به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) رولد دال یکی از معروف‌ترین نویسندگان کتاب کودک است و آثارش جزو پرفروش‌های این حوزه به شمار می‌رود. کتاب‌‌های این نویسنده انگلیسی هم موضوعات ساده روزمره را در برمی‌گیرد و هم اتفاقات عجیب و پیچیده را شامل می‌شود. آثار دال جنبه تخیلی و تصویری زیادی دارد به گونه‌ای که براساس برخی از داستان‌های این نویسنده فیلم‌ ساخته شده است که از جمله آن می‌توان به «چارلی و کارخانه شکلات‌سازی» اثر تیم برتون اشاره کرد. در ایران نیز نسیم همتی فیلم کوتاهی با نام «انسان یک پرنده است» با اقتباس از داستان «قو» رولد دال ساخت که این فیلم در سی‌‌وششمین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران هم حضور داشته است. با این فیلمساز گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.
 
چرا برای ساخت فیلم کوتاه سراغ داستان «قو» اثر رولد دال رفتید؟
من کارشناس ارشد گرافیک هستم و تخصص اصلی‌ام تبدیل واژه به تصویر است. من برای پروژه‌ای در زمان دانشجویی با رولد دال آشنا شده و پس از آن شیفته آثار او برای تصویرسازی شدم و در کارهایم خیلی از آثار این نویسنده الگو گرفتم تا اینکه داستان «قو» را خواندم، ایده تصویر متحرک به ذهنم رسید و با حمایت عارف نامور در مقام تهیه کننده کار به تولید رسید.

 از آن گذشته، رولد دال ذهنیات و تخیلات کودکان را به خوبی می‌شناسد و جذابیت رمز و رازآلود کتاب‌هایش و کلام طنزآلود و دوست داشتنی‌اش در داستان «قو» خلاقیت و قوه تخیل انسان را به چالش می‌کشد و با مفاهیم برجسته‌ای چون برابری، نوع دوستی، طبیعت دوستی، جسارت، شجاعت و… آشنا می‌کند.

قهرمان داستان «قو» برای من در جامعه امروز بسیار قابل لمس بود و دنیایی در ذهن من برای خود ایجاد کرد که بتوانم متن خارجی را به متنی با فرهنگ عام روزگار خودم آداپته کنم تا فیلم برای مخاطب قابل لمس باشد.

 
شما فیلم‌های اقتباسی دیگری هم دارید یا این فیلم اولین کارتان است؟
 یک تجربه کوتاه با عنوان «بهار» داشتم که اقتباسی آزاد از داستان «سکوت» نوشته زهره چتر چی است. داستان در مورد زنی خانه‌دار است که با عکس همسر خود درد دل می‌کند.
 
آیا بازهم سراغ ساخت فیلم‌های اقتباسی می‌روید؟ 
مطمئنا بله. چرا که از ابتدا الگوی اصلی من برای تصویرسازی ادبیات بوده و هست و به نظرم برای قصه گویی در سینما هم ادبیات بهترین گزینه باشد، به این دلیل که خیلی زنده‌ و پویا است. البته ناگفته نماند که رسیدن به متنی که منِ تصویرگر یا فیلمساز را به لحاظ قابلیت‌های بصری راضی کند خیلی سخت است و این یک چالش برای انتخاب متن ‌است.
 
کمی درباره فضای فیلمتان صحبت کنید.
قصه فیلم «انسان یک پرنده است» در شهری کوچک در شمال ایران روایت می‌شود. محیط بان جوانی که پا جای پای پدر گذاشته و از حریم مشخصی حفاظت می‌کند شبانه مورد حمله شکارچی‌های محلی قرار می‌گیرد. محیط‌بان در طول داستان در موقعیت‌های مختلفی با شکارچی‌ها به خاطر شکار حیوانات درگیر می‌شود. در آخر محیط بان با جسارت و شجاعتی خاص به کمک شکارچی‌ها به بزرگترین آرزوی خود می‌رسد.

 آیا از ناشر  برای اقتباس اجازه گرفته‌اید؟
داستان «قو» را تیمور قادری ترجمه کرده و در انتشارات مهتاب به چاپ رسیده است. کسب اجازه از نویسنده داستان یا ناشر حداقل کاری است که باید برای اقتباس اتفاق بیافتد.

آیا آثار دیگر دال را هم خوانده‌اید؟
کتاب‌های زیادی از دال در ایران ترجمه نشده است اما من  کتاب «داستان‌های نامنتظره» و «جیمز و هلوی غول پیکر» را مطالعه کرده‌ام.
 
در مجموع رابطه‌تان با کتاب چطور است؟ چقدر کتاب می‌خوانید؟
اصل کار من وامدار کتاب و ادبیات است و به همین دلیل وابستگی شدید به کتاب و کتابخوانی دارم و از هر فرصتی برای مطالعه استفاده می‌کنم.
   
به نظر شما چرا فیلمسازان و کارگردانان خیلی کم سراغ ساخت فیلم‌های اقتباسی می‌روند؟
فیلمسازان تا چند سال پیش، از اقتباس ادبی هیچ استقبالی نمی‌کردند و دلیل اصلی آن را دنیای متفاوت سینما و ادبیات می‌دانستند در حالی که از نگاه من سینما خود وامدار ادبیات است‌. خوشبختانه در سال‌های اخیر نسل جدیدی از فیلمسازان پا به عرصه گذاشتند که نگاه‌های متفاوتی به اصل مسئله دارند و ایجاد بخش رقابت فیلم‌های اقتباسی در جشنواره‌های فیلم، انگیزه برای تولید و تشویقی برای فیلمسازان بوده و چالش انتخاب متن و داستان در بین بخشی از فیلمسازان ایجاد شده است. از این رو می‌توان گفت که کم‌کم با نسلی رو به رو خواهیم شد که رابطه سینما و ادبیات را به گونه‌ای دیگر تعریف می‌کنند.
 
اگر بخواهیم بخش «کتاب-سینما» جشنواره امسال را با سال‌ گذشته مقایسه کنیم از نظر کمی در این بخش افزایش داشتیم و تعداد فیلم‌های اقتباسی بیشتر شده است. نظر شما در این زمینه چیست؟ آیا افزایش فیلم‌های اقتباسی امیدوارکننده است؟
به نظر من بخش «کتاب_سینما» یکی از بهترین ایده‌هایی بوده که در دل جشنواره و با هدف مشخصی ایجاد و برگزار می‌شود. بالا رفتن تعداد فیلم‌های اقتباسی حاضر در جشنواره نوید آشتی فیلمسازان با ادبیات است. بخش «کتاب_سینما» میانجی بین سینما و ادبیات است و امیدوارم سال به سال شاهد ظهور فیلمسازانی از نسل کتاب‌خوان‌ باشیم.