در جلد دوم کتاب «سرافرازان ابدی»، نام 228 شهید از جلد دوم کتاب فرهنگ اعلام شهدای استان خوزستان و تحقیقات میدانی استخراج شده است. در این مجلد نیز همانند مجلد نخست اطلاعات درباره زندگانی و نحوه شهادت برخی از شهدا کامل است، ولی از آنجا که خانواده‌های برخی دیگر از شهدا از ماهشهر مهاجرت کرده و دسترسی به آنها به هر دلیلی ناممکن بوده تنها به نام و تاریخ شهادت آنها اشاره شده است. با عادل شیرالی، نویسنده این کتاب به گفت‌وگو پرداخته‌ایم که در ادامه می‌خوانید.
تألیف کتاب «سرافرازان ابدی» چگونه شکل گرفت و نخستین جرقه‌های آن چگونه و کجا زده شد؟
در سال 1397 در ماهشهر یک ستادی به صورت خودجوش متشکل از افراد مختلف تشکیل شد. مبنای کار ستاد این بود که درباره شهدای ماهشهر کتابی نگاشته شود. پس از انجام تحقیقات متوجه شدیم درباره شهدای ماهشهر سند مکتوبی وجود ندارد، بنابراین مبنای کار بر اساس تحقیقات میدانی شکل گرفت. بدین ترتیب که با خانواده‌های شهدا تماس می‌گرفتیم و با آنها مصاحبه می‌کردیم و پس از جمع‌آوری اطلاعات، جلد اول این کتاب با عنوان «سرافرازان ابدی» شکل گرفت.
جلد اول این کتاب بر اساس نام شهدا از حرف (الف تا ژ) نگاشته شده، چون بر اساس حروف دایرة‌المعارفی نوشته شده است و یک سال طول کشید تا ما توانستیم اطلاعات 175 شهید را در چاپ اول کتاب «سرافرازان ابدی» جمع‌آوری کنیم و مبنای کار بر این اساس است که کسی که اسمش در کتاب سرافرازان ابدی قرار گرفته یا متولد ماهشهر است یا در ماهشهر به خاک سپرده شده و یا در ماهشهر خدمات زیادی انجام داده است.
جلد اول کتاب که چاپ شد، کمتر از یک ماه نایاب شد و عده زیادی درخواست کردند و ما این کتاب را تجدید چاپ کردیم. جلد دوم از حرف (س تا ی) است که نگارش آن هم در پایان سال 1397 شروع شد و سال 1398 به اتمام رسید. جلد دوم دربرگیرنده اطلاعات 230 شهید است و برای جمع‌آوری اطلاعات این کتاب هم نفر به نفر به خانواده‌ها مراجعه کردیم و اطلاعات را با چند نفر چک کردیم و راستی‌آزمایی صورت گرفت و بدین ترتیب 90 درصد اطلاعاتی که در کتاب ذکر شده، دقیق است. اطلاعات یک‌سری از شهدا را نتوانستیم پیدا کنیم، زیرا اطلاعاتی از خانواده‌های آنها در دست نداشتیم. در کل در کتاب «سرافرازان ابدی»، زندگینامه مختصری از شهدا، عکس شهید و وصیت‌نامه شهدا را جمع‌آوری کردیم. جلد دوم این کتاب هم شهریور 1399 رونمایی شد که مورد استقبال گسترده مخاطبان قرار گرفت.
پس از انتشار این کتاب، مردم ماهشهر خصوصاً طبقه جوان نسبت به شهدا اطلاعات بیشتری پیدا کردند، تا قبل از انتشار این کتاب اطلاعاتی درباره شهدا در اختیار آنها نبود و کل کاری که انجام شده بود، عکسی بود که بر روی برخی دیوارها نصب شده بود و خاطراتی که برخی خانواده شهدا بیان کرده بودند. ما باید سعی کنیم این فرمایش رهبر معظم انقلاب اسلامی که می‌فرمایند: «روزبه‌روز باید نام شهدا و یاد آنها در جامعه رواج یابد» را جامه عمل بپوشانیم.
تفکری که در پی این خاطره‌ها می‌تواند شکل بگیرد، چیست و چگونه می‌توان نسبت به عمق‌بخشی بیشتر آن در جامعه کمک کرد؟
اینکه جلد اول این کتاب در هزار نسخه طی ماه اول نایاب می‌شود، حاکی از این است که مردم و جوانان به شهدا علاقه دارند، ولی سند مکتوبی درباره آنها در اختیارشان قرار نداشت. الان که این کار انجام شده و در اختیار عموم مردم قرار گرفته، بخصوص بر روی نسل جدید که جنگ را ندیده‌اند، تأثیری زیادی می‌گذارد، ضمن اینکه خیلی‌ها که می‌خواهند یادواره شهدا یا مسابقه‌ای را برگزار کنند با ما تماس می‌گیرند و اطلاعات را دریافت می‌کنند.
هرچقدر بتوانیم از این دست کارها انجام دهیم تأثیر بسیاری در جامعه دارد، زیرا شهدا ظرفیت‌های خوبی هستند و وقتی زندگینامه آنها را تعریف می‌کنیم به طبع برای نسل جوان شنیدنی و جذاب است. طی این سه سالی که در ماهشهر کار می‌کنیم شاهد هستیم که اقبال زیادی نسبت به این کار صورت گرفته و احترام زیادی برای این کار قائل هستند.
مهمترین درسی که می‌توانیم از زندگینامه شهدا و رزمندگان دوران دفاع مقدس برای تدبیر جامعه امروز و مشکلاتی که در حال حاضر با آن مواجه هستیم بگیریم، چیست؟
ما معمولاً در رابطه با شهدا به این شکل وارد بحث می‌شویم که تصویری از دوران جنگ را نشان می‌دهیم و شهیدی را مثال می‌زنیم. مشکلات پیش رو را ترسیم می‌کنیم و می‌گوییم با اراده و توکل به خداوند توانستند بر این مشکلات فائق آیند. مقام معظم رهبری می‌فرمایند: «یاد شهدا همان‌طور که در آن دوران گره‌گشا بود در این دروان نیز گره‌گشا هستند» و من مصداق این فرمایش رهبری را وقتی خاطرات شهدا را تعریف می‌کنم که این شهید با مشکلاتی که وجود داشت چگونه به جبهه رفت و چه کارهایی انجام داد و چه کارهای ناشدنی را شدنی کرد به عینه دیده‌ام. اما مهم این است که این اعتقادات بین مردم رواج پیدا کند. متأسفانه ما از بسیاری از شهدا غفلت کردیم. رهبر معظم انقلاب اسلامی می‌فرمایند: «بروید سراغ آنها که مشهور نبودند و فرمانده نبودند، اما بسیار در دوران جنگ تأثیرگذار بودند» و ما از این‌ها در ماهشهر کم نداریم ولی ناشناخته هستند.
اراده و گذشتی که این شهدا داشتند و توانستند مشکلات آن دوران را حل کنند باید نمایش داده شود. اگر زندگینامه شهدا بیان شود، قطعاً برای بسیاری از جوانان الگو خواهد بود. جوانان ما نیاز به الگو و قهرمان دارند و قهرمانان ما شهدا هستند. در ماهشهر 412 شهید داریم و وقتی تکه‌ای از زندگی‌نامه‌شان را برای نسل جدید می‌گوییم بسیار مشتاق هستند که بشنوند. باید راه این‌ها را رواج دهیم و راهش این است مثال‌هایی از رفتار و اعمال آنها را بازگو کنیم.
به‌نظرتان از نظر سلوک، نویسنده‌ای که قصد نوشتن از شهدا را داشته باشد باید به چه نکاتی توجه داشته باشد و خودتان در این زمینه چه نکاتی را رعایت کرده‌اید و می‌کنید؟
نکته برجسته‌ای که خیلی‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد، گذشت، ایثار و شجاعت شهدا بوده و وقتی زندگینامه شهدا را بیان می‌کنید، از این‌ها نمی‌شود گذشت و باید در آثار لحاظ شود. منتهی برخی از این موارد فراموش شده و برخی را فقط خانواده‌های آنها می‌دانستند که الان در قید حیات نیستند و به فرزندان شهیدشان پیوسته‌اند و این خاطرات هیچ کجا نوشته نشده، ولی باز هم این‌گونه نیست که همه چیز فراموش شده باشد تا اندازه‌ای که توانسته‌ایم به این موارد دسترسی پیدا کرده‌ایم.
استقبال از کتاب چگونه بوده و بازخوردی از طرف مخاطبین نسبت به این کتاب دریافت کرده‌اید؟
استقبال از کتاب خیلی خوب بوده به گونه‌ای که چاپ دوم جلد اول کتاب هم به اتمام رسیده است؛ چون مردم به این کتاب به عنوان یک سند نگاه می‌کنند که وقتی اختلافی راجع به محل دفن شهید یا محل شهادت شهید پیدا می‌کنند به این کتاب مراجعه می‌کنند.
در حال حاضر کتاب دیگری در این زمینه در دست نگارش دارید؟
اثری با عنوان «ماهشهر در دوران دفاع مقدس» تألیف کرده‌ام که این کار موضوع دیگری دارد. در کتاب «سرافرازان ابدی» بخاطر ساختار کتاب، دستمان باز نبود که خاطرات شهدا را بیش از حد استاندارد بنویسیم، اما در این کتاب خصوصیاتی از شهدا که تاکنون گفته نشده را درج کرده‌ایم و این کتاب از مهر 1359 تا مهر سال 1360 را شامل می شود و چون قرار است تمام جنگ را بنویسم فعلاً یک جلد را توانسته‌ایم آماده کنیم.
کتاب دیگری با عنوان «نخل‌های سرافراز» نگاشته‌ام که در آستانه رونمایی است. تقریباً شبیه کتاب «سرافرازان ابدی» است. این کتاب مربوط به شهدای اروندکنار است که قسمت شرقی آبادان است. در سال 1396 اثری را در رابطه با شهدای اروندکنار آغاز کردیم در جلد اول زندگینامه 75 شهید را توانستیم جمع‌آوری کنیم. این کتاب نیز بسیار مورد استقبال قرار گرفت. جلد دوم را نیز در سال 1396 آغاز کردیم و زندگینامه 300 شهید را جمع‌آوری کردیم. این کار بسیار پرزحمت و بزرگ بود که دو هفته دیگر رونمایی می‌شود.
نظر شما