به گزارش خبرگزاری کتاب ایران‌(ایبنا)، اهالی نشر سال 1399 را با شوک ناشی از شیوع ویروس کرونا آغاز کردند؛ بحرانی که صاحبان مشاغل این حوزه را با چالش جدی رکود و تعطیلی مواجه کرد؛ علاوه‌‌براین با لغو سی‌و‌سومین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، نگرانی ناشران برای خالی‌ماندن دخل در سال جدید را افزایش داد. بعد از گذشت 9 ماه از اردیبهشت کتاب، ناشران حضور در نخستین نمایشگاه مجازی کتاب تهران را تجربه کردند. هرچند این شیوه برگزاری نمایشگاه در زمان طرح و آغاز جریان مطالعاتی با نقد‌ها و دیدگاه‌هایی هم همراه بود؛ اما همزیستی یک‌ساله مردم با کرونا و تغییر شیوه خرید حضوری به اینترنتی، فروش قابل توجه یک میلیون و 254 هزار و 599 نسخه کتاب به ارزش 640 میلیارد و 258 میلیون و 77 هزار و 568 ریال را ثبت کرد.
 
عدالت فرهنگی و احتمال تغییر در سیاست‌های حمایتی
علی‌رضا اسماعیلی، مشاور اجرایی معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره ثبت فروش در نمایشگاه مجازی کتاب تهران، به ایبنا گفت: «با توجه به فروش خوب نمایشگاه مجازی، وقت این شده است که در زمینه نمایشگاه فیزیکی بازنگری داشته باشیم. باید ایرادات را رفع و به سمت جلو حرکت کنیم و نمایشگاه‌های فیزیکی را نیز به سمتی ببریم که از این تجربیات استفاده کند.»
 
برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب تهران، تامین کاغذ برای کاهش نگرانی تولید‌کنندگان و حفظ بازار، برگزاری چهار طرح حمایتی از کتاب‌فروشان همگی نشان از تلاش معاونت امور فرهنگی برای آرام نگه‌داشتن بازار کتاب و کاهش تاثیرات اقتصادی کرونا بر این کسب‌وکار آسیب‌دیده از تحریم‌ها است. عدالت فرهنگی از دیگر نتایج قابل توجهی است که باید به آن اشاره داشت. سید‌عباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره تحقق این بُعد از نمایشگاه مجازی گفت: «در نخستین دوره برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب، بحث عدالت فرهنگی وجود داشت؛ چراکه شاهد دسترسی وسیع و گسترده مردم از اقصی‌نقاط ایران بودیم.»
 
تحقق عدالت فرهنگی علاوه‌بر مخاطبان با توجه به ظرفیت مجازی برای ناشران نیز محقق شد، به گفته اسماعیلی، «بعد از برگزاری نمایشگاه مجازی، بسیاری از ناشران کوچک پیام دادند که ما در این نمایشگاه دیده شدیم و این موضوع نشان می‌دهد که نمایشگاه مجازی کتاب به وسعت تمام کشور، این فضا را برای ناشران ایجاد کرد. این مساله به‌عنوان نقطه عطف باقی می‌ماند و معیاری می‌شود تا از این تجربه در سال‌های بعد استفاده کنیم.»

انتظار حمایت با تداوم کرونا 
با توجه به همه این اقدامات و رویکرد‌های موثر معاونت امور فرهنگی در حمایت از اهالی نشر که علاوه‌بر بُعد حمایتی در شکل‌گیری تحول در سیاست‌گذاری‌ها، با توجه به ظرفیت‌های فضای مجازی را نشان می‌دهد، انتظار برای تداوم حمایت از  فعالان این حوزه در سال 1400 را ایجاد کرده است؛ به‌ویژه اینکه با توجه به موج چهارم شیوع ویروس کرونا و افزایش نگرانی‌ها بابت تعطیلی کسب و کار‌ها، امسال نیز از نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران خبری نیست؛ یعنی نگرانی برای تامین نقدینگی برای ناشران؛ علاوه‌براین با توجه به اینکه فعالان آخرین حلقه نشر بعد از برگزاری نخستین نمایشگاه مجازی کتاب تهران از زمستانه کتاب استقبال قابل توجهی نشان دادند و مشارکت بی‌سابقه 937 کتاب‌فروشی را ثبت کردند، ضرورت برگزاری بهارانه کتاب 1400 وجود دارد؛ البته نباید فروش  440هزار و 276 نسخه کتاب به مبلغ 214میلیارد و 3میلیون و 199هزار و 674 ریال در این طرح را فراموش کرد.
 
پیش‌بینی برگزاری دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران دور از انتظار نیست؛ چراکه ایوب دهقانکار، مدیر‌عامل موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران و رئیس نخستین نمایشگاه مجازی کتاب تهران در آستانه پایان این نمایشگاه در پاسخ به پرسش ایبنا، درباره نمایشگاه‌های مجازی بعدی و وضعیت سایت نمایشگاه، ارتقای نرم‌افزاری و سخت‌افزاری مناسب برای برگزاری دوره‌ بعد را ضروری دانست.

وی گفت: «نکته مهم این است که دانش و فناوری برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و خانه کتاب و ادبیات ایران که یکی از رسالت‌ها و وظایف آن برگزاری نمایشگاه‌های فرهنگی در ایران و جهان است، برای همیشه بومی و ماندگار شد.»

حفظ دستاورد نرم‌افزاری و سخت‌افزاری نمایشگاه مجازی کتاب تهران با توجه به مزیت‌های فراوان آن از کاهش تخلفات تا صرفه‌جویی در هزینه‌ها علاو‌ه‌بر مجری برگزاری نمایشگاه، بعد از تجربه نخست برگزاری نمایشگاه مجازی از سوی فعالان حوزه صنعت نشر، بار‌ها تاکید شده است. حتی برخی از ناشران معتقدند امکان فروش مجازی باید همیشگی باشد و شاهد یک نمایشگاه مجازی دائمی باشیم.