محمود آموزگار، رئیس کمیسیون حقوقی اتاق اصناف تهران در گفت‌و‌گو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران‌(ایبنا)، درباره احتمال تصمیم‌ کمیته ستاد ملی کرونا برای آغاز مجدد فعالیت صنوف مختلف از‌جمله کتاب‌فروشی‌ها بیان کرد: واقعیت این است که کتاب‌فروشی‌ها، جزو اماکن پُرازدحام محسوب نمی‌شوند. موضوع تعطیلی کتاب‌فروشی‌های مراکز تجاری به دلیل مشکل شناسایی مشتری کتاب از سایر مراجعه‌کنندگان مطرح می‌شود اما کتاب‌فروشی‌های واقع در خیابان به‌عنوان واحد‌های مستقل محل‌های شلوغی نیستند.

 کتاب‌فروشی‌ جزو کم‌خطر‌ترین مشاغل است
وی افزود: نگرانی‌ها درباره رعایت نکات بهداشتی و پیشگیرانه در کتاب‌فروشی‌ها در مقایسه با سایر صنوف وجود ندارد. این روز‌ها از اصطلاح مشاغل پُرریسک استفاده می‌شود؛ معتقدم کتاب‌فروشی‌ جزو کم‌خطر‌ترین مشاغل است و با توجه به اینکه مراجعه‌کننده چندانی ندارند، فعالیت مجدد آن‌‌ها، نگرانی ایجاد نخواهد کرد. علاوه‌براین به‌نظر می‌رسد توجه اعضای ستاد ملی مبارزه با کرونا به تاثیرات مثبت تجدید جریان فعالیت کتاب‌فروشی‌ها در اجرای دقیق‌تر سیاست‌های بهداشتی همچنین ترغیب مردم به کتابخوانی موثر است.      
  
رئیس کمیسیون حقوقی اتاق اصناف تهران در پاسخ به این پرسش درباره گفت‌وگوی اتحادیه ناشران و کتاب‌فروشان تهران با اتاق اصناف به‌عنوان یکی از تاثیر‌گذاران بر تصمیم کمیته مبارزه با کرونا برای بازگشایی کتاب‌فروشی‌ها ادامه داد: بله؛ این گفت‌و‌‌گو‌ها انجام شده‌است.

آموزگار گفت: دیدگاه‌ اتحادیه‌ها از‌‌جمله اتحادیه ناشران و کتاب‌فروشان از طریق اتاق اصناف جمع‌آوری و به ستاد ملی مبارزه با کرونا ارائه می‌شود. هم اتحادیه و هم اتاق اصناف وظایف خود در دریافت و جمع‌آوری دیدگاه‌ها را انجام داده‌اند.

 حرف حمایت از مشاغل آسیب‌دیده کافی نیست؛ عمل لازم است
وی درباره تاثیر‌گذاری بسته‌های حمایتی دولت از صنوف آسیب‌دیده ناشی از شیوع ویروس کرونا و جبران خسارت‌های اقتصادی، بیان کرد: شرایط، بسیار دشوار، سخت و بحرانی است و بی‌شک بسته‌های حمایتی موثرند اما صِرفا نمی توان با گفتن و شنیدن، به جبران خسارت‌ها امید‌وار بود.

رئیس کمیسیون حقوقی اتاق اصناف تهران با اشاره به کارشکنی بانک‌ها در اجرای مصوبه شورای پول و اعتبار مبنی بر تنفس سه ماهه پرداخت اقساط وام صاحبان مشاغل آسیب‌دیده از کرونا، افزود: در‌حالی‌که براساس مصوبه شورای پول و اعتبار با هدف حمایت از مشاغل آسیب‌دیده ناشی از شیوع ویروس کرونا، اقساط تسهیلات این کسب و کارها و نیز اقساط تسهیلات قرض‌الحسنه همه اشخاص، طی ماه‌های اسفند ۹۸ و فروردین و اردیبهشت ۹۹ بدون وضع هرگونه جریمه یا کارمزد به زبان انتهای اقساط آن‌ها منتقل شده، اما به شخصه شاهد بودم به محض واریز پول، بانک به برداشت از حساب، اقدام می‌کند.

آموزگار با بیان اینکه حمایت نظام بانکی مبتنی بر تصمیم دولت و حکومت است، بیان کرد: برداشت خودکار پول از حساب دارندگان وام، به معنای رفتار دوگانه و نتیجه آن بدبینی به همه سیاست‌هاست؛ بنابراین تعیین بسته‌های حمایتی مطلوب است اما وقتی اجرا نشود چه فایده‌ای خواهد داشت؟  

وی درباره میزان حمایت‌های دولت بیان کرد: سال 1397 ارزش قیمت پشت جلد همه کتاب‌های منتشر شده دو هزار و 700 میلیارد تومان بود؛ همچنین می‌دانیم بخش قابل‌توجهی از ملزومات تولید کتاب وارداتی، و نیازمند تامین ارز است و قیمت ارز در این سال به‌ویژه در 6 ماه نخست بین 6 تا 10 هزار تومان در نوسان بود؛ در‌حالی‌‌که در سال 1398 با کاهش شمارگان کتاب مواجه بودیم، مبلغ پشت جلد کتاب‌‌های منتشر شده به سه هزار و 700 میلیارد تومان رسید و قیمت ارز نیز رشد قابل‌توجهی داشت.
 
بدون کرونا هم صنعت نشر آسیب‌پذیر بود
رئیس کمیسیون حقوقی اتاق اصناف تهران ادامه داد: باید توجه داشته باشیم در خوشبینانه‌ترین شرایط شاید یک‌سوم از کتاب‌های سال 97و 1398 به فروش رسیده باشد؛ یعنی یک سوم از دو هزار و 700 میلیارد تومان و یک‌سوم از  سه هزار و 700 میلیارد تومان. بنابراین خواب سرمایه سنگین است و هزینه مبادله در حوزه نشر کتاب، بسیار بالاست.

آموزگار با اشاره به توزیع یک‌سوم درآمد تولید بین حلقه‌های مختلف نشر گفت: این درآمد باید بین فعالان شامل، چاپخانه‌داران، صحافان، تولید‌کنند‌گان محتوا، ناشر، موزع، کتاب‌فروش و بسیاری افراد دیگر توزیع شود. این افراد سر این، سفره نشسته‌اند؛ بنابراین اگر کرونا هم نمی‌آمد، صنعت به‌خودی خود با مشکل مواجه بود.   

نشر در برابر کرونا ایمن نبود
 به گفته وی، شرایط  برای نگهداری نهال ظریف صنعت نشر بسیار مشکل‌تر خواهد شد. به اعتقاد آموزگار: وضعیت نشر، مصداق وضعیت افراد کم‌توان جسمی، مُسن و نیازمند حمایت بیشتر در وضعیت شیوع ویروس کرونا است؛ به‌عبارت دیگر ایمنی صنعت نشر در برابر بحران‌ کرونا بسیار اندک بود و جزو آسیب‌پذیر‌ترین مشاغل محسوب می‌شود.

رئیس کمیسیون حقوقی اتاق اصناف تهران با بیان این مطلب که آثار سوء بحران فعلی برای فعالان حوزه نشر بسیار زیاد است، به اقدامات ضروری دولتی و صنفی اشاره و بیان کرد: برای کاهش آثارسوء بحران فعلی، صنعت نشر نیازمند اجرای یک‌سری برنامه‌های حمایتی از سوی دولت است.

نمی‌توان از تلفات پیشگیری کرد
آموزگار ادامه داد: در حوزه صنف نیز بررسی شرایط با هدف رسیدن به‌ راه‌حل‌هایی برای حفاظت و مقابله با وضعیتی که بحران فعلی برای این حرفه ایجاد خواهد کرد، ضروری است. قاعدتا نمی‌توان از تلفات ناشی از این بحران جلوگیری کرد، همان‌طورکه در بعد انسانی نیز تعدادی بر اثر ابتلا به این ویروس از بین رفتند؛ اما می‌توان با تدبیر به راهکار‌هایی رسید و مشاغل این حوزه را حفظ کرد.
 
وی در پاسخ به این پرسش که آیا توجه به ظرفیت‌های دنیای دیجیتال راهکار حفظ صنعت نشر است، گفت: فضای دیجیتال یکی از راهکار‌هاست. شیوع ویروس کرونا موجب شد تا بسیاری به فکر تغییر روش‌های سنتی کسب‌‌وکار بیفتند و به یک تعبیر؛ بازاندیشی کنند.

این فعال حوزه نشر افزود: نباید دخالت‌های دولت در حوزه نشر را نادیده بگیریم. هرچند این دخالت‌ها در برخی مواقع، ظاهرمثبتی دارد؛ مانند اعطاء یارانه. یارانه یک امکان مالی است اما مصرف آن در دو موقعیت مختلف تا حد زیادی آثار متفاوتی خواهد داشت؛ در یک موقعیت نتایج مثبت و در موقعیتی دیگر آثار زیانبار؛ بنابراین صنف در برهه فعلی باید به سمت آسیب‌شناسی مسائل حرکت کند، دولت نیز به  چگونگی تخصیص منابع و امکانات براساس وظایف محوله خود توجه کند.

برگزاری نمایشگاه کتاب تهران بعید است
آموزگار درباره احتمال لغو و یا برگزاری سی‌و‌سومین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران گفت: بعید می‌دانم سی‌و‌سومین دوره نمایشگاه کتاب تهران با توجه به شرایط فعلی برگزار شود. بسیاری از نمایشگاه‌های بزرگ دنیا که از نظر تعداد بازدید‌کننده با نمایشگاه کتاب تهران قابل‌مقایسه نیستند از‌جمله بولونیا تعطیل شده‌‌اند. با توجه به زمان 10 روزه، برگزاری نمایشگاه یک امر نشدنی است.

اجرای طرح‌های فصلی در شرایط فعلی ضروری است
وی با اشاره به طرح‌های فصلی موسسه خانه کتاب بیان کرد: بخشی از بودجه فرهنگی به شکل بن کارت‌های خرید کتاب از نمایشگاه تخصیص پیدا می‌کند، بخش دیگر این بودجه در قالب طرح‌های فصلی موسسه خانه کتاب و با هدف حمایت از کتاب‌فروشی‌ها هزینه می‌شود؛ بنابراین دو وجه هزینه از یک بودجه به وضوح قابل مشاهده است. در شرایط فعلی برگزاری طرح‌های فصلی بسیار حائز اهمیت است. فکر می‌کنم اجرای این طرح‌ها باید با جدیت پیگیری شود.      

تمکین اجتماعی زیبای فعالان حوزه نشر در دوره قرنطینه    
آموزگار، به توجه ویژه فعالان حوزه نشر به اجرای دقیق‌تر و بهتر قرنطینه و مقوله کتاب و کتابخوانی اشاره و عنوان کرد: فعالان حوزه نشر و کتاب دوستان در تمکین اجتماعی بسیار زیبا، به موضوع قرنطینه و در خانه ماندن توجه کردند. تجربه جالب من در دوره قرنطینه، پاسخ و معرفی کتاب به افرادی بود که شاید در طول زندگی به‌طور جدی اهل کتاب و کتابخوانی نبودند.

وی ادامه داد: به نظر می‌رسد این دوره را می‌توان فرصتی برای توجه به موضوع مطالعه تلقی کرد تا علاوه بر تاکید بر رعایت نکات بهداشتی زمینه‌های لازم برای ترویج کتاب خوانی را فراهم کنیم. به گفته کاشناسان تداوم قرنطینه، خشونت‌های خانوادگی را به‌دنبال داشته‌ و بی‌تردید ترویج کتاب و کتابخوانی بر تلطیف این دوران موثر است.