به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)  نشست رونمایی از کتاب «کلانشهر و فرهنگ» روز گذشته در موزه ملک برگزار شد. نعمت‌الله فاضلی نویسنده کتاب «کلانشهر و فرهنگ» در ابتدا به توسعه جامعه شهری ایران اشاره کرد و گفت: نخست باید گفت که جامعه ایران روند تحول ساختاری را آغاز کرد به جامعه عشابری تبدیل شد و سپس روند تغییر به جامعه روستایی و شهری را طی کرد. در حقیقت بخشی از زیست ما تجربه فردی است. ما در آستانه تحولی عظیم هستیم و باید شیوه زندگی را بشناسیم که شامل شهر و روستا است و روستاها شامل قبیله و عشیره می‌شود.
 
او ادامه داد: این تحول‌ها هم‌اکنون به سوی کلان‌شهر می‌رود و پرسش اینجاست ما در آستانه این تغییر هستیم در حال ظهور این تغییر چه چیزی را تجربه می‌کنیم؟ سیاست و حکمرانی در این شرایط دائما تغییر می‌کند و ما باید آن را فهم‌پذیر کنیم؛ شکل کلان‌شهر و تفکری که در آن حکمرانی می‌کند. شهر شدن مسئله امروز ماست. اغلب شهرها فرمی از زندگی است و حتی فرمی از زندگی عشایری را در خود دارد.

فاضلی با اشاره به اصفهان که علاوه بر کلان‌شهر بودن فضای زیست نمادین هم دارد، گفت: شهر اصفهان شکلی از زیست نمادین است که بخشی از آن با فضای رسانه‌ای ارتباط دارد. کلان‌شهرها فقط ساختمان و اقتصاد نیستند، بلکه شیوه زندگی است. من برداشتم این بود یکی از مسائل جامعه معاصر کلان‌شهرها بوده است. اولین شهر ایران بین‌النهرین بوده که مربوط به 4500 سال پیش است و از این سو معنای کلان‌شهر در تاریخ ایران را می‌توان دید.

استاد انسان شناسی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی با تاکید بر اینکه به دانش شهرنشینی نیاز داریم افزود: با نظام دانشی که داریم نمی‌توانیم کلان‌شهرها را توضیح دهیم. 95 درصد جامعه ایران شهری هستند و مردم باقی‌مانده روستایی و عشایر و باتوجه به نوع جامعه به معرفت‌شناسی نیاز داریم و در کتاب سعی دارم این امکان را فراهم کنم که مطالعات شهری با زبان جدید ارائه شود.

فاضلی بیان کرد: در کتاب «زنانه شدن شهر با تاکید بر فضاهای شهر تهران» نوشته‌ام بعضی داستان‌های شهر با حضور زنان شکل می‌گیرد. کتاب «کلانشهر و فرهنگ» سخنرانی‌هایم در دانشگاه‌ها و مجموعه مقالاتی است که اغلب در مطبوعات منتشر کرده‌ام. این کتاب سه بخش دارد؛ بخش اول درباره پژوهش شهری است و شامل این موضوع است که علوم اجتماعی دانشی را برای کلان‌شهرها شکل می‌دهند. بخش پیشگفتار شرحی است بر پایه توضیح ویژگی‌ها و سودمندی‌های بینش جامعه‌شناختی و هم برای مدیریت و هم شهروندان سودمند است.

او ادامه داد: بخش دوم کتاب به سیاست شهری اختصاص پیدا کرده است و شامل ایده‌هایی درباره فهم مسئله کلان‌شهر است و بخش سوم کتاب برای مطالعات فرهنگی است و روایت خودم را از زندگی شهروندان در کلان‌شهر به صورت قصه‌وار بیان کرده‌ام که این نشان‌دهنده جایگاه قصه‌گویی در فرهنگ ایرانی است. تصمیم دارم بخشی از این قصه‌گویی‌ها را در چاپ‌های بعدی منتشر کنم.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه قلم مردم‌پسند را برای نوشته‌هایش برگزیده گفت: در این کتاب دوست داشتم مردم‌نگارانه و ساده بنویسم به طوری که خواننده ادارک حسی داشته باشد. در برخی قسمت‌ها نقادانه و با نگاه دوگانه خیر و شر پرداخته شده به طوری که سیاه و سفید فضای کلان‌شهر را برای خواننده علاقه‌مند شفاف کنم و او احساسا کند قصه‌ای که در کلان‌شهر گفته شده است بخشی از زندگی اوست.

فاضلی افزود: من خودم فرزند روستا هستم و در سال 62 و زمانی که دانشگاه پذیرفته شدم به تبریز آمدم و آنجا همه آذری زبان بودند و اولین بار به مسئله شهرنشینی ایرانیان پرداختم که دوسوم مردم شهرها روستایی هستند. این مسیر شهرنشینی زندگی انسان‌ها را به تغییر وا می‌دارد. در کتاب «کلانشهر فرهنگ» اشاره کرده‌ام ما به دو دانش نیاز داریم. عقلانیت و فرهنگ و موقعیتی که افراد در آن زندگی می‌کنند. زمانی که ما افراد را با آمار و جدول مقایسه می‌‌کنیم دانش یکسویه می‌شود و قصه آدم‌ها حذف می‌شود و مدیریت شهری کیفیت زندگی را از دست می‌‌دهد. من در این کتاب توضیح داده‌ام اگر می‌خواهیم شهر بهتری داشته باشیم نیاز داریم دانش فهم قهرمانان را در فضای کلان‌شهر تبیین کنیم تا بر اساس دانش‌های میان رشته‌ای نظام دانش دیگری به وجود بیاید.

نویسنده کتاب «خانواده و زندگی شهری» با تاکید بر اینکه کثرت در عین وحدت را دنبال کنیم گفت: ما در لایه‌های گفتاری شعار می‌گوییم کشور ما چند هزار سال سابقه دارد. مسئله‌ای که در کلان‌شهرها می‌بینیم که روز به روز به خاطر نداشتن سیاست تفاوت‌ها کلان‌شهرها را به نابودی می‌کشیم. در کلان‌شهرها حکمرانان به جای حرافی مقوله زندگی را جدی بگیرند. هیچ وقت فرهنگ اجتماع اولویت نظام شهری ما نبوده است. فرهنگ ایدئولوژی حکومت نیست و  برای حکومت‌ها تنها توسعه فیزیکی اهمیت داشته است و کلان‌شهرهای ما از جنس توسعه نیافته هستند.

او مسئله اصلی کلان‌شهرها را سیطره فیزیکالیسم دانست و تصریح کرد: کلان‌شهرها در نمایه‌اش بیان‌کننده روایت تاریخی بزرگراه‌ها، خیابان‌ و انسان‌هاست که امیدواریم با این کتاب و کتاب‌های دیگر اتفاق بیفتد. باید مسئله‌ها را فهمید و کمک‌ کرد گفت‌وگوها اتفاق بیفتد. ما تصور می‌کنیم که با تکنولوژی جدید همه چیز را حل می‌کند در حالی که ما برای حل بحران‌ها به دانش نیاز داریم.