به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، دو کتاب «فیل ناپدید می‌شود» و «بعد زلزله» از آثار هاروکی مورکامی، نویسنده ژاپنی، به فارسی ترجمه شده و به زودی روانه کتاب‌فروشی‌های ایران می‌شود. فارسی‌زبان‌ها در یک سال اخیر این نویسنده را شناخته‌اند. گزارش حاضر نگاهی اجمالی دارد به این نویسنده، و انتشار آثارش در ایران.


یک کتاب موراکامی به چاپ سوم رسید و یک کتابش سه بار ترجمه شد. تمامش در طول یک سال. اکنون دو کتاب دیگر از او در راه انتشارند. او هاروکی موراکامی است. نویسنده مدرن ژاپنی.

کمتر از یک سال پیش مجموعه داستانی به نام «کجا ممکن است پیدایش کنم» به فارسی ترجمه و منتشر شد. کتاب‌خوان‌ها نام نویسنده آن را تاکنون نشنیده بودند. «هاروکی موراکامی». مشخص بود نویسنده باید ژاپنی باشد. «کجا ممکن است پیدایش کنم» به سرعت تمام شد و دیگر هیج‌کجا نمی‌شد پیدایش کرد.
 
تنها چند ماه بعد، رمانی قطور با جلدی سفید و تصویر یک گربه سیاه، پشت ویترین کتاب‌فروشی‌ها نمایان شد. اسم همان نویسنده ژاپنی بر روی جلدش درج شده و «کافکا در کرانه» نام خود رمان بود. در طول چند هفته سه ترجمه مختلف از این کتاب روانه بازار شد. یکی با نام «کافکا در کرانه» و دوتای دیگر با نام «کافکا در ساحل». البته این کتاب هیچ ربطی به آثار فرانتس کافکا، نویسنده اهل چک نداشت. یک ماجرای عجیب و غریب داشت از یک جوان ۱۵ ساله که از خانه فرار می‌کند و یک پیرمرد که خدا می‌داند چند سال است دارد با گربه‌ها حرف می‌زند.
 
همین هفته یک خبرگزاری از ایران گزارش کرد :‌ «کتاب «کافکا در کرانه» نوشته هاروکی موراکامی با ترجمه مهدی غبرایی (نشر نیلوفر) رتبه اول فروش ماه را داشته است». مجموعه داستان «کجا ممکن است پیدایش کنم» هم به چاپ سوم رسید تا دوباره بتوان پیدایش کرد.

این پایان ماجرا نیست. این روزها دو کتاب جدید از موراکامی ترجمه شده‌اند تا وارد کتاب‌فروشی‌ها شوند. «فیل ناپدید می‌شود» و «بعد زلزله» عنوان این کتاب‌هاست. ناشر هر دوی این کتاب‌ها، «نشر چشمه» است. همان انتشاراتی که پارسال اولین کتاب از موراکامی (کجا ممکن است پیدایش کنم) را منتشر کرد.

«فیل ناپدید می‌شود»
مجموعه داستان «فیل ناپدید می‌شود»، در بین سال‌های ۱۹۸۳ تا ۱۹۹۰ میلادی توسط موراکامی نوشته شده و اولین ترجمه انگلیسی از آن‌ در سال ۱۹۹۳ میلادی با نام «The elephant vanishes»، به چاپ رسیده است. نسخه اصلی این مجموعه ۱۷ داستان را در بر می‌گیرد که برخی از آن‌ها قبل از انتشار به صورت کتاب، در نشریاتی همچون نیویورکر چاپ شده‌اند.

هم‌اکنون مترجمی به نام سارا سالار، «فیل ناپدید می‌شود» را به زبان فارسی ترجمه کرده و در اختیار ناشر قرار داده است. برخی از این داستان‌ها شباهت‌هایی به ژانر سوررئالیسم (فراواقع‌گرایی) دارند و محتوای اکثر آن‌ها به پریشانی، تنهایی و تباهی انسان معاصر مربوط است. سالار این کتاب را از زبان انگلیسی به فارسی برگردانده است.

«بعد زلزله»
دیگر مجموعه داستان موراکامی که به زودی راهی کتاب‌فروشی‌ها می‌شود «بعد زلزله» نام دارد. این کتاب برای اولین بار در سال ۲۰۰۰ میلادی منتشر و ظرف دو سال به انگلیسی ترجمه شده است. مترجم انگلیسی، اسم «After the Quake» را روی این کتاب گذاشته است.

«بعد از زلزله»، ۶ داستان کوتاه دارد که همه آن‌ها در نسخه فارسی هم وجود دارند. این کتاب توسط مترجمی به نام بهرنگ رجبی به فارسی ترجمه شده و به زودی چاپ می‌شود.

موراکامی کیست
هاروکی موراکامی یک نویسنده ۵۹ ساله ژاپنی است. ۱۲ رمان نوشته و تعداد زیادی داستان کوتاه. خودش می‌گوید: «در ۲۲ سالگی هنگام تماشای یک مسابقه بیسبال ایده اولین کتابم به ذهنم رسید.» موراکامی جایزه‌های ادبی مختلفی را چون جایزه «فرانتس کافکا»، «گونزو»، «جونیچی» و «نوما» به دست آورده است. دو سال است از او به عنوان نامزد دریافت جایزه نوبل ادبیات نام می‌برند.

این نویسنده مدتی در آمریکا زندگی کرده و مدتی در ایتالیا؛ اما از هفت سال پیش در ژاپن زندگی می‌کند. هنگامی که هنوز به عنوان نویسنده شناخته نشده بود، برخی از کتاب‌های نویسندگان امریکایی (افرادی چون ریموند کارور و دی.جی سلینجر) را به ژاپنی ترجمه ‌کرده و یک فروشگاه موسیقی داشته است.

«کافکا در کرانه» معروف‌ترین رمان موراکامی است. این کتاب در سال ۲۰۰۲ میلادی نوشته شده و در سال ۲۰۰۵ به زبان انگلیسی ترجمه شده است. در آن سال نشریه «نیویورک تایمز» از «کافکا در کرانه» به عنوان یکی از ۱۰ کتاب برتر سال نام برده و ترجمه انگلیسی این رمان در سال ۲۰۰۶ جایزه «پن بوک» را به دست آورده است. « به آواز باد گوش بسپار»، «سه‌گانه موش صحرایی»، «تعقیب گوسفند وحشی»، «زیرزمینی»، «سرزمین عجایب و پایان جهان»، «جنگل نروژی»، «جنوب مرز، غرب خورشید» و «بعد از تاریکی» عنوان برخی دیگر از رمان‌هایش است.

در ایران بزرگمهر شرف‌الدین در بهار ۸۶ مجموعه داستان «کجا ممکن است پیدایش کنم» از این نویسنده را ترجمه و منتشر کرد. چند ماه بعد رمان «کافکا در کرانه» توسط مهدی غبرایی ترجمه و توسط نشر نیلوفر منتشر شد تا دومین کتاب این نویسنده در ایران باشد. این کتاب در ایران فروش قابل توجهی داشته و دو ترجمه دیگر نیز از آن انجام شده است. ترجمه آسیه و پروانه عزیزی از این رمان توسط نشر بازتاب‌نگار و ترجمه گیتا گرکانی از آن توسط نشر کاروان منتشر شده‌اند. موراکامی امروزه خوانندگان زیادی در سراسر جهان دارد.

سه سوال از اولین مترجم موراکامی
بزرگهمر شرف‌الدین اولین مترجم هاروکی موراکامی در ایران است. ترجمه او از مجموعه داستان «کجا ممکن است پیدایش کنم» در کمتر از یک سال به چاپ سوم رسید. به این بهانه سه سوال از او پرسیدیم:

موراکامی چگونه می‌نویسد؟
موراکامی به سبک ژورنالیستی داستان می‌نویسد و نوشته‌های او از دیالوگ‌های کوتاه و قاطع تشکیل شده‌اند که بدون منظور خاصی بیان می‌شوند؛ ولی در نهایت از همان جملات پراکنده، فضای داستان خلق می‌شود. این نویسنده نقشه و پلات داستانی ثابتی را دنبال نمی‌کند و مانند نویسندگان نسل بیت (نسلی از نویسندگان هنجارشکن ادبیات امریکا که از نیمه دوم قرن بیستم ظهور کرده‌اند)، توجه خود را روابط انسانی معطوف کرده است.

چرا تصمیم به ترجمه اثری از او گرفتید ؟

در سبک نویسندگی او چیزی وجود داشت که من را جذب کرد.

تلاش کرده‌ام ۵ داستان شبیه یکدیگر از این نویسنده را در کنار هم جمع کنم که همگی روایت‌هایی تلخ از ماجراهای واقع‌گرایانه هستند. این ۵ داستان بلند،‌ گویای سبک کلی این نویسنده هستند و‌ در عین شباهت به رمان‌های او،‌ ادبیات ژورنالیستی و جهان داستانی موراکامی را نیز افشا می‌کنند.

«کجا ممکن است پیدایش کنم» چگونه کتابی‌است؟

این نویسنده همواره تیغ انتقاد خود را به سمت زندگی کسالت‌آور در کلان شهر‌های مدرن و روابط نا‌مانوس انسانی در زندگی‌های ماشینی هدف رفته است و این ۵ داستان گردآوری شده نیز از این قائده مستثنی نیستند. قهرمان‌های این کتاب خونسرد، کم‌حرف، بی‌ریشه و بی‌مکان هستند. همه آن‌ها به دنبال چیزی می‌گردند و یا دست کم چیزی برایشان اهمیت دارد که در پی‌اش روانه می‌شوند. اما آن‌چه به دنبالش هستند اهمیتی ندارد؛ بل‌که این فرآیند جست‌وجوست که به ماهیت داستان تبدیل می‌شود. خواننده با این کتاب وارد دنیایی توهم‌زا می‌شود که در آن همه چیز آشناست و در عین حال هیچ چیز آن‌گونه نیست که باید باشد.