به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، نشست مجازی «نقش کتابخانه ملی در دسترسی جامعه به پژوهش‌های علمی» با حضور فریبرز خسروی؛ معاون کتابخانه ملی و رئیس هیات مدیره انجمن کتابداری و اطلاع‌رسانی ایران؛ به میزبانی مهرناز خراسانچی، دبیر این نشست، دوشنبه‌شب دهم آذرماه سال جاری، از سوی صفحه رسمی انجمن ترویج علم ایران در صفحه اینستاگرام برگزار شد.
 
خسروی در ابتدای این نشست با اشاره به تعریف خود از کتابخانه ملی گفت: در مجموع کتابخانه‌های ملی پدیده‌های جدیدی هستند که به‌طور معمول در گذشته به شکل کتابخانه‌های سلطنتی یا وابسته به نهاد‌های مذهبی مطرح بودند. در دنیای جدید که بحث دولت-ملت‌ها شکل گرفت، کتابخانه‌های ملی هم تشکیل شدند و آن‌ها عهده‌دار گردآوری آثار مکتوب شده یک ملت شدند؛ این ویژگی در مملکت ما تقریبا مغفول مانده است.
 
ساختمان‌های جذاب کتابخانه‌های ملی
وی افزود: در اغلب کشورها به لحاظ ساختمانی بنای درنظر گرفته شده توجه ویژه‌ای به کتابخانه‌های ملی شده که ما خوشبختانه ساختمان قابل طرحی در دنیا داریم. از حدود 15 سال پیش در ایفلای هاوانا تکیه بر این شد که کتابخانه‌های ملی به منابع غیرکتابی هم بپردازند و خوشبختانه ایران هم به این موضوع پرداخت. در مجموع اساس کارمان این است که آنچه که به مجموعه کتابخانه ملی می‌رسد، باید پوشش کاملی از آثار مکتوب ایرانیان در کشور و خارج از کشور باشد و منابعی که از ایران‌شناسی و اسلام‌شناسی هم تولید می‌شود را بتواند گردآوری کند.
 
خسروی ادامه داد: کتابخانه ملی توانسته در این زمینه موفق عمل کند و کار اصلی ما این است که در این مجموعه تمام منابع را به‌صورت استاندارد تهیه کنیم و در اختیار جامعه قرار دهیم. در حقیقت ما باید بتوانیم خواستارِ اطلاعات را در کمترین زمان به مرتبط‌ترین اثر ارائه دهیم.
 
وی درباره فرایند‌های اشتراک‌گذاری پژوهش‌ها نیز بیان کرد: تاکنون نه در کتابخانه ملی و نه در کل جایی که بخواهد صرفا پژوهش‌ها را به اشتراک بگذارد، وجود ندارد؛ البته ناگفته نماند که پایان‌نامه‌های دکتری، خود نوعی پژوهش محسوب می‌شوند. در کتابخانه ملی ایران این زمینه فراهم است که اگر فردی بیاید اثر خود را در قالب هر رسانه‌ای به سازمان کتابخانه ملی ارائه دهد، طی فرآیندی بخشی از محتوا به اشتراک گذاشته می‌شود. در واقع فرد خودش تعیین می‌کند که پژوهش‌ها‌یش تا چه حد در دسترس افراد قرار گیرد و ما در این زمینه موظفیم محدودیت‌هایی را در حوزه حق مولف رعایت کنیم. در واقع فرد خودش تایید می‌کند که تا چه حد  کتاب یا مقاله‌اش در اختیار عام قرار گیرد این امر در محتوایی که برای عام تولید نشده، اعمال می‌شود.
 
به گفته خسروی، با ظهور پدیده‌های شبکه‌های اجتماعی وظیفه جدید برعهده تمامی کتابخانه‌ها گذاشته شده و آن ایجاد زمینه برای دست‌یابی افراد در کمترین زمان ممکن به مرتبط‌ترین و صحیح‌ترین اطلاعات است.
 
بهمنِ اطلاعات در راه است
رئیس هیات مدیره انجمن کتابداری و اطلاع‌رسانی ایران با اشاره به زیادی اطلاعات در بستر مجازی که با عنوان «بهمنِ اطلاعات» از آن یاد کرد، افزود: امروزه به‌جای واژه «انفجار اطلاعات» باید از «بهمنِ اطلاعات» یاد کرد که اتفاقا موجب افزایش دانش مخاطب نمی‌شوند. کتابخانه‌ها باید به این سمت بروند که یک وزن‌دهی به اطلاعات خود هم به لحاظ صحت و هم به لحاظ دقت دهند. کتابخانه ملی هم در حد خودش می‌تواند در این حوزه وارد شود و شرایط را بهبود دهد.
 
وی درباره وجود غارت ادبی در برخی پژوهش‌ها، گفت: متأسفانه چندی پیش به موردی برخوردیم که دو پایان‌نامه علاوه بر اینکه عینا یکی بوده‌اند، استاد راهنما هم یک شخص بوده است، اینجاست که دیگر فضای علمی و تحقیقاتی که از دل دانشگاه‌ها بیرون می‌آید، حرفی برای گفتن نمی‌گذارند و باید نام آن‌را غارت ادبی نه سرقت ادبی گذاشت.
 
معاون کتابخانه ملی، درباره تمهیدات کتابخانه ملی در دسترسی اطلاعات نیز اظهار کرد: آنچه را که خودمان داریم، باید بنمایانیم اما از آنجایی که حجم عظیمی از اطلاعات خارج از سیطره کتابخانه‌ها تولید می‌شود، خواه یا ناخواه از دایره آرشیو کتابخانه‌ها خارج می‌شود. این در هر کشوری و در هر نوع کتابخانه‌ای صدق می‌کند. لذا کتابخانه‌های ملی با تعریف پروژه‌های ملی با هدف گرداوری اطلاعات و درج محتوای دست‌اول و مهم که تحت‌وب تولید می‌شود، تلاش کردند در آرشیو خود بگنجانند. ما در کتابخانه ملی هم برنامه‌ای را از سال 86 به‌عنوان حافظه ملی ایران با عنوان «حمد»  طراحی کردیم که فراز و نشیب‌های زیادی هم داشت که در این اواخر سرعت بیشتری گرفت. سامانه‌هایی در قالب این برنامه ایجاد شد که اطلاعات درخور دیجیتالی را محفوظ می‌دارد.