خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)-یگانه عرب؛ چندی‌ست که ویروس کرونا در جهان شیوع پیدا کرده و در سطوح و ساختارهای مختلف اجتماعی و سیاسی تاثیر گذار بوده است. در این میان، ساختارهای فرهنگی نیز تحت تاثیر شرایط موجود قرار گرفته‌اند؛ آن‌چنان‌که می‌توان ضعف‌ و قوت‌های آن را در مواجهه با شرایط موجود، بهتر ارزیابی کرد.

یکی از نخستین اقدامات مربوط به حوزه فرهنگ و هنر در کشور ما به سالن‌های نمایش فیلم برمی‌گردد؛ وقتی قرار شد که رفت‌و‌آمدها در سطح شهر‌ها به‌ حداقل برسد، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اکران فیلم‌ها را برای مدتی به‌طور کامل قطع کرد؛ اما در پی آن، سینمادارها با ارسال بیانیه‌ای مستقل اعلام کردند که لغو اکران‌ها شامل حال آن‌ها نمی‌شود و به کار خود ادامه خواهند داد. در چین اما این اتفاق به‌شکل دیگری رقم خورد؛ فروش گیشه‌ای فیلم‌ها افت محسوسی کرد اما جامعه چین پذیرفت که برای عبور از بحران باید هزینه‌هایی بپردازند.
 
درست است که در چین فروش گیشه‌ای فیلم‌ها با کاهش حضور در سینماها پایین آمد، اما اسفاده از «وی او دی‌ها» افزایش پیدا کرد. حال اگر این قالب را در ایران و بازار نشر قرار بدهیم، می‌توانیم معادله را این‌طور بچینیم که تماشای فیلم بر پرده سینما، معادل مطالعه کتاب کاغذی و وی‌ او دی‌ها، معادل کتابخانه‌های مجازی‌اند. واضح است که تجربه تماشای فیلم بر پرده بزرگ سینما و البته جمعی با تماشای فیلم وی‌ او دی برابری نمی‌کند؛ همان‌طور که تورق کتاب کاغذی به‌اندازه کتاب صوتی و یا پی‌ دی اف جذاب نیست؛ اما می‌توانیم به‌نوعی با این موضوع کنار بیاییم. به‌هرحال باید بپذیریم که در شرایط خاصی به‌سر می‌بریم و برای عبور از این بحران باید تا حد امکان در خانه بمانیم. همچنین با توجه به بحران گرانی کاغذ، شرایط پیش‌آمده می‌تواند فرصتی باشد برای تقویت عادت کتاب‌خوانی از روی نسخه‌های دیجیتال.

از زمان شیوع ویروس کرونا، یکی از اصلی‌ترین توصیه‌ها علاوه‌بر رعایت نکات بهداشتی ارائه‌شده از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، در خانه ماندن و انجام تفریحات خانگی است و کتاب خواندن و فیلم دیدن دو پیشنهاد ارزشمند برای تحمل این شرایط است. شیوع این ویروس، فرصت مناسبی است تا برای کتاب‌خوان شدن مردم و جلوگیری از حضورشان در اجتماعات. در این شرایط باید کتاب‌های الکترونیک و صوتی با قیمت‌های ارزان، تخفیف‌های بالا و یا بعضا رایگان در اختیار مردم قرار بگیرد لازمه‌اش حمایت از فعالان این حوزه است.

درحال حاضر جدیدترین و به‌روز‌ترین کتاب‌‌ها از نویسندگان ایرانی و خارجی در اپلیکیشن‌های مختلف به شکل دیجیتال در دسترس‌اند؛ اپلیکیش‌ها و سامانه‌هایی مانند «فیدیبو»، «طاقچه»، «کنسل»، «کتاب‌راه»، «آدیوبوک»، «نوار» و... وجود دارد که مردم می‌توانند کتاب‌های روزآمد را با هزینه کمتر اما با خیال آسوده و رعایت حق کپی‌رایت تهیه و مطالعه می‌کنند؛ البته که صفحه گوشی و تبلت با تورق کتاب کاغذی برابری نمی‌کند، اما به‌قول معروف «این نیز بگذرد...».
 
درحال حاضر دولت یا نهادهای متولی چون وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باید در کنار ناشران و کتاب‌فروشان، از ایده‌ها و استارت‌آپ‌های حوزه کتاب حمایت ویژه‌ای داشته باشند. این حمایت‌ها؛ مستقیما روی کتاب‌خوان‌شدن مردم تاثیر خواهد داشت و به‌نوعی ترویج و فرهنگ‌سازی در حوزه مطالعه است. شکی نیست که توسعه بازار کتاب‌های دیجیتال، می‌تواند تعداد کتاب‌خوان‌های کشور را افزایش دهد و آمار ثابت سرانه مطالعه را بالا ببرد. اگر بتوانیم در شرایط موجود اقدامی را در این زمینه انجام دهیم، شاید سال‌ها بعد خیلی‌ها کتاب‌خوان شدن خود را مدیون دوران شیوع کرونا در کشور بدانند.