نارنجی‌ها در این نشست با بررسی رویکرد رسانه‌ها در زمینه آگاهی‌رسانی درباره مواد مخدر و اعتیاد گفت: سیاست رسانه‌ها در زمینه مبارزه با مواد مخدر بیشتر مبتنی بر رسانه‌های تصویری است و رسانه‌های نوشتاری کمتر می‌توانند در این زمینه فعالیت کنند. نگرش‌هایی که در زمینه اعتیاد وجود دارد بسیار قوی است و در ابعاد جامعه ما رسوخ کرده است.
او افزود: در این باره پیام‌های ویژه‌ای را سازمان ملل متحد چاپ کرده که این پیام‌ها هم اکنون به روزترشده است. یکی از موضوعات که ما باید در رسالت رسانه‌ای رعایت کنیم پرهیز از ارسال پیام‌های قدیمی مبنی بر خطرناک بودن یا نبودن اعتیاد است. تکرار یک پیام قدیمی اثرگذاری نخواهد داشت. در سال‌های اخیر در کشور پوسترهایی در سطح طراحی شد که در آن پیام‌ها تکرار حرف‌های گذشته بود و در جامعه هیچ اثری نداشت.
مدیر کل سابق فرهنگی و پیشگیری ستاد مبارزه با مواد مخدر با بیان اینکه تکنیک ترس جامعه را دچار آشوب می‌کند، تصریح کرد: یکی از ایرادهای صدا و سیما این است که چهره‌های محبوب و خوش‌مشرب را در نقش معتاد نشان می‌دهد و این برای جوانان الگوی اشتباهی است، در حالیکه رسانه‌ها باید به سمت تصاویر مفهومی پیش بروند و پوسترهایی که طراحی می‌شوند آن قدر جذاب و دربردارنده تصویر باشد که پیام آن فرد را تکان دهد.
نارنجی‌ها برجسته‌سازی عوارض را از مشکلات دیگر رسانه‌ها درباره اعتیاد را از دیگر مشکلات رسانه‌ها برشمرد و افزود: برجسته‌سازی عوارض اعتیاد، پیام‌رسانی را غیر قابل باور می‌کند. اغراق در مبارزه با مواد مخدر اعم از رسانه‌های دیداری، شنیداری، نوشتاری و نوین، رسانه را از مخاطب دور می‌کند. یکی از نکات مهم دیگر این است که ما از همه قالب‌ها مانند داستان، خبر و مقاله استفاده کنیم.
او پرهیز از همه‌گیرنمایی مقوله اعتیاد در اقشار گوناگون جامعه، شکستن قبح مصرف و پرهیز سیاه‌نمایی صرف در موضوع اعتیاد را در عملکرد رسانه‌ها ضروری دانست و ادامه داد: مرکز فعالیت‌های رسانه‌ای با تاکید بر مداخله پیشگیرانه در مراحل اولیه و آغازین اعتیاد باید بر تقویت رویکرد توانمندسازی در زندگی از طریق آموزش عمل کند. طبق آمار 80 درصد جامعه ما افراد سالم هستند و نزدیک به 20 درصد مواد مخدر را تجربه کرده‌اند اما 5 درصد توانسته‌اند آن را ترک کنند. اگر قرار باشد هم‌اکنون پیامی منتقل کنیم باید به کسانی بدهیم که مصرف‌کننده نیستند. یعنی برای پیشگیری از اولین مصرف باید خاکریز ذهنی نوجوانان را فتح کنیم.
این درمانگر ترک اعتیاد بیان کرد: ژنتیک و محیط هر دو در تربیت نقش دارند و تاثیرگذار هستند. اما افرادی هم بوده‌اند که علت اعتیادشان خانواده، محیط و جامعه نبوده است. در این باره نویسندگان کودک و نوجوان باید بیشتر فعالیت کنند چون هر تغییری رخ دهد در سن کودکی اتفاق می‌افتد.
به گفته نارنجی‌ها، یکی از مهارت‌های دوره نوجوانی مهارت امتناع یا «نه گفتن» است که خانواده‌ها به فرزندان خود بیاموزند. او در این باره بیان کرد: ما باید مهارت نه گفتن را به عنوان پیشگیرنده از اعتیاد به جوان‌هایمان یاد بدهیم. در حوزه دانش، زمانی که یک نویسنده هستیم باید برای یک مخاطب نیازسنجی کنیم. باید بدانیم یک جوان 18 ساله چگونه فکر می‌کند. برای مثال در آموزش و پرورش شهر لندن کارشناسان قبل از انتشار نیازسنجی می‌کردند که کودکان و نوجوانان چگونه فکر می‌کنند و بعد از اصلاح نسخه نهایی را دست بچه‌ها می‌دادند و تغییراتی را که آن‌ها در کتاب می‌خواستند اجرا می‌کردند.
او با بیان اینکه برای تربیت نوجوانان باید از خانواده آغاز کرد، افزود: متاسفانه ما در کشورمان بعد از انقلاب آموزه‌ای به عنوان تربیت فرزند نداریم و مشخص نیست کدام ارگان مسئول فرزندپروری است. یک اتفاق بد در ایران افتاده و خانواده‌ها تصدی کارها را به دولت سپرده‌اند، ولی در اصل این تربیت به عهده خانواده‌ها است.
این پژوهشگر تاکید رسانه‌ها بر پرهیز از مصرف دخانیات و مشروبات الکلی، تاکید بر نقش اساسی مردم در امر پیشگیری از اعتیاد، مردمی کردن فعالیت‌های پیشگیرانه، پرهیز از پرداختن صرف به جمعیت اندک معتادان (کارتن‌خواب‌ها) و مشکلات آن‌ها، پرهیز از ارائه شکل و چهره‌ای خاص از فرد معتاد نزد مخاطب عام از دیگر ضرورت‌های رسانه‌ها در این موضوع دانست.
نارنجی‌ها تصریح کرد: ما هم‌اکنون باید برای تربیت فرزندانمان از جامعه‌شناس‌ها کمک بگیریم اما متاسفانه بودجه‌ها را در این زمینه مصرف نمی‌کنیم. یکی از مشکلات ما این است که باورهای غلط در حوزه اعتیاد تبدیل به دانش، دانش به نگرش، نگرش به باور و این باور غلط به رفتار تبدیل شده است. یکی از باورهای غلط در جامعه این است که افراد تصور می‌کنند معتاد نمی‌شوند در حالیکه اعتیاد به همه ما بسیار نزدیک است.
این جلسه با پرسش‌هایی از سوی شرکت‌کنندگان در نشست همراه بود.
نظر شما