به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، نوروز، مهمترین جشن شادی‌آفرین مردم کشورهای گوناگون قاره آسیا است که ریشه‌ای چندهزار ساله و ایرانی دارد. نام نوروز نیز از ترکیب دو کلمه «نو» به معنای تازه و «روز» به معنای گاه و زمان در زبان فارسی ساخته شده است. نوروز جشن بزرگی است که آیین‌های برگزاری امروزی آن با آیین‌های چندهزار سال پیش آن تفاوت چشمگیر نکرده و به همین دلیل عامل وحدت فرهنگی ساکنان ایران زمین با دیگر کشورهای حوزه فرهنگی نوروز به‌شمار می‌رود.

هدف از انتشار این دانشنامه تدوین کتابی جامع در راستای بررسی ردپای جشن باستانی نوروز به عنوان یکی از شاخصه‌های اصلی فرهنگ ایرانی، در میان مردم شصت کشور جهان بوده است که همچنان زنده بوده و همه ساله با عزت و احترام در آن کشورها برگزار می‌شود. افزون بر این، گردآوری مجموعه‌ای از مقاله‌های اساتید و صاحب‌نظران کشورهای حوزه فرهنگی نوروز، با هدف ارائه اطلاعات نو و آشنا کردن مخاطبان با دیدگاه‌های جدید در قالب دانشنامه نوروز صورت گرفته است.

از نگاه محتوایی، کتاب‌هایی که تاکنون درباره نوروز نوشته شده است در دو دسته قابل تقسیم هستند. دسته اول کتاب‌هایی است که به صورت تک‌نگاری منتشر شده‌اند و خود در دو گروه جداگانه طبقه‌بندی می‌شوند. گروه نخست شامل کتا‌ب‌هایی است که به یک بعد نوروز توجه کرده‌اند و به ابعاد دیگر جشن نوروز به هر دلیلی نپرداخته‌اند. گروه دوم کتاب‌هایی را شامل می‌شود که بر روی آداب و رسوم نوروزی یک منطقه جغرافیایی، یک اقلیت دینی و مذهبی و یا یک قوم خاص متمرکز شده‌اند.

کتاب «دانشنامه نوروز» در سه بخش عمده نوشته شده است. روش پژوهش به‌کار رفته در این اثر نیز ترکیبی از روش‌های توصیفی، تحلیل و گاهی تبیینی است. منابع هر گفتار در پایان آن بخش، بدون ترتیب‌بندی‌های رایج و بر اساس حروف الفبا آمده است.



بخش نخست به بررسی کلی آداب و رسوم جشن نوروز در استان‌های داخل ایران و شصت کشور مختلف؛ بخش دوم به پیشینه و مباحث مربوط به نوروز در دانشنامه آزاد؛ و بخش سوم به مطالعه دقیق و جامع آیین‌های نوروز در کشورهای اصلی برگزار کننده نوروز مانند ایران، افغانستان، تاجیکستان، آذربایجان، قرقیزستان، قزاقستان، پاکستان، ازبکستان، هندوستان، داغستان، ترکیه، ترکمنستان و... پرداخته است.

گفتار یکم کتاب بیشتر جنبه توصیفی دارد و برای نخستین‌بار در بین کتاب‌های منتشرشده در مبحث نوروز، علاوه بر آشنا کردن خوانندگان با آیین‌ها و سنت‌های جالب مردم استان‌های ایران، به بیان جغرافیای سیاسی کشورهایی که مردمان آن‌ها نوروز را به صورت رسمی و یا غیررسمی جشن می‌گیرند و همچنین معرفی تعدادی از مهمترین آداب و رسوم نوروزی شصت کشور جهان شامل کشورهای مستقل و تعداد اندکی از جمهوری‌های خودمختار و نیمه خودمختار تحت قیومیت کشورهای متبوع پرداخته شده است.

گفتار دوم اطلاعاتی است که به عینه از سایت دانشنامه آزاد ویکی‌پدیا درباره نوروز نقل شده است. دلیل آوردن این اطلاعات در گفتار دوم کامل و همه جانبه بودن مطالب آن است که مختص ویکی‌پدیا بوده و در منابع دیگر یافت نمی‌شود. گفتار سوم حاوی آثاری از دانشمندان و فرزانگان صاحب‌نظر داخلی، اساتید نام‌آشنای خارجی و تعدادی از پژوهشگران جوان و توانمند ایرانی است. موضوع مقالات نیز دربردارنده ابعاد گوناگون جشن نوروز مانند جهان‌بینی فرهنگی، اسطوره شناسی، گاهشماری، مردم‌شناسی، مطالعات زبانی، ادبیات شفاهی، تاریخی و... است که با تمرکز بر کشورهای اصلی حوزه فرهنگی نو نظیر ایران، افغانستان، تاجیکستان، آذربایجان، پاکستان، قزاقستان، قرقیزستان و... نگارش یافته‌اند.

یکی دیگر از حُسن‌های گفتار سوم کتاب، همه جانبه بودن محتوای مقاله‌های مندرج در آن با درنظر گرفتن تفاوت‌های نژادی، قومی، دینی، مذهبی، زبانی و جغرافیایی است. مقاله‌ها براساس حروف الفبا ترتیب یافته‌اند. در پایان دانشنامه نیز بخشی با نام پیوست آمده است که حاوی تصاویری زیبا و کمتر دیده شده از برگزاری جشن‌های نوروزی در کشورهای مختلف جهان است. بخش نام‌برده در عین جامع‌تر کردن کتاب، باعث می‌شود مخاطب ضمن مطالعه و آشنایی با مباحث نوروز در هر سرزمین، به صورت تصویری نیز در کم و کیف برگزاری این مراسم قرار گیرد. همین موضوع می‌تواند بستر مناسبی برای آشنایی خوانندگان با شکل، نوع، رنگ و طرح پوشاک اقوام گوناگون کشورهای حوزه فرهنگی نوروز فراهم آورد.

«دانشنامه نوروز»(سه گفتار از نوروز در ایران و شصت کشور جهان) نوشته مشترک آرمین حیدریان و نیوشا دقیق‌ماسوله در 304 صفحه، شمارگان یک‌هزار نسخه و بهای 70 هزار تومان از سوی انتشارات دهسرا منتشر شده است.