به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، «جنگ پابرهنه» یکی از آثار رحیم مخدومی است که از سوی انتشارات سوره مهر منتشر شده است. این کتاب نمایانگر ایثار و از خودگذشتگی رزمندگان در هشت سال دفاع مقدس است. رزمندگانی که با فداکاری و اخلاص کامل در این راه قدم نهاده و بعضا جز جان ارزشمندشان چیز دیگری برای پیشکش به وطن‌شان نداشتند. این کتاب بیانگر خاطرات شهید سیدمهدی لاجوردی است. در «جنگ پابرهنه» راوی و نویسنده یکی است. این وقایع از زبان رحیم مخدومی به عنوان یکی از رزمندگان در گردان شهید لاجوردی بیان شده است. با مخدومی درباره این کتاب و لزوم نگارش خاطرات شهدا در ادبیات پایداری حرف زده و این را پرسیدیم که ثبت این نوع خاطرات چه تاثیری بر مخاطب می‌گذارد. او معتقد است موضوع ادبیات دفاع مقدس یک موضوع همگانی، مردمی و افتخارآفرین است. هر چه هنرمند بتواند بیشتر به حقایق دفاع مقدس نزدیک شود به همان اندازه در ارتباط با مخاطب و جامعه هم موفق­‌تر است. بازخورد آن استقبال بی‌­نظیر مخاطب از این آثار خواهد بود. 

«جنگ پابرهنه» را درباره زندگی شهید سیدمهدی لاجوری نوشته‌اید. کمی درباره این انتخاب‌تان توضیح دهید.
زمان نگارش این کتاب تقریبا سال 1368 بود و هنوز ادبیات دفاع مقدس شکل نگرفته بود. در آن زمان نوشتن کتاب در زمینه ادبیات پایداری و جنگ هشت ساله باب نشده بود. نگارش کتاب در این رابطه توسط چند نفر انگشت‌شمار و به صورت نادر انجام می­‌شد. در آن زمان چیزی به عنوان سفارش دادن وجود نداشت. انگیزه درونی من باعث شد که در خصوص دفاع مقدس و شهید کاری انجام دهم. شهید سیدمهدی لاجوردی، فرمانده من در دوران جبهه بود. او در شلمچه به شهادت رسید. بر روی ما که از افراد گردان او بودیم تاثیر زیادی گذاشت. هر شخصی که متاثر از موضوعی می‌­شود به نحوی واکنش نشان می‌­دهد. کسانی که در وادی فرهنگ و هنر هستند مسلما به سمت رشته‌­ای که در آن فعالیت دارند، کشانده می‌­شوند. اگر نقاش باشد، آن را به صورت خلق یک تصویر، اگر خوشنویس باشد، به صورت یک متن زیبا و شاعر، به صورت سرودن شعر آن را نشان می‌­دهد. من هم در سرودن شعر و نوشتن فعالیت داشتم. در همان زمان جنگ و در جبهه متونی را نوشتم. بعد از اتمام جنگ، حسرت جبهه و دفاع مقدس بیشتر شد و انگیزه درونی در من غلیان پیدا کرد. بنابراین رو به خاطره‌نویسی آوردم. قبل از این کتاب خاطرات به صورت یادداشت­‌هایی کوچک به روزنامه‌­ها ارسال و منتشر می‌­شد. کمی بعدتر دفتری توسط مرتضی سرهنگی و آیت‌­الله بهبودی در حوزه هنری تاسیس شد که کار کتاب در زمینه دفاع مقدس انجام می‌­دادند. با آن‌­ها ارتباط برقرار کردم و برای اولین بار موضوع کتاب مطرح شد. با تشویق این دوستان کتاب «جنگ پابرهنه» را نوشتم. 

این سال‌ها مردم از کتاب‌های دفاع مقدس استقبال خوبی دارند. به نظر شما دلیل این اقبال چیست؟
به دلیل بومی‌بودن آن است. این آثار تقلیدی نیست. برای همین کشور و دیار است. هر چیزی که برای خود انسان و دیار او باشد در اصل دغدغه او باشد، گرایش به سمت آن هم بیشتر است. افراد جامعه با آن موضوع درگیر هستند و مسئله خودشان است. دومین دلیل اینکه یک اتفاق خیلی بزرگی در یک مقطع تاریخی این کشور رخ داده است. رویدادهای بزرگ، شگفت‌انگیز و تاثیرگذار از ذهن مردم پاک نمی‌­شود. چون ممکن است در چند قرن یک چنین اتفاق بزرگی رخ دهد. به ویژه اینکه این اتفاق افتخارآفرین باشد. در آن حماسه‌­ای رخ داده و ملت از آن سربلند بیرون آمده باشند. طبیعتا گرایش و توجه را خیلی بیشتر می­‌کند. مردم دوست ندارند این را از ذهن پاک کنند و همیشه لذت می‌­برند. یک طرف قضیه می­‌گوییم جنگ. جنگ چیزی جز خرابی، ویرانی، سوگ و ازدست‌دادن نیست؛ اما ما که نجنگیدیم؛ بلکه دفاع کردیم و این دفاع لذت‌بخش و افتخارآفرین است؛ چرا که ارزش‌­ها، غیرت، حماسه، شجاعت و ... یک ملت را به رخ می‌­کشد. کدام انسان است که از شجاعت، پهلوانی، ایثار و گذشت و فداکاری بدش بیاید؟ این جزء فطرت انسان است که همه آدم­‌های روی زمین از ویژگی‌­های مثبت لذت می‌­برند و دوست دارند خودشان این ویژگی‌­ها را داشته باشند. جنگ هشت ساله نسبت به تاریخ ایران در یک مقطع کوتاه زمان رخ داده است. به طور فشرده رخدادهای بسیار بسیار بزرگی به عرصه ظهور درآمده است. بنابراین این فشردگی نیاز به سال‌­های متمادی دارد که دانه به دانه خودش را نشان دهد. مقام معظم رهبری می­‌فرمایند: «این جنگ، گنج است. آیا ما خواهیم توانست آن را استخراج کنیم» به عبارتی معدنی است که تمام نشدنی است. هر شهید، جانباز یا رزمنده حرف­‌هایی برای گفتن دارد. شاید کتاب‌­های منتشر شده از شهدا حدود یک دهم تعداد واقعی باشد. موضوع ادبیات دفاع مقدس یک موضوع همگانی، مردمی و افتخارآفرین است. هر چه هنرمند بتواند بیشتر به حقایق دفاع مقدس نزدیک شود به همان اندازه در ارتباط با مخاطب و جامعه هم موفق‌­تر است. بازخورد آن استقبال بی‌­نظیر مخاطب از این آثار خواهد بود.  

به نظر شما نسل جوان با این کتاب‌ها ارتباط برقرار می‌کند؟
بله. اگر ما بتوانیم به درستی انعکاس دهیم به یک تصویرسازی نزدیک به واقع می­‌رسیم. که این تصویرسازی باعث نزدیکی فرهنگ می­‌شود. هر چه فرهنگ نزدیک‌­تر شود به همان میزان استقبال هم بیشتر می‌­شود.

نوشتن بر اساس خاطرات یک رزمنده یا خاطراتی که دیگران از او دارند، کار دشواری است و دومی سخت‌تر. اما با این‌حال افراد زیادی برای نوشتن سراغ کتاب‌های خاطره می‌روند. چرا؟
رسیدن به حقیقت. یک هنرمند باید تمام تلاش خود را انجام دهد با واقعیتی که بوده خودش را بیشتر نزدیک کند. خاطره برتر نیاز به آب بستن و بلف ندارد. احتیاجی به مبالغه­‌هایی که ساخته و پرداخته نویسنده است، ندارد. یک موقع ممکن است برعکس هم اتفاق بیفتد. نویسنده حقیقت را نمی­‌تواند پیدا کند و در نگارش بسیار سست عمل می­‌کند. در خاطره‌نگاری به رنگ و لعاب نیست چون اصل موضوع بسیار جذاب­‌تر و تاثیرگذارتر است.

به نظر شما خاطره‌نگاری چقدر می‌تواند در خدمت رمان و فیلم قرار بگیرد؟
داستان­‌های کوتاه و بلند و چه رمان با خاطرات اقتباس می‌­شوند. رمان­‌ها به صورت مستقیم و غیرمستقیم یا حتی خودآگاه یا ناخودآگاه از خاطرات الهام می­‌گیرند. تجربه انسان­‌ها به علاوه تخیل رمان و داستان می‌­شود. بین خاطره و رمان وجه اشتراک­ زیادی وجود دارد. یکی از این اشتراک‌­ها عناصر اصلی هستند. در داستان مهندسی اطلاعات و جای­گذاری افراد توسط نویسنده انجام می‌­شود. حذف‌واضافه‌­ها به شخصیت­‌های یک خاطره سبب می‌­شود آن را به یک رمان یا داستان تبدیل کند.

دغدغه شما در نگارش ادبیات پایداری و خاطره‌نویسی چیست؟
آرزو ما این است که بتوانیم این حوزه ادبی را در تمام جهان عرضه کنیم. البته گام­‌های خوبی برداشته شده و حدود 400 عنوان کتاب در این زمینه به زبان‌­های مختلف ترجمه شده است. ولی این میزان خیلی کم است و بسیار جای کار دارد. باید این اتفاق بیفتد چون جهان تشنه این معارف انسانی است. می‌­تواند بسیار انسان‌ساز و سبب رشد اخلاق افراد در جامعه شود. طبق بیان مولای ما امیرالمومنین: «کونا للظالم خصما و للمظلوم عونا» یعنی با ظالم همیشه در خشم و جدال باش و یاری­‌گر مظلوم باش. این نیاز تمام بشریت است. این نیاز را می­‌توان در قالب ادبیات، به بشر هدیه داد.