به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) لیلا علیزاده ده‌آبادی: نشست نقد و بررسی کتاب «نگرش‌های اقتصادی ایرانیان» عصر امروز به همت پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات برگزار شد. کتاب «نگرش‌های اقتصادی ایرانیان» به اهتمام شورای علمی ازسوی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات منتشر شده و گزارشی تحلیلی از یافته‌های یک پیمایش ملی است که در زمستان ۱۳۹۹ به صورت تلفنی توسط گروه افکارسنجی دفتر طرح‌های ملی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات اجرا شده است.

آرش نصر اصفهانی در ابتدای این نشست توضیحاتی را درباره این پیمایش ارائه کرد و گفت: ما درباره نگرش‌های اقتصادی تاکنون پیمایش ملی نداشتیم و این پیمایش برای نخستین بار است که صورت گرفته است. ایده کار را دکتر روز خوش ارائه کرد و کار توسط یک شورای علمی پیش رفته است. این پژوهش زمستان 99 انجام شد و در پرسشنامه‌ای که 45 سوال داشت طی 10 روز گردآوری اطلاعات آن صورت گرفت.
 
او با اشاره به اینکه پیمایش هفت بخش اصلی دارد توضیح داد: در این پیمایش می‌توانست سوالات بیشتری قرار بگیرد اما به دلیل محدودیت‌های موجود امکان پوشش همه سوالات نبود. یکی از آفت‌های پیمایش‌ها در ایران تعداد سوال زیاد است و تلاش کردیم از این آفت اجتناب کنیم. بنابراین بین اعضای شورای علمی رفت و برگشت زیادی صورت گرفت تا در نهایت به این نسخه رسیدیم. بخشی از سوالاتی که می‌خواستیم در این پیمایش بپرسیم برای افکار عمومی ملموس نبود. به طور مثال اینکه بخواهیم بدانیم افراد به عدالت تمایل دارند یا رقابت، طبعا دریافت پاسخ از سوی عامه مردم روشن نبود بنابراین درباره موضوعات انتزاعی کار ما کمی سخت بود. پیمایش‌های ملی در ایران به صورت درب منزل انجام می‌شدند که به پیمایش‌های میدانی مشهورند اما بعد از اپیدمی کرونا روش تلفنی رواج یافت و اقبال از آن صورت گرفت. شیوه تلفنی باعث نظارت بهتری می‌شود و نرخ پاسخ‌ها در این پیمایش حدود 65 درصد بود در حالیکه در پیمایش‌های حضوری این رقم به میزان 60 درصد می‌رسد.
 
نصر اصفهانی گفت: طرح‌های ملی در ایران به گران قیمت بودن معروف هستند چون به دلیل جمع آوری اطلاعات از درب منزل هزینه زیادی صرف روند پژوهش و گردآوری اطلاعات می‌شود، اما این شیوه موجب ارزان‌تر شدن هزینه‌ها در طرح‌های ملی شده و بنابراین نسل جدیدی از طرح‌های ملی از همین دفتر طرح‌های ملی با این پژوهش کلید خورد.
 
او در ادامه با بیان اینکه اغلب اطلاعات ملی طرح‌های ملی فقط به دست سیاست‌گذاران می‌رسد اما این طرح نتایجش در قالب کتاب منتشر شد و این ویژگی منحصر به فردی است که می‌تواند نقطه عطفی برای پیمایش‌های ملی باشد عنوان کرد: ممکن است ما در تحلیل نتایج این پیمایش‌ها انتظار انسجام در افکار عمومی داشته باشیم اما می‌بینیم که مردم بر اساس درکشان از یک مساله پاسخ می‌دهند. هرچه سوالات انتزاعی تر است افراد به ارزش‌های رسمی نزدیک می‌شوند اما هرچه سوالات انضمامی تر می‌شود سوالات نیز شخصی‌تر می‌شود.
 
این محقق در پایان گفت: این پیمایش درباره اقتصاد جهانی یافته‌های خوبی داشته و اطلاعات خوبی را در اختیار مخاطبان قرار می‌دهد.

حسین راغفر نیز در ادامه این نشست درباره این پژوهش توضیح داد: این نخستین کاری است که درباره نگرش‌های اقتصادی صورت گرفته و از این جهت بسیار ارزشمند است. هدف اصلی از تهیه این گزارش‌ها نیز این است که علائم مناسبی به سیاست‌گذاران برای تصحیح سیاست‌هایشان بدهد بنابراین خوب است که نتایج این کار در فضای مجازی به اشتراک گذاشته شود.
 
او با اشاره به تناقض احزاب در نگرش‌های اقتصادی در ایران گفت: احزاب نیز به مانند مردم بین نگرش‌های فرهنگی و اقتصادی‌اشان تناقض وجود دارد به طور مثال در حوزه‌های فرهنگی محافظه‌کارند اما در نگرش‌های اقتصادی عدالت‌خواهند. بنابراین تصویر روشنی از مرزبندی‌ها وجود ندارد. از سوی دیگر مساله گرایش‌عدالت طلبانه در برخی از دوره‌ها مطرح و هجمه عظیم خبری و اطلاعاتی به جامعه تزریق شد و همه گرایش‌ها و ارزش‌هایی که در انقلاب بود اعم از ایجاد عدالت و ... دچار تزلزل شد و ارزش‌های مقابل آن ترویج شد. در دوره‌هایی ما شاهد هستیم که همه ارزش‌های جمع گرایی تحقیر و ارزش‌های فرد گرایی ترویج شد. بنابراین در پاسخ‌های این پیمایش می‌بینیم که برخی از پاسخ‌ها ایدئولوژیک هستند و شکاف های بین نسلی را منتقل می‌کنند.