خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در خراسان رضوی - مجتبی تجلی:

کتاب «فرهنگ مردم گناباد» با کوشش مستمر چند تن از پژوهشگران و فعالان فرهنگی این خطه به چاپ رسیده است. نویسندگان آن به ترتیب حرف الفبایی آقایان حسین پور‌ابراهیم، ابوالفضل حسینی، ابوالحسن دلشاد نوقابی و علی مصباح هستند.

​​​​​کتاب «فرهنگ مردم گناباد» با کوشش مستمر چند تن از پژوهشگران و فعالان فرهنگی گناباد، در دو جلد و هزار و صد صفحه به چاپ رسیده است. جمع‌آوری مطالب، منابع و نگارش این مجموعه کم‌نظیر از ۲۵ سال قبل آغاز شده و نگارنده به عنوان یکی از دوستداران ماندگاری فرهنگ غنی سرزمین مادری، طی این مدت شاهد تلاش بی‌وقفه این عزیزان بوده‌ است.

آنچه من را وا‌می‌دارد که در معرفی آن بکوشم، اهمیت کتاب مورد گفتگو در ساحت فرهنگ غنیِ ایران‌زمین است. در این مجموعه مصور، با وسواس و دقت نظر به معرفی، واکاوی، ساخت‌شکنی، معنایابی، و کاربرد واژگان، اصطلاحات، ضرب‌المثل‌ها، باورها، اشعار و ترانه‌های بومی، بازی‌ها، افسانه‌ها و مراسم آیینی و البته غذاهای بومی پرداخته شده است.

مولفان تلاش کرده‌اند که آورده‌ها را با تصاویر واقعی و یا گرافیکی ملموس و مستند کنند که این کار، نیازمند صرف وقت زیادی بوده است.

از ویژگی‌های بارز و تاثیر‌مندِ کتاب، اشاره و ارجاع مطالب آورده شده به مصادیق آن در متون کهن پارسی از جمله شاهنامه، تاریخ بیهقی، مثنوی مولانا، طبقات صوفیه، اسرارالتوحید، مقالات ژنده‌پیل و لیست بلندبالایی از این دست است.

این خصیصه ضمن آنکه مخاطب را به ذکر منابع موثق مطالب ارجاع می‌دهد، از کهنگی فرهنگ این سرزمین حکایت دارد. با مطالعه کتاب خواننده در‌می‌یابد که با مجموعه‌ای مواجه است که نه‌تنها یادگاری برجسته، بلکه با مرجع و تاریخچه‌ فرهنگی‌ - ادبی، برای نسل امروز و آینده روبه‌روست.

باید که این کتاب را از موضوعیت برای شهر گناباد خارج تصور نمود و آن را دائره‌المعارفی برای فهم و شناخت تمامی اقوام، فرهنگ و خرده فرهنگ‌های مناطق ایران زمین و تلاشی برای ماندگار کردن گنجینه‌ای که در حال فراموشی و فناست، محسوب کرد.

اهمیت کتاب آنجا بیشتر به منظر ذهن می‌رسد که موارد مطرح و به بحث و پژوهش گذاشته، مشترکات فرهنگی و زبانی بسیاری با سایر اقوام و فرهنگ‌های بومی ایران دارد، در حقیقت مجموعه، می‌تواند زمینه بازپیوند فرهنگ‌های پراکنده در مناطق مختلف و مسیر ارتباطی برای گفتمان متقابل آنها باشد.

بی‌شک موارد مشابهی از اینگونه کوشش‌ها در جای‌، جای میهن‌مان برای حفظ سرمایه گرانبهای ادب و فرهنگ انجام شده است. امید که این یادداشت کوتاه زمینه و پلی ارتباط دهنده برای جمع‌آوری و تبادل اطلاعات در این مورد گردد.

نگارنده عاری از هر گونه تعصب منطقه‌ای، خواندن و کنکاش در این مجموعه را به دلایلی که ذکر شد، به تمامی دلسوزان این عرصه در جای‌جای کشور، توصیه می‌کند و با این کوتاه‌نوشته، به همه این خوبان و سایر صاحبان اندیشه که به آنان یاری رساندند، ادای احترام می‌نماید.