این نویسنده با بیان اینکه سبزه کشمیر ما؛ نقد و تحلیلی سیاسی، جامعه شنا سانه و مردم شناسانه بر تاریخ معاصر است که البته زمان حال را نیز بی نصیب نگذاشته است؛ افزود: این کتاب با بحران هویت آغاز میشود؛ آنچنان که شکل گیری ایران مدرن را از دریچه چشم اهالی روستای واریان که به واسطه احداث سد کرج مجبور به کوچ اجباری میشوند مینگرد.
وی در همین رابطه افزود: سبزه کشمیر ما از سبکی نو در نگارش بهره میگیرد و تاریخ را نه به شکل مفرد و مجرد و فاقد انعطاف و ظرافت که با چاشنی خاطرات و اتفاقهای تلخ و شیرین و زیباییهای زندگی روزانه مردم روایت و نقد و تحلیل کرده است.
وی در ادامه در پاسخ به پرسش خبرنگار ما مبنی بر وجه تسمیه سبزه کشمیر افزود: سبزه کشمیر ترانهای رایج در دوره پدران ما بود که به طور معمول در مراسمهای عروسی خوانده میشد و از آنجایی که در آن روزگار در اغلب هفتهها در خانه یکی از اهالی روستا؛ جشن عروسی برگزار میشد؛ این ترانه به ترانهای رایج و محبوب در میان مردم بدل شده بود تا جایی که واژه سبزه کشمیر ما کم کم جایگزین واژه عروسی شده بود و به عنوان مثال وقتی شخصی میگفت: این هفته سبزه کشمیر در منزل آن شخص برگزار میشود؛ کنایه از برگزاری مراسم عروسی در آن خانه داشت و این مساله خود گویای سبک زندگی ساده و توام با شادی در آن ایام بود.
این فعال فرهنگی در ادامه با اظهار اینکه متاسفانه ایرانیان مردمانی روایی و شفاهی هستند که کمتر خاطرات و حوادث زندگی و یا جامعه خود را ثبت و نگهداری میکنند؛ افزود: سبزه کشمیر ما علاوه بر اینکه به عنوان یک اثر ادبی به ثبت حافظه جمعی و خاطرات ایرانیان و به ویژه اهالی استان البرز پرداخته است؛ کوشیده چگونگی شکلگیری حوادث و رویدادها در تاریخ معاصر را نقد و بررسی و تحلیل نماید تا نتایج حاصله همچون خورشیدی روشنایی بخش آتیه کشور شود.
رجبی در همین رابطه با تمایز قائل شدن بین تاریخ نقلی و تحلیلی افزود: سبزه کشمیر ما داعیه داستانگویی و یا نقل و روایتهای تاریخ را ندارد بلکه در تلاش است تا با تحلیل موشکفانه تاریخ معاصر ؛ چرایی و چگونگی شکل گیری حوادث و اتفاقها را مورد نقد و بررسی قرار دهد.
وی در همین راستا نقد و تحلیل جریان چپ و روشنفکری ایران را از دیگر دغدغههای سبزه کشمیر برشمرد و افزود: در سبزه کشمیر ما با زبانی ساده و چه بسا از نقطه نظر یک روستایی؛ پوپولیسم و عوامزدگی در تاریخ معاصر ایران مورد تحلیل و بررسی موشکافانه و البته بیطرفانه قرار میگیرد.
این پژوهشگر با بیان اینکه در سبزه کشمیر از زبان شعر و ادبیات جهت تلطیف فضای خشک و غیر انعطافپذیر تاریخ بهره گرفته شده است؛ افزود: شعر و ادبیات همواره عناصری جذاب برای مخاطبان بوده اند و همان عنصری است که باعث میشود مخاطب سبز کشمیر به هنگام مطالعه تاریخ دچار یکنواختی در مطالعه تاریخ نشود.
این نویسنده افزون بر آنچه گفته شد از عشق به عنوان گمشده بشر در عصر حاضر یاد کردو افزود: سبزه کشمیر در جستوجوی همین عشق گمشده است و به همین سبب کتاب به سلطان عشاق عالم حضرت مولانا جلالالدین بلخی تقدیم شده است.
رجبی در ادامه افزود: سبزه کشمیر نه تنها در باتلاق تاریخ گرفتار نشده بلکه با نگاهی به دوران حال و حتی آینده ؛ راه خود در مسیر زمان را جستجو میکند.
وی در همین رابطه از همایش حیوانات به عنوان یکی از بخشهای جذاب کتاب سبزه کشمیر یاد کرد و گفت: همایش حیوانات که یکی از بخشهای جذاب کتاب است به گفتوگوی حیوانات در خصوص منشاء بیماری کرونا میپردازد و در انتها فاصله گرفتن انسانها از عشق حقیقی را به عنوان عامل رنج و گرفتاری آنها معرفی میکند.
این محقق در بخش دیگری از مصاحبه به آشنایی مخاطب با جای نامها در پی مطالعه سبزه کشمیر اشاره کرد و گفت : مخاطب با مطالعه سبزه کشمیر ضمن کسب اطلاعات مفید در مورد جغرافیای محلی با جای نامها و چگونگی سیر شکلگیری یک نام در بستر، تاریخ، جغرافیا و فرهنگ آشنا میشود.
رجبی در پایان با بیان اینکه سبزه کشمیر کتابی نه برای گذشته که برای حال و آینده است؛ خاطرنشان کرد: تحلیل موشکافانه این کتاب از حوادث تاریخ معاصر ایران نه به سبب نقل تاریخ که به سبب روشنشدن مسیر آینده مورد توجه قرار گرفته است.
گفتنی است «سبزه کشمیر ما» به قلم دکتر مهراب رجبی اثری متفاوت از انتشارات آبتین رسانه هنر است.
نظرات