علی‌اصغر علیزاده، مدیر انتشارات «گپ» ناشر تخصصی پزشکی در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران‌(ایبنا)، درباره مقوله تحلیل داده و تاثیر آن بر بازار‌یابی نشر بیان کرد: با توجه به اینکه صنعت نشر را باید یک تجارت دانست؛ بنابراین نخستین تلاش ناشر برای توسعه فعالیت‌های خود، شناخت بازار است.

وی افزود: شناخت بازار به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مباحث علم روز مدیریت کسب و کار، منجر به کاهش خطر‌پذیری خواهد شد اما صنعت نشر در ایران حرفه‌ای نیست و بازار‌یابی هنوز، سنتی انجام می‌شود. نخستین دلیل توقف صنعت نشر ایران و فاصله داشتن با معیار‌های حرفه‌ای این است که در بحث بازار‌یابی، کسب‌و‌کار حرفه‌ای نداریم تا درباره اطلاعات بازار را در اختیار فعالان حوزه نشر قرار دهد.        
   
بازار‌یابی میدانی ناشران جواب نمی‌دهد
مدیر انتشارات «گپ» با اشاره به تاثیر رویکرد غیر‌حرفه‌ای به بازار‌یابی در نشر افزود: روش عمده ناشران برای بازار‌یابی کسب اطلاعات میدانی است و برهمین اساس به تولید اقدام و تصور می‌شود کتاب‌ها بازار خوبی پیدا خواهند کرد؛ در‌حالی‌که این‌طور نیست و در نهایت کاغذ و سرمایه ناشر به‌هدر می‌رود و کتاب انبار می‌شود. دسترسی به اطلاعات حوزه نشر از این آسیب‌ها پیشگیری می‌کند.    
           
علیزاده با بیان این مطلب که بازار‌یابی در همه حوزه‌ها دارای اصول مختلفی است، افزود: برای بازار‌یابی موفق تولید‌کننده باید به معیار‌های مانند سن، جنس، میزان تحصیلات، جغرافیا و یا فرهنگ توجه کند. به‌عنوان مثال برای تولید کتاب در منطقه جنوب ایران، ناشر باید میزان باسوادان، دانشگاهیان، جمعیت براساس جنسیت و میزان توسعه‌‌یافتگی را باید درنظر داشته باشد.
 
مدیر انتشارات «گپ» درباره دسترسی به داده‌های نشر، گفت: داده‌های نشر از سوی برخی نهاد‌ها مانند موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران منتشر می‌شود. در تحلیل داده‌های اطلاعاتی نرم‌افزار‌های مختلفی تولید شده اما با توجه به اینکه صنعت نشر ایران حتی در ابتدای ورود به بازار‌یابی حرفه‌ای قرار ندارد، شاید ظاهرا توجه به مقوله بازار‌یابی با توجه به وضعیت فعلی توجیه نداشته باشد اما واقعیت قضیه این است که بازار‌یابی پایه هر نوع کسب‌ و‌کار از‌جمله در صنعت نشر است.
 
عمده ناشران سواد بازاریابی ندارند
علیزاده با طرح این پرسش که آیا ناشران توان و سواد بازا‌ریابی را دارند یا خیر؟ ادامه داد: یکی از ضعف‌های عمده در صنعت نشر این است که بیشتر ناشران آموزش‌های مقدماتی در حوزه مدیریت مالی را ندیده‌اند و بدون توجه به مبانی علمی، قیمت‌‌تمام شده کتاب انجام می‌شود؛ در‌حالی‌که برای قیمت‌گذاری علمی، به وجود حسابدار و مدیر مالی توانمند نیاز است. در بحث بازار‌یابی نیز وضعیت مشابه وجود دارد.          
 
مدیر انتشارات «گپ» توجه به مبانی بازاریابی در حوزه نشر را ضرورت دانست و افزود: از یک سو ناشر با توجه به احترام به فعالیت خود باید به فراگیری دانش بازار‌یابی و مدیریت مالی اقدام کند و از سوی دیگر نهاد‌های متولی نیز باید به اهمیت این آموزش‌ها واقف باشد که به‌نظر می‌رسد این‌چنین نیست.

دولت صنف را تقویت و صنف به آموزش توجه کند
علیزاده با بیان اینکه سیاست کلان در همه حوزه‌ها باید تقویت اصناف باشد درباره نقش اتحادیه ناشران و کتاب‌‌‌فروشان بر تقویت جایگاه بازاریابی و مدیریت مالی براساس تحلیل داده‌های نشر عنوان کرد: وقتی تقویت اصناف جزو سیاست‌های کلان کشور تعریف شود، نهاد‌های دولتی به‌مرور در مقام حامی حاضر می‌شوند و با شکل‌گیری این جریان است که صنوف به مباحث مختلف از‌جمله آموزش بازار‌یابی و مدیریت مالی توجه نشان خواهند داد.   
 
وی با بیان اینکه صنوف نشر چندان در حد و اندازه و شایسته نام خود نیستند، گفت: ناشران درباره مباحث مدیریت مالی و بازار‌یابی آموزش نمی‌بینند و به‌عنوان مثال ناشران صفر تا صد جریان دریافت تسهیلات بانکی را نمی‌داند و از مشاوره‌های حقوقی مطلع نیستند. هرچند گام‌های نخستین از سوی برخی نهاد‌ها ازجمله مرکز نشر دانشگاهی برداشته شده‌ است اما به دلیل شیوع کرونا متوقف شده. با این حال معتقدم در همین موقعیت‌ها باید به آموزش توجه کرد.
 
صدور دیمی مجوز و گرفتاری صنعت نشر
علیزاده ایجاد آگاهی در صنوف نشر برای توجه به آموزش‌های ضروری از‌جمله مدیریت مالی و بازاریابی را وظیفه بخش دولتی دانست و بیان کرد: متاسفانه دولت از درجه اهمیت کسب دانش مدیریت مالی در صنعت و جزئی‌تر اقتصاد نشر چندان آگاه نیست. روش دیمی صدور مجوز نشر براساس پاسخ به چند پرسشنامه و مدرک دانشگاهی موجب شکل‌گیری چرخه باطل و مانع حرکت چرخ‌دنهده‌های صنعت نشر شده‌است. در مجموع برای بهبود وضعیت بنگاه‌های نشر از نظر مدیریت مالی، مدیریت ریسک و بازار‌یابی، نخست از سوی نهاد حاکمیتی حوزه فرهنگ باید فعالیت‌های آگاهانه در صنوف مختلف ایجاد شود.
 
مدیر‌مسئول انتشارات گپ با بیان این مطلب که هیچ‌چیز گران‌تر از نادانی نیست، افزود: اهالی نشر باید ساختار‌بندی، پرهیز از ترس برای تغییر و پذیرش نیرو‌‌های جوان را باور داشته باشند. بار‌ها درباره ایجاد یک ساختار قوی و یکپارچه و قرار گرفتن همه صنوف و انجمن‌ها اعم از کودک و نوجوان و یا دانشگاهی زیر یک پرچم صحبت شده‌است. تشکیل اتحادیه یکیارچه و قوی موجب خواهد شد تا اعضای صنف در تصمیم‌گیری‌های کلان نیز قدرت اعمال نظر داشته‌باشند.

علیزاده با اشاره به جایگاه صنعت نشر، بیان کرد: صنعت نشر با توجه به گردش مالی قابل‌توجه از‌جمله صنوف تاثیر‌گذار کشور به‌شمار می‌آید که تعداد زیادی نیروی‌ انسانی در آن مشغول به فعالیت هستند. از سوی دیگر؛ بازوی کمکی دولت در حوزه فرهنگ محسوب می‌شوند.