آرشیو ملی ایران (سازمان اسناد و کتابخانه ملی) در هشتادمین سالگرد اشغال ایران توسط نیروهای متفقین در شهریور ۱۳۲۰، اسنادی از حضور قوای روس و انگلیس و استعفا و اخراج رضاشاه پهلوی از ایران و جانشینی پسرش منتشر کرده است.
در بخشی از این اسناد آمده است: «در سال ۱۹۴۱ میلادی مطابق با ۱۳۲۰ هجری شمسی وضع متفقین در جنگ جهانی دوم یاس آوربود و تنها راهی که برای رسانیدن کمک به شوروی به روی آنها باز بود راههای ایران بود. متفقین برای نقض بیطرفی ایران به استفاده مجانی از این راهها و دیگر منابع ایران درصدد بهانهجویی برآمدند در ۲۸ تیرماه سال ۱۳۲۰ هر یک از دولتهای شوروی و انگلستان یادداشتی تسلیمی وزارت خارجه ایران کردند. در این یادداشت به خطرهای ستون پنجم و آلمانی های مقیم ایران و اخراج آنها از ایران اشاره شده بود.
دومین یادداشت در همین باره در ۲۵ مرداد تسلیم شد با اینکه ایران بی طرفی خود را تایید کرد در ساعت چهار بعد از نیمه شب سوم شهریور نمایندگان شوروی و انگلستان سوم یادداشت خود را تسلیم کردند و دولت به ایران نیرو فرستادند.
ناوگان بریتانیا کشتی های ایران را در بندر شاپور بمباران و جمعی را به قتل رساندن و در بندر شاپور اهواز و آبادان نیرو پیاده کردند از راه خانقین و قصر شیرین نیز شروع به تعرض در داخل خاک ایران کردند. نیروهای شوروی نیز از راه جلفا و ماکو و نقاط دیگر مرزی و سواحل خزر به داخل ایران هجوم آوردند...»
نظر شما