بگیرد که این طرح به‌صورت جدی اجرا نشد؛ اما تلاش می‌شود آن را در سال جاری در جزیره شیف اجرائی کنیم.
به گفته مظفری، در هفته کتاب و کتابخوانی امسال، ویژه‌برنامه‌ای شاد و متنوع برای کودکان شیف با محوریت کتاب و کتابخوانی با مشارکت برخی از دستگاه‌های اجرائی نظیر فرمانداری، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، آموزش و پرورش، بخشداری و انجمن دست‌های صورتی اجرائی خواهد شد.
در بخش بعدی این نشست معاون توسعه و برنامه‌ریزی فرمانداری بوشهر نیز با اشاره به ضرورت ترویج فرهنگ کتاب و گتابخوانی در استان گفت: ما در حوزه کتابخوانی باید طرح‌های مخاطب‌پسند و جدی را اجرائی کنیم و صرفا به اجرای طرح‌های نمادین و تکراری همزمان با هفته کتاب و کتابخوانی اکتفا نکنیم تا بتوانیم گام‌های استواری را در این عرصه برداریم.
هادی اخلاقی در ادامه با اشاره به اینکه وضعیت نامطلوب کتابخوانی و پایین بودن سرانه کتاب امروز یکی از دغدغه‌های جدی مسوولان است، افزود: باید کاری کنیم که کتاب نخواندن مردم یکی دغدغه همگانی شود؛ زیرا در این صورت است که اتفاقات خوبی پیش می‌آید و از کتاب استقبال می‌شود.
وی در ادامه با بیان اینکه اختراعات زیادی صورت گرفته؛ اما از دید من هیچ اختراعی مهم‌تر از به‌وجود آمدن کتاب نیست، تصریح کرد: کتاب نقش محوری در زندگی ما دارد و ثبت‌کننده ایده‌ها، دانش و تجربیات بشر است. بنابراین ضرورت دارد که کتاب دغدغه مردم شود؛ زیرا نگران رسیدن آن روز هستم که کتاب در میان دیگر دغدغه‌های ما گم شود و آنگاه همه متوهم شویم که مظهر دانایی هستیم! از این‌رو، تا دیر نشده است باید کتاب را به یک دغدغه اساسی و همگانی تبدیل کنیم.
اخلاقی با اشاره به اینکه با توجه به همزمانی هفته وحدت با هفته کتاب و کتابخوانی، باید به این موضوع مهم اشاره کنم که خداوند متعال آخرین معجزه خود و پیامبر اسلام (ص) را کتاب قرار داد، گفت: برای پیامبران پشیین معجزات مختلفی قرار داد که یک بار اتفاق افتادند؛ اما معجزه پیامبر همیشه هست و به جرات می‌توان گفت که هیچ کتابی به اندازه قرآن خوانده نشده و خوانده نمی‌شود و هنوز تاثیر شگرف خود را بر بشر دارد. بنابراین ضرورت دارد که فرهنگ کتاب و کتابخوانی در جامعه نهادینه شود.
معاون توسعه و برنامه‌ریزی فرمانداری بوشهر با تاکید بر اینکه اگر می‌خواهیم کتاب را در جامعه درونی کنیم؛ باید ابزارها و امکانات و جامعه امروز را بشناسیم، افزود: زیرا امروز ابزاری در دست نوجوانان و جوانان است که آنها را از کتابخوانی دور کرده است؛ بنابراین با شناسایی قابلیت‌های این ابزارها می‌توانیم از آنها برای کتابخوان کردن نوجوانان استفاده کنیم. اگر واقعاً می‌خواهیم فرهنگ کتابخوانی را بسط دهیم؛ به ذائقه و سلیقه مخاطب احترام بگذاریم و محدودیت‌های ذهنی را از حوزه کتاب برداریم. کتابخانه‌های عمومی را سلیقه‌ای مدیریت نکنیم و مناسب با سلیقه هر مخاطب در قفسه‌های کتابخانه‌ها کتاب بگذاریم. در نمایشگاه‌های کتابی که در مدارس برگزار می‌شود، کتاب‌ها مناسب با ذائقه و گروه سنی دانش‌آموزان باشد. کتاب را جزئی از زندگی خودمان و دوستانمان کنیم. کتاب هدیه بدهیم. در سایت‌های خبری محلی و بومی هر هفته یک کتاب معرفی کنیم. همه این راه‌ها به ترویج فرهنگ کتاب و کتابخوانی در جامعه منتج می‌شود.
اخلاقی در بخش پایانی سخنان خود نیز با اشاره به اینکه با علوم پزشکی مکاتبه می‌شود تا ساختمان قدیم درمانگاه را در اختیار دهیاری جزیره شیف به‌منظور راه‌اندازی کتابخانه قرار بدهد، تصریح کرد: ما برای فراگیری کتاب در جامعه به‌خصوص مناطق کم‌برخوردار آماده هر گونه همکاری هستیم. بیتردید ایجاد کتابخانه در جزیره شیف می‌تواند رشد فرهنگی این منطقه را به دنبال داشته باشد و فضایی را برای فعالیت‌های فرهنگی و کتابخوانی در جزیره فراهم می‌آورد.
در حاشیه این نشست دهیار جزیره شیف هم به خبرنگار ایبنا گفت: در این جزیره بیش از 800 خانواده زندگی می‌کنند که از کمترین امکانات فرهنگی برخوردار هستند و یکی از نیازهای ضروری اهالی این جزیره احداث یک خانه فرهنگ و کتابخانه عمومی است که تاکنون این مهم محقق نشده است.
محمد دامی در ادامه با اشاره به اینکه اگر مسئولان اجرائی و فرهنگی همکاری کنند، می‌توان ساختمان قدیمی درمانگاه جزیره را با انجام تعمیراتی به مرکز فرهنگ و کتابخانه عمومی تبدیل کرد، افزود: دانش‌آموزان این جزیره بسیار از برنامه‌های فرهنگی استقبال می‌کنند و تجربه نشان داده است که به کتاب علاقه بسیار دارند و کتاب کتابخانه‌های مدارس هم دیگر جوابگوی نیاز آنها نیست و این شاید ابتدایی‌ترین حق فرهنگی دانش‌آموزان شیف است که صاحب یک کتابخانه شوند.
وی در پایان با تاکید بر اینکه در جزیره شیف نیاز شدیدی به اجرای برنامه‌های فرهنگی احساس می‌شود، یادآور شد: البته ظرفیت خوبی هم در این زمینه در شیف وجود دارد که با ایجاد زیرساخت می‌توان اثرگذار ظاهر شد. الان بزرگ‌ترین معضل فرهنگی این جزیره همین نبود کتابخانه و مرکز فرهنگی است که امیدوارم بتوانیم امسال این خواسته بحق اهالی را محقق بسازیم.
یادآوری می‌شود، نام جزیره شیف در گذشته شیخ سعد خوانده می‌شد، دلیلش هم قرار داشتن مزار شیخ سعد در این جزیره بوده است. به نقل از اهالی این روستا شیخ سعد یک جنگجوی ایرانی بوده که مدتی بر جزیره شیف تسلط داشته و به عبارتی، فرمانروای این جزیره بوده است. تا سال ۱۳۲۷ خورشیدی این جزیره زیر سلطه احمدخان انگالی بوده و به فرمان او نام این جزیره از شیخ سعد به شیف تغییر کرده است؛ اما در سال ۱۳۲۷ مردم علیه احمدخان انگالی برخاستند و بر ضد او قیام کردند. احمدخان مجبور شد با تمام اعضای خانواده خود به بوشهر هجرت کند و به مدت دو سال در محله‌های مختلف استان بوشهر سکونت گزیند. هم‌اکنون از محل زندگی احمدخان در جزیره شیف خرابه‌ای بیش باقی نمانده است. شیف در گذشته بندر حمل و نقل کالاهای صادراتی و وارداتی از ایران به کشورهای خلیج فارس و برعکس بود و احمدخان از صاحبان کالا مالیات می‌گرفته است، به این معنی که تمام کالاها از تهران و اصفهان و شیراز از طریق چارپایان به جزیره شیف در بوشهر آورده می‌شد و بعد با لنج به کشورهای خلیج فارس حمل می‌شد.
نظر شما