به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، کتاب «مجموعه مقالات اولین همایش ملی مطالعات فرهنگی و اجتماعی آموزش عالی، علم و فناوری؛ یادمان دکتر محمدامین قانعی راد» تالیف جمعی از نویسندگان و به کوشش حسین میرزایی، در ۴۱ مقاله تخصصی زوایای متعدد مطالعات فرهنگی و اجتماعی آموزش عالی، علم و فناوری را به بحث گذارده است.

مقالات درج شده در کتاب از مقالات ارسالی به دبیرخانه همایش و گفتگوهای ارائه‌شده در پنل‌های تخصصی آن هستند که عمدتاً حول یازده محور دسته‌بندی شده است. همایش «مطالعات فرهنگی و اجتماعی آموزش عالی، علم و فناوری» با احترام به روان‌شاد سیدمحمدامین قانعی‌راد که همواره در این حوزه مطالعاتی پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی را همراهی می‌کرد و 9 اثر از آثار ارزشمند ایشان در طول حیات علمی‌شان توسط این پژوهشکده منتشر شد ـ تلاش دارد افکار عمومی و جامعه علمی را بار دیگر به ضرورت مطالعات فرهنگی و اجتماعی این حوزه آگاه و ترغیب کند و به بهانه این گردهمایی تحقیقات پژوهشگران این عرصه را به گفتگو با یکدیگر درآورد؛ گفتگویی که ذات آکادمی را تشکیل می‌دهد و ما به عنوان کنشگران و پاسداران آزادی آکادمیک، باید خود را وقف آن کنیم.

در مقدمه کتاب و درباره اهمیت مطالعات و فرهنگی و اجتماعی آمده است: «در سده‌های اخیر آموزش و آموزش عالی عمدتاً حوزه و دانشی در اختیار علمای علوم تربیتی بود؛ دانشمندانی که تا حدی با الهام از تأملات فیلسوفان و به اقتضای سرشت انسان، نسخه‌هایی را برای تربیت انسان متناسب با اهداف و اغراضی مشخص اعم از دینی و فلسفی یا سیاسی و اقتصادی پیشنهاد می‌دادند. در این چارچوب پداگوژی دانشی است درباره تربیت انسان بر اساس سرشت وی و راهی که باید طی کند و مقصدی که باید بدان نائل شود.»

کتاب تاکید می‌کند که این تلقی از نیمه دوم قرن بیستم در نتیجه ضعف تدریجی فلسفه کلاسیک علم و تردید در سادگی نسخه دانشمندان مزبور، به تدریج فضا را برای تأملات جامعه‌شناختی علوم جدید و نهادهای متولی آن باز کرد؛ فضایی که در آن دانشمندان علوم اجتماعی و متعاقب آن متخصصان مطالعات فرهنگی می‌توانستند درباره نهاد دانشگاه و مراکز آموزش عالی به عنوان یکی از ساحت‌های اجتماعی جامعه مدرن و اتفاقاتی که در آن می‌افتد سخن بگویند؛ سخن درباره چگونگی فرایند تولید علم، چگونگی ایجاد هویت‌های دانشگاهی، آسیب‌ها و مشکلات زندگی دانشگاهی، تأثیرات متقابل دانشگاه و جامعه، انتظارات حاکمیت از دانشگاه و چگونگی تلاش آنها برای جهت‌دهی به فعالیت‌های دانشگاه، تولید و مصرف فرهنگی، اخلاق آکادمیک، عدالت آموزشی، مناسبات متقابل آموزش و پژوهش در راستای کارویژه‌های دانشگاه، آزادی آکادمیک، مسائل دانشگاه نخبه و دانشگاه توده، فعالیت‌های بین‌المللی و الزامات فرهنگی و اجتماعی و رفتاری آن، رقابت‌های آکادمیک و غیرآکادمیک در محیط دانشگاه و ده‌ها مسئله دیگر.

به زعم نویسندگان مقالات، فاهمه حاکم بر نظام دانشگاهی ایران نیز در دهه‌های اخیر بنا به ضرورتی گسترده و متعاقب توسعه تاریخی آموزش عالی، در کنار دانش قدرتمند و پرسابقه علوم تربیتی، زمینه‌ای را برای طرح ملاحظات کارشناسی متخصصان علوم اجتماعی و مطالعات فرهنگی باز کرد تا این بار وجوه مغفول و حتی مستحدثه‌ای که دامن نظام آموزش عالی ایران را گرفته است، مطالعه کند و فهم اتفاقات جاری و پیش‌بینی وضعیت‌های آتی را برای تصمیم‌گیران و کنشگران دانشگاهی و محققان این حوزه هموار سازد.

عناوین مقالات این اثر عبارتند از: نگاهی به کنشگری انسان دانشگاهی در ایران: مطالعه موردی محمدامین قانعی راد، «کوررنگی نظری» و غفلت از واقعیت: بررسی و نقد «پروبلماتیک اجتماعی علمی» از نگاه قانعی راد، هسته‌های پویای علمی به مثابه ذات اجتماعات علمی، مناقشه بر سر آموزش عالی ایران؛ ایده‌هایی برای دفاع از دانشگاه، چشم‌انداز فرهنگی برای مدیریت دانشگاه، خصیصه ژانوسی دانشگاه و آموزش عالی در ایران، دانشگاه متعهد به جامعه و مسئله آموزش و یادگیری، پرولتاریای آکادمیک و طبقه پادرهوا در ایران (دهه ۱۴۰۰)، مقدمه‌ای بر پادرهوایی آکادمیک در ایران، نسبت میان انتظارات فرهنگی از دانشجویان و واقعیت‌های فرهنگی موجود، سنجش آثار فعالیت‌های فرهنگی بر فرهنگ علمی دانشجویان در دانشگاه فرهنگیان، سرمایه اجتماعی خانواده‌ها و خودپنداره علمی دانشجویان، مدل‌سازی سیاستی تحول فرهنگی در دانشگاه با رویکرد بومی (اسلامی ـ ایرانی)، تفسیری جامعه ـ پدیدارشناسانه از دانشگاه ایرانی به مثابه امکانی برای تجربه آزادی، دگرگونی فرهنگی دانشگاه و شکل‌گیری بسترهای فلات‌زدگی بر اساس تئوری داده‌بنیاد، زندگی دانشجویی و مسائل اجتماعی آن، بررسی سازوکارهای پیشگیری از مسائل اجتماعی دانشجویی در دانشگاه‌های جهان، بررسی مقایسه‌ای وضعیّت و تحوّلات سبک زندگی دانشجویان و جوانان کشور با الگوی اسلامی و ایرانی سبک زندگی، مقایسه تطبیقی رفتارهای پرخطر دانشجویان در مقایسه با دیگر گروه‌های جمعیت در ایران، تجربه حرفه‌ای استاد ـ پژوهشگران زن در درون نهاد حریص دانشگاه، شکاف جنسیتی در موقعیت مدیریتی زنان در آموزش عالی ایران، تعیین‌کننده‌های فرهنگی ـ اجتماعی خودکارآمدی تحصیلی دانشجویان ایران: تحلیل جنسیتی، بررسی جامعه‌شناختی وضعیت زنان دانشگاهی در علوم اجتماعی ایران، اخلاق آکادمیک: یک مرور مفهومی، تاریخی، تجربی، بررسی نقش مناسبات استاد‌‌ ـ دانشجو در میدان دانشگاهی ایران در اخلاق دانشگاهی، بازاندیشی و ازخودبیگانگی در تحصیل دانشگاهی، درآمدی بر جنبش چپ، مدارس جدید و دانشگاه در ایران (دوره قاجار و پهلوی)، ظرفیت هنجاری اندیشه سیاسی در رویکرد مبتنی بر توسعه انسان برای سامان‌بخشی مطلوب جامعه آموزش عالی، تحلیل مبانی سیاسی آموزش عالی، آموزش عالی و محیط زیست: بررسی جایگاه دانشگاه‌های کشور در منطقه و جهان، چرا مسئولیت آموزش عالی در قبال عشق و احترام به محیط زیست و حفظ آن بسیار سنگین است، فرهنگ کارآفرینی و سیاست‌گذاری آموزش عالی در ایران، تمایلات انتقادی و پرورش روحیه کارآفرینی در دانشجویان: مطالعه موردی دانشگاه کردستان، تأملی انتقادی بر روی سیاست‌ها و سازوکارهای آموزش‌های فنی و حرفه‌ای در آموزش عالی ایران (مطالعه موردی: دانشگاه فنی و حرفه‌ای)، نگاهی بر روندهای بین‌المللی سازی آموزش عالی با تأکید بر جایگاه آموزش عالی ایران، تحرک آکادمیک؛ با تأکید بر جذب و نگهداشت دانشجویان بین‌المللی، چالش‌های توسعه مؤسسات غیردولتی و غیرانتفاعی در بازه زمانی ۱۳۹۰ ـ ۱۳۹۶، بررسی دیدگاه اساتید دانشگاه کردستان درباره نظام رتبه‌بندی دانشگاه‌های کشور، تحلیل انتقادی عوامل برون‌دانشگاهی مؤثر بر رتبه جهانی دانشگاه‌های ایران، سیر تاریخی دیپلماسی علم و فناوری در عرصه آموزش عالی ایران و هوش مصنوعی و مروری بر تحول در نظام آموزش در دانشگاه. 

همچنین افرادی همچون جبار رحمانی، پیام افشاردوست، رضا ماحوزی، نعمت‌الله فاضلی، حسین ابراهیم‌آبادی، مقصود فراستخواه، غلامرضا ذاکرصالحی، عباس کاظمی، مهرداد عربستانی، فاطمه جواهری، مهدی مزینانی، منصوره اعظم‌آزاده، افسانه کمالی، عفیفه سجادیان موسوی، علی جوادی، رضا صمیم، مرضیه شهریاری، آرمان حیدری، عبدالرضا نواح، آمنه صدیقیان‌بیدگلی، ارمغان محمدی، مهدی حسین‌زاده‌فرمی، مجتبی لشگری، خدیجه کشاورز، لیلا فلاحتی، سیده مریم حسینی‌لرگانی، سیمین کاظمی، سیدمحمود نجاتی‌حسینی، منصوره مهدی‌زاده، محمدرضا کلاهی، علیرضا مرادی، الهام حبیبی، احمد کیخا، مهتاب پورآتشی، محمدصادق ذاکری، سیدعطاءاله سینائی، نعمت‌الله عزیزی، جمال سلیمی، سلمان دارابی، ابراهیم صالحی عمران، سمیه محمدی‌زاد، زهره نصیری، علی کشاورزاده، فیروزه اصغری، مریم شهسواری، مصطفی قادری، کیوان بلندهمتان، شیدا قیطاسی، عاطفه ریگی، نعمت‌الله عزیزی، عبدالوهاب پورقاز، زهره نصیری، علی کشاورزاده و محمد حسینی مقدم نیز نویسندگان مقالات هستند.
 
کتاب «مجموعه مقالات اولین همایش ملی مطالعات فرهنگی و اجتماعی آموزش عالی، علم و فناوری؛ یادمان دکتر محمدامین قانعی راد» تالیف جمعی از نویسندگان و به کوشش حسین میرزایی در ۸۳۲ صفحه، شمارگان ۱۰۰۰ نسخه و به قیمت 108 هزار تومان از سوی انتشارات پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی منتشر شده است.