خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)- سید حسن اسلامی اردکانی: «یکشنبه بیست‌‌وچهارم آذرماه، مراسم اختتامیه شانزدهمین جشنواره نقد کتاب در سرای اهل قلم برگزار شد و نویسندگان مقالات برتر در عرصه نقد معرفی شدند و از آنان تقدیر شد. در این جشنواره مقالات گوناگون عرصه نقد شناسایی و داوری می‌شود و از بهترین مقالات تجلیل می‌شود. سال‌ها است که با این جشنواره در ارتباطم، چه در مقام علاقه‌مند پیگیر، چه برگزیده برخی دوره‌ها و چه در مقام دبیر علمی در این سال‌ها. این جشنواره به روشنی جایگاه نقد کتاب را در جامعه ما نشان می‌دهد. در سال جاری، چهارده مقاله به عنوان مقالات برتر و تقدیری در گروه‌های مختلف معرفی شدند (برای تفصیل بیشتر نک: گزارش شانزدهمین جشنواره نقد کتاب، به کوشش الهه رجبی فر، تهران، دبیرخانه جشنواره نقد کتاب، آذرماه 1398) .
نکته اصلی این جشنواره در سال جاری و چند سال گذشته، نبود مقالات برتر در برخی گروه‌های علمی بود. به‌طور مشخص، امسال در هفت گروه هیچ مقاله‌ای برگزیده نشد. این گروه‌ها عبارت بودند از: گروه علوم تربیتی و روانشناسی، کلیات اسلام، اخلاق، اقتصاد، هنر، زبان و ادبیات عربی، و شعر. وجود نقد کتاب، فرع بر نشر خود کتاب است. لذا اگر در عرصه‌ای کتابی منتشر نشود، نمی‌توان انتظار داشت که در آن عرصه نقد کتاب جان بگیرد. اما در برخی از این عرصه‌ها مانند روانشناسی و علوم تربیتی، کتاب‌های فراوانی در قالب تألیف و ترجمه منتشر می‌شود و اگر کسی بخواهد دست به نقد آنها بزند، مواد خام قابل توجهی در اختیار دارد. با این‌حال، همچنان شاهد کساد بازار نقد در برخی از رشته‌هایی هستیم که از قضا هم کتاب در آن زیاد منتشر می‌شود و هم در دانشگاه‌ها استادان متعددی در آن رشته‌ها فعالیت می‌کنند و به تدریس و تربیت دانشجو مشغول هستند. اینجاست که نبود نقد در این زمینه‌ها نگران‌کننده می‌شود.
وقتی کتابی منتشر می‌شود که هیچ انتقاد مکتوبی در پی ندارد، یا آن کتاب خوانده نمی‌شود، یا خوانندگان سرسری از آن می‌گذرند، یا توان تحلیل و نقد آن را ندارند، یا حوصله و فرصت آن را ندارند، یا نگران پیامد نقد خود هستند، یا آن را بی‌ثمر می‌دانند، و به تعبیر صائب بر این باورند «هر که اوقات کند صرف به نقادی خلق/ می‌رود زود تهیدست ز بازار برون» این جاست که هر کس قلم به دست می‌گیرد، بد نیست نخست از خود بپرسد برای که و برای چه می‌نویسم (نک: برای که می‌نویسیم؟ سید حسن اسلامی اردکانی، فصلنامه نقد کتاب اخلاق علوم تربیتی و روانشناسی، شماره 5، بهار 1395).
دلایل نبود نقد کتاب در این عرصه‌ها هرچه باشد، پیام خوبی نیست و از سستی و کاستی علمی خبر می‌دهد. نقد، شیره و جانمایه شکوفایی علم است. منتقدان همزمان با نقادی‌های نظام‌مند خود، ذهن و ضمیر خوانندگان را صیقل و ذائقه آنها را ارتقا می‌دهند، با جدا کردن سره از ناسره در عرصه علم و ادب، از سلامت میدان دانش و هنر محافظت می‌کنند، به رونق و رشد چرخه تولید و مصرف کتاب یاری می‌رسانند و در یک کلام به گسترش و تعمیق دانش دست می‌زنند.»
منبع:
صفحه آخر روزنامه اعتماد، چهارشنبه 27 آذر ۱۳۹۸
پنجشنبه ۲۸ آذر ۱۳۹۸ - ۰۹:۱۶
نظر شما